"Markt voor kassenbouw blijft matig"

De markt voor kassenbouw blijft matig. Nederlandse, Canadese, Spaanse bouwers ervaren allemaal hetzelfde, zegt Michael Lee van Planti, producent en distributeur van glas voor op de kas. Hij voorziet de komende maanden nog geen toename in de vraag naar nieuwbouw. Investeerders zijn terughoudend om de glastuinbouwsector te steunen. "Normaal gesproken worden projecten in de winter getekend waardoor onze productie tot augustus doorgaat. Dit jaar zien we dat de stilte merkbaar is. We werken nog steeds aan vijf projecten, maar dat is 50% minder dan twee jaar geleden."

Historisch dieptepunt
De vertraging kan aan verschillende factoren worden toegeschreven. Investeerders die verantwoordelijk zijn voor een groot deel van de ontwikkeling van de Noord-Amerikaanse markt aarzelen om snelle beslissingen te nemen. De resultaten van hun projecten de afgelopen jaren zijn namelijk niet bevredigend geweest. En zelfs als ze blijven investeren in de sector neemt het meer tijd in beslag dan zelf zaken doen met een teler hebben veel bouwers ervaren.

"In tegenstelling tot telers die traditioneel alles voor elkaar hadden op het gebied van financiën, locatie, vergunningen doen investeerders er tegenwoordig langer over en wachten ze vaak tot de noodzakelijke infrastructuur zoals gas en water klaar is", legt Michael uit. "Een teler begint met een uitbreiding als die er al is. Een investeerder begint met een idee."

Bovendien zijn sommige regeringen hun steun voor de glastuinbouwsector aan het heroverwegen, omdat ze de langetermijneffecten van de sector op de samenleving, de natuur en hulpbronnen zien. Ambtenaren van Ontario merkten bijvoorbeeld op dat kassen druk uitoefenen op drainagepijpleidingen. Zo ontstaan discussies over het verhogen van belastingen voor telers. "Uiteindelijk is het vaak een kwestie van geld", zegt Michael. "Maar het is zeker moeilijker geworden dan een aantal jaren geleden om een faciliteit uit te breiden."

De kosten van arbeid en energie vormen momenteel een last voor veel bestaande glastuinbouwbedrijven. Telers kozen ervoor om eerst te investeren in energiezuinige technologieën en arbeidsbesparende hulpmiddelen. In Europa is het bijvoorbeeld gebruikelijk om extra lagen schermen toe te voegen aan kassen om energie te besparen.

Verzendkosten
Krijgen telers nu de kans goedkopere kassen te kopen? Nee. Hoewel de glasprijs lager dan ooit is heeft de glastuinbouwsector nog steeds te maken met stijgende verzendkosten. Ondanks een wereldwijde economische neergang hebben scheepvaartmaatschappijen het druk wat zorgt voor hogere kosten en logistieke uitdagingen.

"Het is niet meer zo extreem zoals in 2021 toen een container €27.600 kostte," zegt Michael. De huidige tarieven zijn gestegen tot bijna €6400 per container. Normaal is dat €4100 en containerboekingen worden soms onverwacht gedumpt. Toch is de markt momenteel gunstig voor bouwers en investeerders die goede deals kunnen sluiten ondanks de scheepvaartuitdagingen. "Bovendien kunnen we, nu de opdrachtvolumes zijn gedaald, de teelt binnen twee tot drie weken voltooien. Dat is uniek."

Planti heeft de afgelopen jaren geïnvesteerd in hun productie en kantoor. Als relatief jong bedrijf hebben ze geen gemakkelijke start gehad. Eerst met de pandemie en de lockdown, toen de gekte op de scheepvaartmarkt en nu de vertraging van de markt. Volgens Michael resulteert dat in het slechtste jaar in de geschiedenis van het bedrijf. Toch heeft het geresulteerd in een flexibele, innovatieve en veelzijdige organisatie.

Michael heeft er vertrouwen in dat volgend jaar beter zal zijn met veel projecten. "Op dit moment werken we voornamelijk in Canada verder aan vijf projecten. Onze klanten hebben er vertrouwen in dat het volgend jaar veel drukker zal zijn. Ze zien dat hun klanten bereid zijn om door te gaan, hoewel ze alles op zijn plaats moeten krijgen. Nu we klaar zijn om te tekenen en te produceren verwachten we dat de winter weer druk zal zijn."

Groentekassen zijn de hoofdzaak, maar Planti levert ook glas voor bloemen- en aardbeienkassen in met name Noord-Amerika, de VS en China. Er is met name een trend in de richting van kassen voor zachtfruit. Onlangs zijn er verschillende grote projecten in China voltooid. Dat duidt op een verschuiving in de focus van de markt.

Het bedrijf richt zich ook op het versterken van zijn aanwezigheid op de Europese markt. Niki Lee, die tijdens de Covid-19 pandemie in dienst trad, is actief in gesprek met Spaanse kassenbouwers om nieuwe relaties op te bouwen. Planti wil haar marktpenetratie vergroten en zich aanpassen aan de veranderende kassenbouwsector.

"We hebben de waarde gezien van direct contact met de bouwers, efficiënte teelt en de focus op efficiënte verzending. De markt heeft te maken met een vertraging. Wij ook maar onze manier van werken blijft van grote waarde voor onze partners. Dit geldt ook voor andere kassenbouwers."