Vannacht publiceerden de formerende partijen hun hoofdlijnenakkoord 'hoop, lef en trots'. Met dit akkoord zetten PVV, VVD, NSC en BBB volop in op een toekomstbestendige land- en tuinbouw in Nederland, reageert LTO.
"Doelsturing en het terugdringen van de doorgeschoten stapeling van middelenvoorschriften is daarbij een belangrijke ambitie. De nieuwe coalitie geeft prioriteit aan voedselzekerheid, met een koers voor het landbouwbeleid waarbij boeren en tuinders een goede boterham moeten kunnen verdienen én hun rol als beheerder van het landschap wordt gekoesterd en uitgebouwd."
Enkele speerpunten uit de landbouwparagraaf van het akkoord:
- We willen niet importeren wat we in Nederland niet mogen produceren.
- Bij het afsluiten van internationale handelsverdragen staat het gelijke speelveld voorop.
- Boeren en tuinders werken al eeuwen met de bodem, dieren, omgeving en natuur. Zij zijn de professionals. De vakkennis van de boeren en tuinders staat daarom centraal: we gaan van middel- naar doelsturing. De boer staat hierbij aan het roer.
- Wet- en regelgeving worden aan de voorkant scherper juridisch getoetst om rechtszaken achteraf te voorkomen.
- Er wordt geregeld overlegd met land- en tuinbouwbouworganisaties en de visserij, en het beleid wordt gebaseerd op wat in de praktijk werkt.
- Het ministerie van LNV wordt Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur
- Aanpassing van de Nitraatrichtlijn door Nederland niet meer geheel als kwetsbaar gebied te bestempelen.
LTO-voorzitter Ger Koopmans spreekt van een 'hoopgevend akkoord': "Uit dit hoofdlijnenakkoord blijkt een nieuwe waardering voor de Nederlandse land- en tuinbouw. Doordat bedrijven echt zelf verantwoordelijk worden voor het halen van realistische doelen kunnen en willen wij met een sterke sector een bijdrage leveren aan een duurzamer Nederland!'"
"Het is goed dat de formerende partijen vannacht dit hoofdlijnenakkoord gepubliceerd hebben", zegt LTO-voorzitter Ger Koopmans: "Na een half jaar formeren is Nederland en de agrarische sector toe aan een nieuwe regering." Wat Koopmans betreft was dit akkoord "het wachten waard": "Dit hoofdlijnenakkoord biedt de land- en tuinbouw véél meer perspectief voor de toekomst. Duidelijk is dat er nog veel wetgevingswerk te verzetten is. Én dat er stevige onderhandelingen met Brussel voor de deur staan. Daarbij kan een nieuwe minister op onze volle steun rekenen!"
In het hoofdlijnenakkoord staan tal van zaken waar LTO zich in de lobby jarenlang hard voor heeft gemaakt. Het stikstofbeleid wordt haalbaar en realistisch gemaakt door de kritische depositiewaarde te schrappen uit de wet en te vervangen door een juridisch houdbaar alternatief. Stikstofaanpak wordt gebaseerd op bedrijfsspecifieke emissies, er wordt een drempelwaarde ingevoerd voor vergunningverlening en PAS-melders worden met voorrang gelegaliseerd. Het agrarisch natuur- en landschapsbeheer wordt versterkt met een structurele investering van 500 miljoen euro per jaar. Er wordt een Afrekenbare Stoffenbalans ontwikkeld en zo snel mogelijk doorgevoerd, zodat boeren en tuinders vanuit vakkennis weer zelf aan het roer komen te staan. Goede landbouwgrond krijgt een beschermde status. Bij het afsluiten van handelsakkoorden komt het belang van een level playing field voorop te staan en het kabinet spreekt de ambitie uit om geen producten meer te importeren die we in Nederland niet mogen produceren: stuk voor stuk speerpunten waar LTO al jarenlang op inzet. Koopmans: "Positief is ook de fundamentele keuze van het aanstaande kabinet om in te zetten op het daadwerkelijk meten hoe zaken in praktijk gaan; op bedrijfsniveau én in de natuur. Daarmee breekt dit kabinet met beleid uit het verleden waarbij het boerenerf met modellen en berekeningen benaderd werd."
LTO is positief dat het nieuwe kabinet erkent 'dat arbeidsmigratie nodig is en blijft voor onze economie en ondernemers.' Werkgevers krijgen, nog meer dan nu, de verantwoordelijkheid zorg te dragen voor huisvesting van hun arbeidsmigranten. Het pleidooi van LTO om meer huisvesting op het eigen erf in de land- en tuinbouw mogelijk te maken wordt door het nieuwe kabinet opgepakt.
Koopmans: "We zijn verheugd om te zien dat de formerende partijen zo goed hebben geluisterd naar de knelpunten waar boeren en tuinders mee te maken hebben, en naar onze voorstellen en wensen om het landbouwbeleid weer haalbaar en realistisch te maken. Al in een vroeg stadium van de informatie spraken wij met de informateurs en de onderhandelaars van formerende partijen. Ook in het hoofdlijnenakkoord staat dat partijen van plan zijn om regelmatig met land- en tuinbouworganisaties te overleggen en beleid te baseren op wat in de praktijk werkt: dat geeft vertrouwen!"
"Coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB erkennen terecht het grote belang van voedsel-zekerheid, ook in het kader van onze internationale veiligheid. Dat stelt Glastuinbouw Nederland in een eerste reactie op het op 16 mei gepresenteerde Hoofdlijnenakkoord 2024-2028 'Hoop, lef en trots'. "We zijn daarnaast blij dat de coalitie aangeeft zich aan de bestaande afspraken over de energietransitie te houden en alleen met nieuw beleid te zullen komen als de doelen niet worden gehaald. Dat komt tegemoet aan het door ons gevraagde stabiele overheidsbeleid en schept duidelijkheid voor onze ondernemers", aldus voorzitter Adri Bom-Lemstra van Glastuinbouw Nederland.
Het Hoofdlijnenakkoord stelt dat mensen voortaan meer loon naar werken moeten krijgen door lastenverlichting op arbeid. "Dit is een hartenwens van de glastuinbouw. Het maakt werken in de glastuinbouw aantrekkelijk", aldus voorzitter Adri Bom-Lemstra van Glastuinbouw Nederland. Ten aanzien van arbeidsmigratie stelt de coalitie verder te willen werken aan de Wet toelating terbeschikkingstelling van arbeidskrachten. "Dat sluit aan bij de ambitie van Glastuinbouw Nederland om kwetsbare medewerkers te beschermen, wat past bij goed werkgeverschap." Ook juicht Glastuinbouw Nederland het aangekondigde innovatieprogramma voor robotisering toe.
Glastuinbouw Nederland is positief over het voornemen van de coalitie om door te gaan met de ingezette energietransitie, waarbij er meer aandacht zal zijn voor eigen opwek van duurzame energie en energieleveringszekerheid. De coalitie wil daarnaast voorrang geven aan het oplossen van netcongestie. "Dat is van essentieel belang voor de energietransitie in de glastuinbouw." Bom-Lemstra is verheugd dat de coalitie expliciet aangeeft ondernemers handelingsperspectief te willen bieden. "Letterlijk staat in het hoofdlijnenakkoord: 'Wij houden ons aan de bestaande afspraken; alleen als we de doelen niet halen, maken we alternatief beleid. Er komen geen nieuwe nationale koppen op Europees beleid'. Daarmee kunnen we de overheid houden aan de afspraken uit het Convenant Energietransitie Glastuinbouw 2022-2030. En dat biedt onze ondernemers rust, duidelijkheid en zekerheid."
Het stemt Glastuinbouw Nederland tevreden dat de coalitie aandacht heeft voor de beschikbaarheid van zoetwater en dat ze de stikstof- en fosfaatnormen in oppervlaktewater eindelijk in lijn wil brengen met de ons omringende landen België en Duitsland. Daardoor ontstaat een eerlijker concurrentiepositie. Ook is Glastuinbouw Nederland content met het voornemen om het stikstofbeleid te herzien, waarbij het invoeren van een correctiewaarde van minimaal 1 mol/hectare/jaar een goede stap vooruit is. In combinatie met bedrijfsspecifieke emissiedoelen biedt dat perspectief.
Het voornemen een visie op de ruimtelijke en economische structuur van Nederland te ontwikkelen is voor de glastuinbouw zeer belangrijk, te meer omdat het Hoofdlijnenakkoord erkent dat het verdienvermogen van de tuinbouw van essentieel en strategisch belang is voor Nederland en Europa. Bom-Lemstra: "Het is goed om te zien dat er meer waardering is voor de agrarische sector en dat de overheid beseft dat ze niet op de stoel van de ondernemer moet gaan zitten. Daardoor kan deze binnen de gestelde grenzen maximaal bijdragen aan de Nederlandse economie én maatschappij."
De thema's en voorstellen uit het hoofdlijnenakkoord dienen nog verder te worden uitgewerkt in concrete beleidsprogramma's. "We zien dat de coalitie voor de glastuinbouw relevante thema's zoals plantgezondheid niet benoemt. Ik weet niet of we dat positief of negatief moeten duiden. Daarom is aandacht voor de nadere uitwerking en de financiën van dit akkoord van groot belang. In zijn algemeenheid geldt dat we benieuwd zijn naar de uitvoering van dit akkoord", aldus Bom-Lemstra.
Ook het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt, reageert. "Er moet nu zo snel mogelijk een nieuwe kabinet komen, zodat we samen aan de slag kunnen om toekomstperspectief te creëren voor de boeren van nu en van de toekomst!", aldus NAJK-voorzitter Roy Meijer. De belangenbehartiger voor jonge boeren en tuinders zegt de komende dagen nog dieper in de plannen te duiken.
De Nederlandse Akkerbouw Vakbond (NAV) geeft aan een aantal speerpunten terug te zien in het akkoord. "Een belangrijk punt waar de NAV zich al jaren voor inzet is het gelijke speelveld met landen buiten de EU. Wij pleiten er consequent voor om landbouw buitenvrijhandelsverdragen te houden of om op een andere manier te zorgen voor dezelfde eisen wat betreft productie voor import landbouwproducten als voor Nederlandse en Europese productie. Dit staat nu duidelijk in de plannen en daar zijn we tevreden over. Ook het gelijke speelveld binnen de EU krijgt wat ons betreft terecht aandacht in dit akkoord door het schrappen van koppen op Europese regelgeving en door het harmoniseren van eisen aan bijv. waterkwaliteit. Natuurlijk zijn er ook zaken die wij missen in het akkoord, maar gezien het voornemen om regelmatig met boerenorganisaties te gaan overleggen komen deze zaken later nog wel aan bod. Daarbij is het ook zaak dat het niet blijft bij politieke beloften. Belangrijkste is dat er rust en perspectief terugkeert in de sector en we samen met de nieuwe minister kunnen toewerken aan een maatschappelijk én economisch duurzame akkerbouw. "
Transport en Logistiek Nederland (TLN) is tevreden dat de formerende partijen na bijna zes maanden tot een Hoofdlijnenakkoord zijn gekomen. Het is nu zaak dat een nieuw kabinet snel de uitwerking van het akkoord ter hand gaat nemen. Tegelijkertijd signaleert TLN met teleurstelling dat er te weinig geld wordt vrijgemaakt voor het bereikbaar houden van Nederland, waaronder het wegwerken van achterstallig onderhoud en het aanleggen van nieuwe infrastructuur. 'In het akkoord worden mooie woorden gewijd aan de vis,' zegt Elisabeth Post, bestuursvoorzitter van TLN, 'maar in de financiële vertaling van het akkoord wordt niet gerept over de boter. Dat baart ons grote zorgen.'