Tholen - Met in totaal drie moderne teeltlocaties en een areaal van bijna 40 hectare aan kassen, is familiebedrijf Scherzer een van de grootste groententelers in Duitsland. Het productassortiment omvat niet alleen tomaten, het grootste product qua volume, maar ook paprika's, komkommers, aubergines en sla. Aan het begin van het nieuwe oogstseizoen schetst algemeen directeur Stefan Scherzer in dit eerder in vakblad Primeur gepubliceerde artikel een beeld van de oogstverwachtingen voor dit jaar en spreekt hij over onderwerpen zoals kostenstijgingen en het belang van lokaal geteelde groenten.
De eerste komkommers, aubergines en kleine aantallen tomaten werden voor Pasen geoogst. "De plantdata zijn voor alle gewassen verschoven. In 2023 hebben we onze aubergines later geplant en geoogst. Dit jaar hebben we in week 2 geplant, zodat we ongeveer op hetzelfde moment als andere jaren konden beginnen met oogsten. Met paprika's beginnen we rond week 13-14 met de eerste vroegere oogst op ongeveer één hectare. Grotere volumes zullen naar verwachting vanaf week 16 op de markt komen," zegt Scherzer over de start van het seizoen.
Hij verwijst ook naar het gebrek aan zonuren in het eerste kwartaal van het nieuwe jaar. "Vergeleken met vorig jaar hadden we iets minder licht. De winter was relatief zacht, wat zeker gunstig was voor onze gewassen, en januari was nog steeds in orde wat betreft de hoeveelheid licht. Februari was daarentegen bijzonder donker. Dit zal er helaas ook toe leiden dat we in de eerste fase van het seizoen bij alle gewassen een relatief lage opbrengst zullen hebben. Vorig jaar was er een soortgelijke situatie met tomaten; we hadden een tekort van ongeveer 20% bij de vroege oogst in vergelijking met normale jaren."
De telersfamilie Scherzer met Stefan Scherzer (links)
Hoge kosten, lage prijzen
"De aanzienlijke kostenstijgingen in de glastuinbouw zijn nog altijd bijzonder zorgwekkend", vervolgt Scherzer. "Deze extra kosten voelen ook wij uiteraard. Helaas zijn dit factoren die je als teler slechts in beperkte mate of helemaal niet kan beïnvloeden. Ik heb het dan overigens niet alleen over loonkosten, maar ook de CO₂-belastingen die een grote impact hebben. Uiteindelijk betekenen deze twee kostenfactoren ook dat plantgoed en andere materialen per saldo aanzienlijk duurder zijn geworden." Volgens Scherzer zijn er kleine verschillen in energieprijzen tussen de drie teeltlocaties van het bedrijf. "Op de locatie Feulersdorf hebben we een relatief nieuwe biomassa-installatie, waardoor we ook hogere afschrijvingen hebben. Op de locatie in Neurenberg hebben we daarentegen een oudere installatie en om die reden ook lagere kosten."
Qua prijsniveau is het seizoen in 2024 onvergelijkbaar met het seizoen van 2023. Scherzer: "Voor komkommers zitten we 40% onder het niveau van vorig jaar, wat absoluut te goedkoop is vanuit het perspectief van de teler. Dat is volgens mij ook de grote uitdaging waar we voor staan: als geïmporteerde groenten te goedkoop worden aangeboden en de kosten blijven stijgen, zal de kloof uiteindelijk te groot worden. We hebben in Duitsland nog steeds het geluk dat veel mensen een goede baan hebben en zich regionale groenten kunnen veroorloven. Toch is de stemming onder zowel telers als consumenten nogal gematigd, er is een gebrek aan kooplust. De ervaring leert echter dat dit snel kan veranderen. Aan de prijzen ligt het in ieder geval niet: onze producten zijn veel goedkoper dan vorig jaar, terwijl de afzet niet significant beter is. In dit opzicht had het seizoen beter kunnen beginnen."
Ongeveer 10% van de omzet komt van de groothandel. Scherzer: "Door de directe feedback van klanten is de groothandelsmarkt Neurenberg een soort graadmeter voor ons. Het moet echter gezegd worden dat het aantal klanten op de groothandelsmarkt lijkt af te nemen. We kunnen er daarom van uitgaan dat het verkoopvolume niet zal toenemen, maar eerder zal stagneren dan wel dalen."
Kwaliteit boven kwantiteit
Volgens Scherzer lijden de gewassen met de laagste volumes het meest onder de inflatie en de lagere koopkracht. "We hebben het bijvoorbeeld over paprika's en snacktomaten. Het prijsverschil tussen deze gewassen en importproduct is dan te groot, wat uiteindelijk betekent dat we alleen nog kunnen concurreren op basis van kwaliteit. Dit zie je dan weer terug in onze rassenstrategie: de focus ligt niet zozeer op kwantiteit of de opbrengst per hectare, maar meer op de kwaliteit en smaak van het betreffende ras. Het ToBRF-virus is daarnaast nog steeds een belangrijk probleem, specifiek bij tomaten. We zitten nog steeds in de omschakelingsfase en er worden voortdurend virusresistente (HR) rassen getest. Uiteindelijk ga ik er ook van uit dat er op de middellange tot lange termijn geen reguliere rassen meer zullen zijn." Daarnaast houdt Scherzer zich op circa drie hectare bezig met belichte tomatenteelt. "De capaciteit is de afgelopen jaren vrijwel constant gebleven. De markt is er, maar de vraag is of deze teelt in de toekomst qua kosten nog te realiseren is."
Felle concurrentie op de paprika- en auberginemarkt
Naast komkommers en tomaten is Scherzer ook gespecialiseerd in het telen van blok- en puntpaprika's. Rode paprika's zijn goed voor ongeveer 60% van de teelt. De overige 40% bestaat uit gele en oranje paprika's (elk ongeveer 20%). Met ongeveer tien teeltlocaties in heel Duitsland is de binnenlandse paprikateelt relatief beperkt, bevestigt Scherzer. "Er zijn de afgelopen jaren geen nieuwe paprikatelers bijgekomen, wat niet verwonderlijk is gezien het grote prijsverschil met het importproduct. In dit opzicht is de paprikamarkt zeer competitief, zeker in vergelijking met tomaten."
Hetzelfde geldt voor aubergines, die Scherzer momenteel op ongeveer 2,5 hectare teelt. "De markt heeft zich de afgelopen tien jaar vrij goed ontwikkeld. Toch moeten we ervoor zorgen dat we regionale aubergines tegen een redelijke prijs kunnen blijven aanbieden. Als we qua prijs gelijkgesteld worden met importproducten, zal de regionale aubergineteelt onvermijdelijk teruglopen. Momenteel zijn de prijzen misschien in augustus twee weken goed, wanneer er weinig Nederlandse aubergines zijn. Maar dat is natuurlijk over het gehele seizoen genomen niet genoeg voor ons. Dit is bijzonder jammer, aangezien aubergines teelttechnisch een geweldig product zijn, waarbij wij constant verse producten van hoge kwaliteit kunnen leveren." Scherzer heeft de chilipepers al uit het assortiment gehaald, omdat het telen ervan niet langer winstgevend was, benadrukt hij.
Zelfvoorzieningsgraad nodig voor vruchtgroenten
Al met al ziet Scherzer de toekomst met vertrouwen tegemoet. "De uitdagingen nemen in alle opzichten toe. De eisen aan telers worden alleen maar hoger, vooral als het gaat om bureaucratie. Elk jaar komt er iets nieuws bij en we worden min of meer gedwongen om deze eisen toe te passen in de praktijk. Toch hebben we nog steeds ons bestaansrecht als regionale teler. De nodige afzetmarkten zijn er zeker. Nu moeten we de handel ervan overtuigen dat wij, als Duitse tuinbouwers, ook een zekere mate van onafhankelijkheid garanderen. Als we niet meer zouden bestaan, zouden we 100% afhankelijk zijn van import. In vergelijking hebben we gemiddeld iets meer geld nodig voor ons product, wat weer samen hangt met de andere randvoorwaarden in Duitsland in vergelijking met het buitenland. Ik ben ervan overtuigd dat als de Duitse teelt niet zou bestaan, importproducten onvermijdelijk duurder zouden zijn. In dit opzicht hebben we in Duitsland een bepaalde zelfvoorzieningsgraad nodig, die dan ook gegarandeerd moet worden", besluit Scherzer.
Dit artikel verscheen eerder in editie 4, 38e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
Scherzer Gemuze 
Tel: 09274-20 339 00
[email protected]
www.scherzer-gemuese.de