Van de ene op de andere week is iedereen in de ban van de oorlog in Oekraïne. In dit overzicht berichten we over de oorlog met betrekking tot de glastuinbouw. In de tuinbouw nemen de zorgen bij en over Oekraïens personeel toe en worden ook de eerste economische gevolgen zichtbaar, los van het al tijden dure gas.
Mensen
De oorlog in Oekraïne komt voor veel mensen dichtbij. Sowieso is de westgrens van Oekraïne niet verder rijden dan pakweg Zuid-Frankrijk, maar de afgelopen jaren kwamen ook veel Oekraïners hierheen om te werken. Hun families zijn soms nog daar en dat maakt dat telers met Oekraïens personeel merken dat hun personeel 'in shock' is. RTV Drenthe sprak plantenkwekerij Martijn van Geel erover. "Ze hebben veel zorgen om wat er met hun familie gebeurt. Het is een situatie die ze niet hadden verwacht. Mensen bellen veel met het thuisfront, ze moeten huilen, het is een vreselijke situatie."
Hij vertelde zaterdag ook over grote zorgen die er zijn bij bedrijven die nu al de gevolgen van handelsproblemen met Rusland en Oekraïne merken. Zo wordt de sierteeltexport geraakt. Het zijn zorgen die ook onze redactie bereiken. De bloemenhandel op Rusland valt stil.
Het Nederlandse FoodVentures runt een kwekerij in het westen van Oekraïne, zo'n vijftig kilometer ten oosten van de stad Lviv. CEO Dirk Aleven staat op LinkedIn stil bij de mensen die op de kwekerij werken.
Diverse telefonieproviders lieten dit weekend weten bellen en sms'en met Oekraïne gratis te maken. Op die manier kunnen mensen kosteloos contact houden met mensen daar. Onder meer KPN, Delta en Caiway besloten hiertoe.
In Vlaanderen werd vorig jaar voor het eerst op grotere schaal met Oekraïners in de tuinbouw gewerkt. Chris Botterman van Boerenbond ging er vrijdag al op in. Zij werken met een zogenaamde arbeidskaart. Het Vlaams parlement besliste vrijdag dat Oekraïners langer kunnen blijven met hun arbeidskaart, zo meldt Landbouwleven. De maximale termijn wordt opgerekt. Terugsturen van Oekraïners naar het land in oorlog kan nu niet.
Volgens minister van Landbouw Hilde Crevits zijn er momenteel 458 seizoenarbeiders uit Oekraïne aan de slag bij de land- en tuinbouwbedrijven. Vorig jaar waren dat er 1700. De meeste mensen komen in maart-april.
Gas
De Intraday-gasprijs op het Nederlandse gashandelsplatform Title Transfer Facility (TTF) opende vanochtend om 8.00 uur op 125 euro per megawattuur. Dat was fors hoger dan de 93 euro waarmee vrijdag 25 februari werd afgesloten, maar fors lager dan de prijspiek van afgelopen donderdag, toen de oorlog uitbrak.
De Intraday gasprijs vanochtend tussen 8-10 uur. Klik hier voor vergroting en actuele prijzen.
Vanochtend zakte de prijs, na de openingskoers, terug naar op zijn laagste een gasprijs van 1,06 euro. Tot en met kwartaal 1 van 2023 liggen de contractprijzen voor de lange termijn allemaal boven de grens van 1 euro. Daarmee is het voor telers, als zij nu gas moeten inkopen, onmogelijk om te blijven telen. Die conclusie trekt onder meer Alexander Formsma als Beleidsspecialist Energie & Klimaat van Glastuinbouw Nederland in De Limburger. "Met de huidige gasprijzen kunnen glastuinders geen nieuw gascontract tekenen.”
Brandstof
De Gemiddelde Landelijke Adviesprijs (GLA) voor benzine, diesel en LPG in Nederland reageert ook op de crisis, net als de gasprijs. United Consumers houdt een overzicht bij met de adviesprijzen. De GLA voor diesel is inmiddels 1,90 euro, voor Euro95 benzine 2,22 euro. Bekijk hier de actuele prijzen.
Swift
Het hing al enige tijd in de lucht: Europe sancties waarbij Russische banken uit betalingssysteem Swift geweerd worden. Dit weekend kwam het zover. Een aantal Russische banken is uitgesloten van het systeem. De NOS schrijft dat het uitsluiten van Rusland in feite betekent dat die Russische banken geen toegang meer hebben tot de internationale financiële markten. Banken van over de hele wereld gebruiken het Swift-systeem om gegevens over financiële betalingen uit te wisselen. Eromheen werken is mogelijk, maar dat is wel bijzonder lastig.
De maatregel heeft gevolgen voor de handel én voor de Russische economie. Mensen probeerden er massaal hun geld nog van de bank te halen met als gevolg een hevige inflatie. De Russische roebel werd fors minder waard. Vanochtend was 1 roebel nog geen 1 eurocent meer waard, weet de NOS.
Handelen met Rusland is met alle sancties, waaronder ook sluiting van het luchtruim voor Russische vliegtuigen, moeilijk zo niet onmogelijk.
Tekst en uitleg bij de gevolgen van de sancties geeft De Nederlandsche Bank. De bank zet de negen belangrijkste vragen en antwoorden op een rij.
Crisisteam
De diverse brancheorganisaties in de tuinbouw kwamen vrijdag bijeen. Het Crisisteam Tuinbouw, het samenwerkingsverband binnen Greenports Nederland, kwam bij elkaar voor een korte afstemming. Uitgangspunt is vooral om de vinger aan de pols te houden. Namens Glastuinbouw Nederland waren voorzitter Adri Bom-Lemstra en directeur Ruud Paauwe bij het overleg aanwezig. Die laatste doet kort verslag op de website van Glastuinbouw Nederland.
Afgesproken is dat de achterban zo spoedig mogelijk wordt geïnformeerd over nader te ondernemen acties. Momenteel zijn er al diverse meldpunten geopend, onder andere voor het stagneren van verkoop bij Royal FloraHolland (klantcontact centrum Royal FloraHolland), KAVB en GroentenFruit Huis. Het meldpunt voor stagnatie van bancaire zaken (betalingsverkeer e.d.) is bij Rabobank Nederland via uw relatiebeheerder.
Over de gasproblematiek lopen al gesprekken met Den Haag. Vanuit VNO/NCW worden de landelijke arbeidszaken gecoördineerd. Daarbij moet bijvoorbeeld worden gedacht aan oproepen voor in Nederland werkzame reservisten vanuit Oekraïne, Polen en wellicht ook andere Oost-Europese landen. Voor arbeidszaken betreffende medewerkers in uw glastuinbouwbedrijf is het meldpunt: info@glastuinbouwnederland
Nederlanders in Oekraïne kunnen zich wenden tot de ambassade. De ambassade heeft zich verplaatst naar Polen, over de grens bij het Oekraïense Lviv.
Hulpacties
Inmiddels zijn over heel Europa hulpacties gestart om iedereen die geraakt is door deze verschrikkelijke gebeurtenissen bij te staan. Zo zamelt Kees den Boer uit Tholen hulpgoederen in voor Oekraïne. Kees is een importeur van landbouwmachines, waardoor hij contacten in het land heeft. Hij wil zo veel mogelijk medicijnen en kleding daarheen krijgen. Omroep Zeeland sprak met de Tholenaar over zijn inzamelingsactie. "Ik was donderdag op kantoor in Polen" vertelt Kees. "Ik trof daar huilende mannen en ontreddering. Totale paniek en een gespannen sfeer." Wie spullen wil doneren, kan dat doen naar Kettingdijk 5 in Tholen.
Ook Novifarm meldt op Twitter dat zij bezig zijn met een lijst met de belangrijkste spullen die de burgers in Oekraïne nu nodig hebben. Er komen een aantal afgiftepunten in Nederland, die zij via hun twitterkanaal naar buiten zullen brengen. Hulp door middel van afgifte van spullen wordt gewaardeerd. Een vrachtwagen met die spullen zal 1 of 2 maart vanuit Polen naar Oekraïne worden gebracht.
Transportbedrijf de Rooy heeft een kledinginzamelingsactie opgezet voor haar Oekraïense chauffeurs. Deze begint op maandag 28 februari. Bovendien regelen zij huisvesting voor gevluchte medewerkers in Polen.
BIGtruck heeft op haar site een artikel over een initiatief van Marc van der Veen van Koeleveld Koeriersdiensten. Hij regelde voedselpakketten voor chauffeurs uit Oekraïne die in Europa onderweg zijn. Zij hebben, naast de onzekerheid over hun gezinnen thuis, ook te maken met weigerende betaalpassen.
De stichting Chauffeursnieuws & Transporteffect is ook een inzamelingsactie gestart voor Oekraïense chauffeurs. "Chauffeurs uit Oekraïne die voor Nederlandse opdrachtgevers werken staan met de rug tegen de muur, omdat hun bankpassen zijn geblokkeerd waardoor ze niet bij hun geld kunnen." Inmiddels staat de teller voor dit initiatief op ruim 130,000 euro.
