Tholen - Het telen met LED heeft heel veel voordelen, maar het brengt momenteel misschien nog wel meer vragen met zich mee. Reden voor onderzoekers in het GLITCH-project om telers een digitale rondgang door de belichtingsproeven te geven. Daarin o.a. aandacht voor spectrumkeuze in de tomatenteelt.
Telers konden ook, na een plenair gedeelte met o.a. aandacht voor lichtintegratie en warmtegebruik met watergekoelde Ledlampen, kiezen voor een rondgang door de komkommer- en slaproeven. Het programma is hier terug te zien.
Bij tomaat waren het Lieve Wittemans van het Proefstation voor de Groenteteelt en Wendy Vanlommel van Proefcentrum Hoogstraten die hun inzichten uit proeven van afgelopen jaar deelden. Lieve over spectra, Wendy over positionering van de lampen. Daarover later meer.
Spectrum
In Sint-Katelijne-Waver werd in 2020 een proef gehouden waarbij onderzoekers SON-T en LED naast elkaar hebben gelegd, met daarbij de focus op het spectrum en hoe het daarmee mogelijk is om de fotoreceptoren van de tomatenplant te beïnvloeden, zodanig dat telers het gewas nog beter kunnen sturen.
Al bekend is dat het mogelijk is bij planten een schaduw mijdende reactie op te wekken is, waardoor o.a. langere internodiën ontstaan en de bladstand verandert. Ook is het mogelijk met het juiste spectrum de interne klok van de plant te activeren en te sturen én, helemaal mooi, het in de richting van de vruchten sturen van suikers in de plant.
Zoals gezegd werd SON-T met LED vergeleken, waarbij bij LED een stukje PAR-licht werd vervangen door verrood licht (en er ook een beetje wit licht werd toegevoegd, prettiger voor de werkomstandigheden in de kas).
De onderzoekers hebben de proef gedaan met het ras Xandor van Axia Vegetable Seeds, geënt-getopt op DR 0141 TX van De Ruiter. Geplant werd er op 24 oktober 2019 en de proef liep tot 17 september 2020.
Aan het eind van de proef kwamen de onderzoekers uit op 3,33 stengels per m2. Kijkend naar productie werd 5% productietoename onder LED gemeten. Het grootste productieverschil ontstond in de periode april-mei, waarbij het vruchtgewicht onder LED vooral 's winters hoger was.
De meeropbrengst werd voornamelijk gerealiseerd in het voorjaar en de zomer. Dat is opmerkelijk, zo analyseerde Lieve eerder al in het kort op de GLITCH-website, want de belichting werd afgebouwd in de loop van maart en vanaf 11 april volledig uitgeschakeld.
Uiteraard speelt ook het energieverbruik een belangrijke rol in de keuze voor LED dan wel SON-T. Kijkend naar elektriciteit werd met LED een besparing van 37% gehaald in de proef. De warmte was in beide proeven gelijk, want de proef stond in dezelfde afdeling.
De omgang van de plant met het gegeven licht was on der LED beter, dat wil zeggen efficiënter. Elke micromol Ledlicht leverde 11,5 gram tomaat op tegenover 11,0 gram onder SON-T.
Vruchtgewicht doorslaggevend in meerproductie
Lieve concludeerde uit de proef dat met name de toename in vruchtgewicht doorslaggevend was bij de 5% hogere productie die onder LED werd behaald. Qua vruchten per m2 was er minder verschil, net als dat er maar weinig verschil was in vruchtkwaliteit (kleur, brix, stevigheid vruchten en kwaliteit groene delen).
Qua brix was er nagenoeg geen verschil (SON-T 4.2°, LED 4.1°). Een verschil dat binnen de meetfout ligt en dat de consument niet gaat proeven, aldus Lieve.
Dit jaar wil men in Sint-Katelijne-Waver in een nieuwe proef ook gaan kijken naar het aromaprofiel. Daarvoor zal smaakonderzoek en een consumentenpanel worden ingezet.
Een andere onderzoekspunt zou ook nog water- en meststoffenopname kunnen zijn. Zijn daarbij verschillen? In de proef in 2020 konden die niet gemeten worden, omdat de proeven in dezelfde afdeling stonden. Wel is de verwachting dat een lagere stralingswarmte in LED voor minder verdamping zorgt bij de plant.
In een later artikel aandacht voor positionering van de lampen n.a.v. de proef bij het Proefcentrum Hoogstraten.