Tholen - Hoe leuk zou het dan zijn om achter in je eigen tuin een bescheiden kas te maken waarbij je op een milieuvriendelijke manier, schoon en energieneutraal groenten, fruit en kruiden kunt kweken? Dat was wat de net gepensioneerde Theo van Lieshout uit Wognum dacht. Hij wilde niet achter de geraniums gaan zitten en besloot een mooie uitdaging aan te gaan, nadat hij eerder al zijn huis energieneutraal maakte.
Inmiddels kan hij ook de bouw van een hightech kas van zijn verlanglijstje afstrepen en is de kas nagenoeg klaar voor de eerste teelt. Op water welteverstaan en daarvoor laat Theo zich graag door experts uit het vak informeren.
Theo in zijn kas
IKEA
De kas is 5 meter lang geworden, 2 meter breed en 2 meter hoog. Het regenwater wordt afgevangen en opgeslagen in IKEA stapelbakken. “In de kas maak ik gebruik van 4 verdiepingen met buizen waar b.v. eens per uur water met voeding doorheen loopt volgens het eb- en vloedsysteem. Op de grond is de vijver geplaatst waarop drijvers liggen. In de buizen zitten allemaal uitsparingen voor potjes waarin wat geperste grond zit als substraat. Zaadje erin en groeien maar.”
Knutselen aan ledlampen
Dat klinkt heel eenvoudig, maar dat is het natuurlijk niet, weet ook Theo maar al te goed. Er kwam nog veel meer bij kijken, zoals belichting.
“Daarvoor heb ik aangepaste Chinese ledlampen gekocht. Aangepast omdat de betrouwbaarheid en veiligheid te wensen overlaat. Afhankelijk van de toepassing hebben de verschillende etages andere kleuren, bv hoofdzakelijk blauw voor de zaailingen, hoofdzakelijk rood voor de bladgroei en breedspectrum voor bloesemzetting. Alle groepen kunnen in twee intensiteiten apart worden bediend.”
Ledlampen uit China
Zelf zorgen voor CO2
Hoewel ledverlichting zeer efficiënt is (40 – 50 %), worden de lampen toch wat warm, merkte Theo tijdens testen. “Om deze reden zijn er per etage twee ventilatoren geplaatst die een rustige luchtflow door de plantjes blaast. Zo snijdt het mes aan twee kanten.
De buizen werden bij testen eerst te heet
Een leuke feature is dat de CO2, die wij in huis uitademen, gemeten wordt en bij een oplopende concentratie (> 700 ppm) gaat een ventilator de lucht uit het huis wegzuigen. Het wordt dan beschikbaar gesteld voor de kasplanten.”
Buizen omwikkeld met aluminiumtape
Aluminiumtape
Elke kaseigenaar kent het probleem van opwarming door de zon. In maart werd de kas al twintig graden hoger dan de omgeving. Dat heeft Theo op twee manieren opgelost. “Alle buizen en bakken zijn omwikkeld met aluminiumtape. Het licht wordt niet langer geabsorbeerd en omgezet in warmte maar gereflecteerd en is daarmee beschikbaar voor de andere planten. Dat op zichzelf scheelt al heel veel.”
Daarbovenop koos Theo voor nog ’een interessante oplossing.’ “Dat is het gebruik van een beetje transparante zonnepanelen op het dak. Circa vijf procent van het licht wordt doorgelaten voor gebruik door de planten maar de rest wordt gebruikt voor elektriciteitsopwekking. Naar schatting kom ik uit op 1500 kWh per jaar. De zijkant wordt afgeschermd door planten die de zon gedeeltelijk tegenhoudt. Het resultaat is nu dat de kas in temperatuur hooguit vijf graden hoger is dan de omgeving.”
Gedeeltelijk transparante zonnepanelen op het kasdek
Waterpomp
Een andere interessante feature die Theo heeft toegepast, is het koppelen aan een warmtepomp. “Anderhalf jaar geleden heb ik mijn huis helemaal energieneutraal gemaakt met warmtepomp, zonnepanelen en WTW (warmteterugwinning). Hier heb ik trouwens boeken over geschreven maar dat terzijde.
Restwarmte wordt dan gebruikt om de kas op te warmen maar kou uit de grond. Ik noem dat ook wel grondkou en dat kan gebruikt worden om de kas te koelen. Beiden middels een radiator en een warmtewisselaar (slang) in de vijver.”
Tablet
Per saldo komt het energieverbruik aardig in de buurt van energieneutraal, in combinatie met de zonnepanelen op de kas, ziet Theo inmiddels. “De besturing gebeurt vanuit een tablet of de PC, waar dan ook. Als techneut, ik ben/was elektronicus, heb ik zeer veel ervaring met technische projecten en heb bij de Universiteit van Amsterdam onder andere gewerkt aan het ontwerp van ledverlichting voor planten en een photospectrometer.
Korreltje zout
Waar Theo nu tegen aan loopt nu hij op het punt staat te gaan telen, is dat hij niet zoveel weet van de effecten van licht en voeding op de planten. Behalve natuurlijk dat wat te vinden is op het internet maar dat moet je meestal met een korreltje zout nemen. Gelukkig is er ook nog wat gezond verstand. "Nu moet ik me vooral oriënteren op de mogelijkheden en eisen die de plantjes stellen.”
Telen + parallelproject
Theo zou het leuk vinden om met mensen in contact te komen die net zo gek zijn als hij, zoals hij het zelf noemt. “Ik verdien het nooit terug, dat is me ook wel duidelijk. Vooralsnog begin ik met een diversiteit van zaadjes (groente, fruit en kruiden) en probeer het te optimaliseren met voeding en lichtkleuren.
Een project dat hieraan parallel loopt is het maken van een photospectrometer om de kleurverschuiving/ intensiteit te meten zodat je kunt zien of een plant verzadigd is van licht. Dit is in het verlengde van het werk dat ik voorheen gedaan heb. Maar dat wordt iets voor de winter.”
Benieuwd naar Theo’s vorderingen? Bekijk dan zeker ook zijn website: www.hobbyvantheo.nl/. Per mail is Theo te bereiken op: info@hobbyvantheo.nl