Een recent gepubliceerde open brief in Plants, People, Planet, ondertekend door telers, fabrikanten, onderzoekers en organisaties uit de toeleveringsketen, roept op tot zes gecoördineerde acties voor een nationaal plan voor bedekte tuinbouw in het VK. Volgens de brief is strategische uitbreiding van de glastuinbouw essentieel voor voedselzekerheid, CO₂-reductie en economische veerkracht. Dit kan echter alleen worden gerealiseerd met goed op elkaar afgestemde planning, energie- en investeringsbeleid.
Voor Dr. Sven Batke, voorzitter van het Greenhouse Innovation Consortium en hoofdauteur van de brief, draait het document minder om het aandragen van nieuwe ideeën en meer om het dichten van een structurele kloof die de sector al jaren belemmert.
"De grootste belemmering is het ontbreken van een samenhangende nationale strategie voor bedekte tuinbouw," zegt hij. "Kasteelt wordt nog steeds niet erkend als kritieke nationale infrastructuur. Daardoor blijven beslissingen over planning, energiebeleid en investeringen versnipperd."
Van gefragmenteerd beleid naar gedeelde verantwoordelijkheid
Een van de kernvoorstellen in de brief is gedeelde verantwoordelijkheid voor kapitaal- en operationele uitgaven. Volgens Dr. Batke gaat het daarbij niet om het doorschuiven van kosten naar de overheid, maar om het creëren van praktische en eerlijke kaders die investeringen in de sector mogelijk maken.
"Eerlijke kostenverdeling vraagt om een gelaagd kader, gebaseerd op modellen die elders in Europa al werken, maar aangepast aan de Britse situatie," legt hij uit. "De prioriteit is eerlijke toegang voor alle telers, van kleinschalige bedrijven tot grote coöperaties, terwijl de administratieve lasten beperkt blijven."
In plaats van één financieringsmechanisme ziet hij meerdere regelingen voor zich, gekoppeld aan specifieke resultaten zoals CO₂-reductie, automatisering, integratie van de circulaire economie en regionale economische voordelen. "De details moeten samen met telers worden uitgewerkt, zodat de regelingen praktisch en effectief zijn," voegt hij daaraan toe.
© Arlette Sijmonsma | GroentenNieuws.nl
Dr. Sven Batke tijdens de British Tomato Conference 2025
Energiecolocatie vereist strategische planning
Energie vormt nog altijd een van de grootste beperkingen voor kasuitbreiding. De brief wijst op de kansen van colocatie met hernieuwbare energie, stadsverwarming en warmteterugwinning. Tegelijkertijd waarschuwt Dr. Batke dat het VK momenteel onvoldoende middelen heeft om dit grootschalig aan te pakken.
"We beschikken nog niet over een volledig landelijk overzicht van waar colocatie het meest haalbaar is," zegt hij. "Daarom staan we op het punt een grote onderzoeksaanvraag in te dienen voor de ontwikkeling van een ruimtelijk beslissingsondersteunend instrument. Dat moet overheden en investeerders helpen bij het plannen van toekomstige kasontwikkelingen."
Zo'n instrument zou rekening moeten houden met energie-infrastructuur, geschiktheid van het land en regionale prioriteiten binnen meer dan 300 planningsautoriteiten. "Het is complex, maar essentieel als colocatie strategisch in plaats van opportunistisch moet worden toegepast."
Kassen opnieuw positioneren in het planningssysteem
Voor telers blijft planning een cruciale uitdaging. Volgens Dr. Batke hangt vooruitgang af van een betere afstemming tussen kastelers en lokale overheden.
"Planners hebben toegang nodig tot betrouwbare kaarttools die optimale locaties voor kasontwikkeling aanwijzen, inclusief kansen voor de circulaire economie," stelt hij. "Tegelijkertijd moeten telers en gemeenten samen laten zien dat bedekte tuinbouw een low-carbon vorm van kritieke infrastructuur is."
Door kasprojecten te koppelen aan lokale doelstellingen, zoals netto-nulambities, werkgelegenheid en regionale veerkracht, kan de discussie verschuiven van planningsconflicten naar gedeelde voordelen.
Retailers en veerkracht
Dr. Batke benadrukt dat stabiliteit in de toeleveringsketen net zo belangrijk is als infrastructuur. "Hoewel er positieve voorbeelden zijn, komen last-minute annuleringen van contracten nog steeds voor. Die kunnen leiden tot voedselverspilling en grote financiële verliezen," zegt hij. "Kleine en familiebedrijven hebben vaak niet de veerkracht om zulke schokken op te vangen."
Hij pleit daarom voor eerlijkere contracten, gedeeld risico en langetermijnverplichtingen, evenals voor een mogelijke uitbreiding van overheidsinkoop, bijvoorbeeld via ziekenhuizen en scholen.
Volgens hem kan de sector alleen vooruitgang boeken door collectieve afstemming. "Telers, retailers, energieaanbieders en planners moeten met één stem richting de overheid spreken," besluit hij. "Bedekte tuinbouw moet worden erkend en behandeld als nationale infrastructuur. Zonder dat gedeelde mandaat blijft gecoördineerde planning buiten bereik."
Voor meer informatie:
Dr. Sven Batke, Voorzitter van het Greenhouse Innovation Consortium
[email protected]
edgehill.ac.uk/person/sven-batke/staff/
