Het demissionair kabinet-Schoof vroeg Peter Wennink begin september om een onafhankelijk advies uit te brengen over het toekomstige verdienvermogen van Nederland. Op 12 december 2025 presenteert de Nederlandse topfunctionaris dit rapport in Nieuwspoort, dat positief is onthaald in de tuinbouwsector. Van verschillende kanten wordt de urgentie die uit het rapport naar voren komt geprezen. Kritiek is er ook, onder meer van econoom Arnoud Boot bij BNR. Hij mist aandacht voor ondernemerschap in het rapport van de oud-ASML-topman.
Belangrijke rol land- en tuinbouwsector
LTO ziet in het rapport over het toekomstig verdienvermogen van Nederland dat er noodzakelijke maatregelen genoemd worden 'waar de land- en tuinbouwsector een belangrijk rol in heeft.' LTO onderschrijft de urgentie die spreekt uit het stevige rapport. Nederland moet snel van het stikstofslot af, is een van de punten die Wennink noemt.
Wennink waarschuwt dat de huidige stagnatie waarin Nederland zich bevindt, het land duur komt te staan, constateert LTO verder. "Dat geldt in het bijzonder voor de voedselketen: zonder langjarig investeringsbeleid, heldere regels en ruimte voor innovatie verliest Nederland zijn leidende positie in voedselproductie, sierteelt, export en kennis. Minder regelgeving is daarbij noodzakelijk. Er is ruimte nodig om te kunnen investeringen in kennis, technologie en infrastructuur."
LTO roept na verschijning van het rapport het nieuwe kabinet op om nu te kiezen voor een langjarig investeringspad voor de land – en tuinbouwsector vergelijkbaar met duidelijke strategische keuzes rond energie, weerbaarheid en digitalisering, zodat ondernemers kunnen investeren in emissiereductie, digitalisering infrastructuren en ecosystemen.
Kracht van de kassenbouw
Marck Hagen, CEO van Atrium Agri, legt uit waarom het rapport volgens hem cruciaal is voor de Nederlandse glastuinbouw, en specifiek ook Atrium Agri, actief in hightech kassenbouw. "Het rapport laat zien dat hoogwaardige, technologie-gedreven sectoren essentieel zijn voor onze toekomstige welvaart", constateert Hagen in zijn bijdrage op LinkedIn. "Sectoren die bijdragen aan energie- en klimaattechnologie, digitalisering en voedselzekerheid. Precies daar ligt de kracht van de Nederlandse kassenbouw. De internationale vraag naar efficiënte, duurzame en datagedreven voedselproductie groeit razendsnel."
Leidende positie veredeling behouden
In het rapport staat Wennink ook stil bij de sterke positie die Nederland heeft in veredeling. Hij noemt het groene biotechnologie. "Nederland heeft nu een leidende internationale positie in plantenveredeling en een sterke bioproces- en voedseltechnologie, maar vergunningstrajecten, databeperkingen en tekort aan gespecialiseerd talent remmen de doorontwikkeling. Groene biotechnologie is essentieel voor onze toekomst: voor het ontwikkelen van klimaatbestendige gewassen, circulaire productie en voedselzekerheid.189 Als ontwikkeling en toepassing van deze technologie in Nederland worden belemmerd, verschuiven innovatie, productie en export naar landen waar regelgeving sneller en experimenteerruimte groter is."
Betaalbare en betrouwbare energie randvoorwaarde
Ook vanuit de energiesector wordt op het rapport gereageerd. Wennink noemt in zijn rapport vier randvoorwaarden voor investeringen en groei. Eén daarvan is: zorg voor betaalbare en betrouwbare energie, constateert Gasunie bijvoorbeeld.
"Dit advies is belangrijk en komt geen seconde te vroeg", aldus Hans Grünfeld, algemeen directeur van de VEMW, kenniscentrum en belangenbehartiger voor zakelijke afnemers van elektriciteit, gas, waterstof, warmte en water in Nederland. "Met de kabinetsformatie eindelijk op stoom leest het rapport als een cruciaal hoofdstuk van het regeerakkoord. Naast voorstellen voor strategische domeinen waarop Nederland zich zou moeten focussen, benadrukt het rapport terecht het belang van het creëren van de juiste randvoorwaarden, waaronder betaalbare en betrouwbare energie. De benoemde oplossingen behoren niet tot het sterkste deel van het rapport, het pleidooi voor de juiste financiering en bestuurlijke organisatie zijn daarentegen zeer waardevol."
Investeer in infrastructuur
TLN reageert op het advies van Wennink door te benadrukken dat het versterken van het verdienvermogen van Nederland alleen kan slagen als er tegelijkertijd stevig wordt geïnvesteerd in infrastructuur.
Volgens de belangenorganisatie loopt onderhoud en vernieuwing van wegen, spoor, bruggen en sluizen achter op de noodzakelijke schaal, terwijl een betrouwbaar en veilig netwerk cruciaal is voor mobiliteit, economische groei en internationale positie. TLN pleit voor structurele investeringen, snellere procedures en een duidelijke langetermijnstrategie, zodat het fundament wordt gelegd om de plannen van Wennink daadwerkelijk te realiseren.
Wendbare en weerbare economie
Evofenedex ziet het rapport van Wennink als een kans voor één integrale economische visie en benadrukt dat Nederland zijn verdienvermogen, innovatie en welvaart alleen kan versterken als handel, logistiek en internationale verbindingen centraal staan in beleid en investeringskeuzes. Directeur Bart Jan Koopman wijst erop dat industrie- en investeringsbeleid handelskansen bepaalt en dat voorspelbaar, consistent en duurzaam beleid nodig is om concurrerend te blijven.
Daarnaast vraagt het huidige geopolitieke klimaat om een wendbare en weerbare economie, waarin bedrijven snel kunnen inspelen op verstoringen en kansen in wereldwijde waardeketens. Evofenedex sluit zich daarbij aan bij een brede coalitie van infrastructuur- en logistiekpartners die pleit voor structurele investeringen in onderhoud en vernieuwing van infrastructuur als fundament voor deze vernieuwingen.
