De Ethiopische tuinbouwsector lijkt aan de vooravond te staan van een moderniseringsslag. Het land produceert een breed assortiment aan groenten, fruit en sierplanten, maar door klimaatverandering en veranderende markteisen wordt duidelijk dat traditionele vollegrondsteelt niet langer volstaat.
Volgens Mekonnen Solomon, Coördinator Tuinbouwexport bij het Ministerie van Landbouw (MoA), is Ethiopië nu "klaar om zijn natuurlijke productvoordelen te koppelen aan moderne teeltsystemen en een snel groeiende exportmarkt in de Golfregio".
© FDRE
Stijgende vraag tegenover onbenut potentieel
Ethiopië produceert jaarlijks zo'n 20,47 miljoen ton groenten en fruit, maar minder dan 6% daarvan bereikt de internationale markten, ondanks een overschot van ruim 13 miljoen ton. Mekonnen verwijst naar recente cijfers van de Ethiopische Vereniging van Tuinbouwproducenten en -exporteurs: in het fiscale jaar 2024/25 leverde de sector 564,9 miljoen dollar aan export op, met een ambitieus doel van 735 miljoen dollar voor de huidige periode. In de eerste vijf maanden werd al meer dan 216 miljoen dollar gerealiseerd, vooral dankzij bloemen, groenten en fruit.
© FDRE
Volgens Mekonnen ligt de uitdaging niet bij de productie, maar bij technologie, teeltsystemen en exportgerichte infrastructuur. "De adoptie van kassen staat nog in de kinderschoenen en is vooral low-tech. De bloementeelt overheerst de groenteproductie. Telers staan open voor gecontroleerde teeltsystemen, maar de hoge bouwkosten en de afhankelijkheid van geïmporteerde materialen zoals staalconstructies, folies en klimaatsystemen remmen brede toepassing."
© FDRE
Infrastructuur en technologie: snelle verbeterkansen
De tuinbouwsector in Ethiopië wordt grotendeels gedragen door kleinschalige telers, die vaak werken op percelen kleiner dan twee hectare en samen goed zijn voor 95% van de nationale productie. Initiatieven zoals de Digitale Tuinbouwroutekaart (2025–2032) moeten digitale tools in de waardeketen integreren om de efficiëntie te verhogen.
De markt voor tuinbouw werd in 2024 geschat op 37,01 miljoen dollar en zal naar verwachting groeien tot 71,56 miljoen dollar in 2033, met een jaarlijkse groei van 7,60%. Deze groei wordt ondersteund door overheidssubsidies voor kasstructuren en hernieuwbare energie, zoals zonne-energie voor irrigatie, evenals nieuwe internationale samenwerkingen. Toch blijven uitdagingen bestaan, zoals klimaatvariabiliteit, beperkte middelen en de noodzaak om te voldoen aan internationale normen zoals GlobalG.A.P. en HACCP.
Belangrijke knelpunten zijn de kwaliteit van kasconstructies, irrigatiesystemen en klimaatbeheersing. "Omdat er nauwelijks lokale productiecapaciteit is, zijn telers afhankelijk van geïmporteerde staalconstructies, folie en klimaatapparatuur, wat de investeringskosten verhoogt," aldus Mekonnen. Ook modernere irrigatiemethoden zijn urgent nodig, aangezien druppelirrigatie, fertigatie en expertise in waterbeheer beperkt aanwezig zijn.
© FDRE
Mekonnen Solomon, Coördinator Tuinbouwexport
Een voorbeeld van succesvolle verandering is teler Eskinder Iyasu, die dankzij een gesubsidieerde zonnepomp overstapte op geïrrigeerde teelt en nu het hele jaar meerdere gewassen teelt.
In Dire Dawa transformeerde de telersorganisatie Burka Aneni — ondersteund door het tweede Landbouwgroeiproject van de Wereldbank — een verlaten steengroeve tot een 20 hectare groot tuinbouwgebied. Door over te schakelen van dieselpompen naar elektriciteit daalden de kosten en steeg het jaarlijkse inkomen naar 15.000 dollar, met gewassen als uien, tomaten en citrus.
Ook een samenwerking tussen Hazera Seeds, het Joint Distribution Committee (JDC) en Greenlife binnen het TOV-initiatief leverde resultaten op. Demonstratielocaties in regio's als SNNPR en Amhara introduceerden hybride zaden zoals Tomato Galilea en Onion Russet, gecombineerd met druppelirrigatie en training in plaagbeheer. Dit leidde tot hogere opbrengsten en inkomens, en versterkte kleine telers via een fonds.
© FDRE
Strategische afstemming op vraag uit de Golfregio
"We richten ons steeds meer op de Gulf Cooperation Council (GCC), waar hoge koopkracht en importafhankelijkheid zorgen voor een sterke vraag naar verse producten." Ethiopië heeft hierbij een geografisch voordeel: kwaliteitsgroenten en -fruit kunnen binnen enkele uren geleverd worden, sneller dan vanuit Azië of Zuid-Amerika. Om hiervan te profiteren, moeten exporteurs voldoen aan de GCC-eisen voor voedselveiligheid, traceerbaarheid en koelketenlogistiek.
De onlangs geïntroduceerde Nationale Tuinbouwstrategie (10 jaar, vanaf juli 2025) sluit hierop aan. De strategie richt zich op voedselzekerheid, exportdiversificatie en versterking van de infrastructuur. Samenwerkingen met onder andere de Ethiopische Vereniging van Tuinbouwproducenten en -exporteurs, SNV en het Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken moeten de sector verder professionaliseren en meer werkgelegenheid creëren.
© FDRE
De rol van kassen in exportbetrouwbaarheid
Kassen kunnen de exportpositie van Ethiopië aanzienlijk versterken door stabielere aanvoer, uniforme productkwaliteit en jaarronde productie mogelijk te maken. "De hoger gelegen gebieden van ons land zijn bijzonder geschikt voor bedekte teelt dankzij de gematigde temperaturen," zegt Mekonnen. Toch is er behoefte aan duurzamere medium-tech kasstructuren, betaalbare irrigatie- en fertigatiesystemen, regionale assemblagecapaciteit, betere training in gewasbeheer en een sterkere koelketen richting exportterminals.
Ethiopië zoekt daarom samenwerking met internationale kasontwikkelaars en technologieaanbieders voor ondersteuning bij ontwerp, bouw, training en marktintegratie. Tegelijkertijd moet nauwere betrokkenheid bij handelsorganisaties in de Golfregio ervoor zorgen dat Ethiopische exporteurs de marktvereisten en vraagpatronen beter leren kennen.
Voor meer informatie:
Ministerie van Landbouw van Ethiopië
www.moa.gov.et
