Elk jaar maken de adviseurs van Horti-Consult International een studiereis. Dit jaar was de bestemming Vietnam. Hieronder hun verslag.
Dag 1 Can Tho
Vandaag staat er een rit naar de stad Can Tho op de planning. Om de stad te bezoeken moeten we zeker 3 uur rijden. Het is zaterdag en de vele scooters belemmeren ons de weg door de stad. De meeste voertuigen in de stad zijn motorisch maar de enige elektrische auto's zijn de Vinfast cars, een Vietnamees merk opgericht in 1917.
Tijdens onze rit komt onze gids Long met aanvullende informatie over Vietnam.
- 70% van de bevolking Boedistisch en 10% katholiek.
- Tot 1990 overheerste de Russische invloed over het land en had een Communistische regering. Engelse les op scholen was toen niet mogelijk.
- In Vietnam is een werkeloosheid van 10%.
- Het gemiddelde loon is 500 dollar per maand, men verdient 5 euro per uur.
- De rente op geleend geld is 6% het 1e jaar en 10 tot 15% de volgende jaren.
- Een gemiddeld gezin geeft 20 dollar per dag aan voeding uit.
- 1 dollar is 26000 Vietnamese Dong.
- Het drinkwater komt voor 40- 50% uit de rivier.
© Horti-Consult International B.V.We rijden over een snelweg waar aan beide zijdes grote vlaktes met rijstvelden zijn. Soms is midden in het perceel een graf geplaatst. Dit om de bescherming van land te behouden. Ook beschermen de geesten van de voorouders de familie die het land gebruiken.
Ondertussen rijden we over een grote brug die leidt over één van de zijtakken van de Mekong-rivier. In Can Tho zullen we een fietstocht maken. Deze is buiten de stad in het buitengebied van Can Tho. Omdat de lucht erg donker is gaan we eerst een hapje eten. Geen verkeerde beslissing blijkt, want even later komt de regen met bakken naar beneden.
Wanneer het weer droog is, fietsen we over zeer smalle wegen door een moerasachtig gebied. Onze fietsgids loodst ons naar een familielid, hij laat ons zien hoe men van rijst volgens een oude traditionele wijze noodles maakt. Ook wij mogen dit proberen.
Op navigatie is de fietsroute niet zichtbaar, het is dus belangrijk dat we niet verdwalen. We fietsen door dorpjes waar gezinnen in kleine huisjes kleine boerenbedrijfjes runnen. Na de indrukwekkende tocht door het platteland gaan we terug naar de stad.
Dag 2 Go Dau
© Horti-Consult International B.V.Zondagmorgen begint onze dag met een ontbijt in ons hotel. Het ontbijt is echt Vietnamees, een broodje kaas is hier duidelijk niet te vinden tot verdriet van sommigen van ons. Om 9.00 uur staat reisgids Long ons op te wachten bij de bus. Vandaag staat een boottocht op het programma. Dit is maar op 10 minuten afstand van het hotel. We nemen plaats in een houten sloep waar iedereen een zwemvest krijgt. We varen de Negen Draken rivier op. Deze rivier is 4000 km lang, start in Tibet, loopt door vijf landen en mondt uit in de Zuid-Chinese Zee.
Eenmaal op de rivier zien wij dat wij niet de enige toeristenboot zijn. Er varen heel veel bootjes, meestal aangedreven door een soort grasmaaiermotortje. Dit is de manier om hun handelswaar aan de man te brengen. Op bepaalde plekken komen ze bij elkaar om groente en fruit te verkopen, beter bekend als de drijvende markt. Schoon is de rivier allerminst. Het water kleurt lekker bruin met veel drijvende gebruiksartikelen. Het was mooi om de stad vanaf het water te zien.
Halverwege de tocht hebben we op een groepje boten de marktproducten bekeken. Hier zien we rijst, vis, groenten, maar ook supermarktproducten. Mensen vanuit het Mekong gebied komen hier naartoe om producten te verkopen, maar ook om spullen weer mee terug te nemen.
De boottocht eindigt in een ander stadsdeel, hier is ook een markt. Zeer smalle straatjes met aan twee kanten kraampjes. Daar rijden honderden brommertjes tussendoor, die ook vanaf de brommer spullen verkopen. De lucht al van de tweetakt motoren is niet echt gezond en dan ook nog met alle producten zoals vis en vlees die hier verkocht worden, niet echt een hele gezonde en hygiënische situatie.
Aan het einde van de markt staat onze bus klaar. Rijdend naar de volgende activiteit zien we veel van de omgeving. Smalle straatjes, veel water en beekjes, en huisjes er tussen. Water, hoge temperaturen en een veel rommel, niet echt een gezond klimaat, maar toch wonen hier ook mensen.
Een tochtje over het water brengt ons bij een viskwekerij. In de rivierkade zijn met gaas en netten afscheidingen gemaakt waar vis wordt gekweekt. Vooral meerval, pangasius, catfish en karpers. Op de terug weg naar het hotel bezoeken we nog een textielbedrijf waar men uit rupsenspinsel zijden draad wordt gewonnen. Ook maakt men uit bamboe wol. We hebben de verleiding kunnen weerstaan om hier wat kleding te kopen.
© Horti-Consult International B.V.Dag 3 Don Duong
We vertrekken al vroeg naar het vliegveld van Ho Chi Minh voor een korte vlucht naar Da Lat. Onze reisgids en chauffeur hebben de gehele nacht doorgereden om ons op het vliegveld weer op te pikken. Tja, je hebt werkpaarden en luxe paarden, verschil moet er zijn. Reisgids Long en chauffeur Kinn brengen ons naar Dantale, de watervallen van Da Lat.
Onderweg zien een omgeving die direct bij ons past. Schoon, meer groen, minder scooters en natuurlijk kassen in de bergen en dalen. Da Lat is niet vlak zoals onze vorige bestemming. Na een korte rit zijn we begonnen met een wandeltochtje van een half uur die voornamelijk bergafwaarts is. Aan het einde komen we bij een natuurlijke waterval. Na een aantal foto's klimmen we weer omhoog. Dit is voor een aantal adviseurs een uitdaging, zeker omdat wij meer gewend zijn om op een buisrailkar te staan.
Na een uur door de bergen te hebben gereden komen we aan bij Cau Dat. Op een 50 ha huurgrond van de regering worden hier koffiebonen en theebladeren geteeld. Niemand bezit hier eigen grond, dit blijft te allen tijde van de overheid, je mag het alleen maar huren. Aansluitend brengen we een bezoek aan 'Da Lat', een zeer heuvelachtig tuinbouwgebied. Veelal kleine afdelingen van zo'n 1000m2 met hoogteverschillen. Zeer smalle paadjes en kronkelweggetjes geschikt voor de vele scootertjes. Toch weet onze bus zich hierdoor heen te manouveren, een chauffeur met timmermansoog is dan wel handig.
Het telen op deze zware natte grond lijkt goed te gaan. Alles groeit hier, ook het onkruid. Schouder aan schouder telen ze hier verschillende soorten sla, bloemen, aardbeien, tomaten en paprika's. De kastypes zijn zelfgemaakte kassen met plastic dek. Pootafstand 2 x 6m, goothoogte ongeveer 3 meter. Poten en spanten zijn gelast en de nok is overstekend open.
Da Lat is een grote, maar ook rijke stad. Het is duidelijk dat hier geld wordt verdiend aan de tuinbouw. De Franse invloeden van vroeger zijn in de bouwstijlen nog terug te zien. Bezoekers en toeristen worden in Da Lat geweldig ontvangen. Ook in ons hotel, Golden Sun, ontbreekt het ons aan niets. Het vele personeel is zeer gastvriendelijk.
Dag 4 Da Lat - op bezoek bij tuinbouwbedrijven
Vandaag starten we met een geweldig ontbijt. Onze bus staat klaar om Rijk Zwaan te bezoeken. De weg hiernaartoe is een uitdaging, sommige wegen zijn slecht begaanbaar. We worden bij Rijk Zwaan hartelijk ontvangen door stationmanager Le Rhi Tuoi en trail assistant Doan Xuan Phuoc.
Deze locatie in Da Lat is een jaar geleden geopend. Het bedrijf is 3,5 ha groot en heeft een kas van 1 hectare. Deze heeft twee presentatie kassen voor nieuwe rassen en de rest is voor onderzoek. In Vietnam kan je de grond voor 50 jaar vastleggen, maar niet kopen. De kosten hiervoor zijn eenmalig €230 per ha en per jaar € 0,013 per m2.
De locatie van Rijk Zwaan in Da Lat is niet alleen belangrijk voor de Vietnamese telers maar ook voor telers in de omliggende Aziatische landen. De volgende dag is er een open dag waar meer dan 200 telers worden verwacht uit verschillende landen. Rijk Zwaan introduceert nieuwe rassen, maar ondersteunt ook de telers met kennis en ontwikkeling.
In de kassen is geen verwarming. Er is dus ook geen buisrailsysteem voor transport. De planten, tomaat, komkommer en paprika, groeien op kokoszakken. Elke kokoszak is voorzien van 2 druppelaars.
In Vietnam kent men een droog en nat seizoen. Het droge seizoen is van november tot mei. Het natte seizoen de andere maanden van het jaar. In de zomer is stralingsom tot 2600 joule en met een max instraling van 1100 watt. De bestuiving vindt plaats door manuele bestuiving en niet door hommels. In sommige afdelingen, zoals bij sla, is een schaduwdoek en verneveling aanwezig.
Le Rhi is een hele goede manager voor RZ en kent vele telers in de directe omgeving. Door haar contacten is mogelijk om 's middags nog een extra bedrijf te bezoeken. Na het overhandigen van de zeer gewilde Horti-Consult-klompjes vervolgen we onze reis naar het volgende bedrijf. Dit is Thuy Farm. Deze teler teelt in verschillende nieuwe foliekassen paprika's en diverse bladgewassen. De tuinder heeft een nieuwe unit van Ridder. De unit is voor 65% gesubsidieerd door de Nederlandse regering. De paprikateelt is zwaar getroffen door het tomatenbronsvlekkenvirus. Waarschijnlijk is dit overgebracht door trips. Sommige soorten hebben hier geen last van omdat deze de juiste resistentie hebben. De tuinder zegt dat het moeilijk is om resistente rassen te krijgen. Naast het tripsvirus heeft het paprikagewas ook veel last van meeldauw. Wij kunnen hem voorzien van wat goede tips.
© Horti-Consult International
Er is ook nog een nieuwe kas met sla op stromend water. De sla wordt gezaaid in geperforeerde plastic potjes. Later worden de planten overgezet op de teeltgoten. Deze goten worden met de hand uit elkaar geschoven als de planten groeien en dus meer omvang krijgen. De opkweekduur van de sla is, van zaadje tot oogst, 28 dagen. Zoals alle kassen is ook hier de inrichting zeer eenvoudig. Een foliekas van 6 meter hoog, geen verwarming, geen buisrailsysteem, 1 of 2 zijdige luchting, een scherm doek, ventilatoren soms met verneveling.
We gaan door naar ons laatste bedrijfsbezoek voor vandaag. Het bedrijf Thien Sihn, dit is een plantenkwekerij waar tomaten en paprika's worden opgekweekt. De inrichting van de kassen is hetzelfde als de gewone standaard productiekassen. De kassen zijn wel voorzien van een extra donkerdoek. Men zaait in trays die op open tabellen staan. De zaaitrays gevuld met goed bevochtigde zeer fijne kokos. Na het zaaien dekt men de trays niet af. Wel wordt het schaduwdoek gebruikt om directe instraling te voorkomen.
Alle tomaten en paprikaplanten ent men boven de lobben. De planten hebben dan een hoogte van 10 tot 15 cm. Voor de onderstam gebruikt men een oudere harde generatie plant. De planten worden in de tray als eind plant bij de tuinder afgeleverd. Om dit te kunnen realiseren worden planten met EC, watergift en middels bespuiting generatief gehouden. Op het moment dat we vertrekken bij het bedrijf begint het te schemeren. Het is in La Dat dan 17.30 uur. Mooie tijd om terug naar het hotel te gaan.
© Horti-Consult International B.V.
Dag 5 Bac Binh - "Je kunt zien aan Tam Lui dat hij een zeer tevreden, trotse tuinder is"
Vandaag staat het bezoek naar Da Lat Has farms Greens op de planning. Hasfarm is het grootste tuinbouwbedrijf in Da Lat. Aangekomen op het bedrijf worden we ontvangen door Khanh Trang. Het valt ons op dat we op de bedrijven meestal worden ontvangen en rondgeleid door vrouwen. Wij vragen na waarom dat zo is. Als reden geeft men aan dat vrouwen krachtiger zijn dan mannen.
Hasfarm heeft een bedrijfsgrootte van 500 ha. Acht hectare groenten, vooral snackgroenten. Ook zijn er wat hectares met sla op water. Alle overige hectares gebruikt men voor bloemen. Hierbij is het grootste product chrysanten. Ook de opkweek van planten doet men zelf op het eigen bedrijf. Daarnaast kweekt men ook voor andere bedrijven de planten op. We bezoeken enkele kassen waar men snacktomaten in teelt. Het probleem bij deze teelt is de zetting. Hommels mag men niet inzetten voor de bestuiving. De bloemetjes worden bestoven door dagelijks op de stam of op de draden te tikken. Veel gewassen hebben last van valse meeldauw. Dit komt door een gebrek aan resistente rassen.
Het klimaat wordt aangestuurd zonder enige vorm van warmte input. De chrysant is voor Hasfarm een belangrijk product. Ze telen zowel pluis- als troschrysanten. De bloemen hebben als bestemming Zuid-Korea, China, Amerika en Europa. Heel speciaal is de verfafdeling. De witte variëteiten gebruikt men om te verven in een andere kleur. We sluiten de mooie bezichtiging van het bedrijf af en vervolgen onze reis.
© Horti-Consult International B.V.
Onze chauffeur Tinn houdt van stevig doorrijden dat hebben we laatste dagen wel ervaren. Zijn stuurkunst komt dicht bij die van Max Verstappen. Echter... rijdend door een dorpje wordt onze chauffeur aan de kant van de weggezet. Hij is geflitst, 5 km te hard. Er volgt een lang gesprek met 2 agenten langs de weg. Het ziet ernaar uit dat we niet verder mogen met de bus. Na enige tijd wordt de bekeuring afgekocht voor 2 miljoen Dong, wat toch 70 euro is. Onze chauffeur is zeer aangeslagen. De rest van de route rijdt hij wat langzamere en gedisciplineerder.
Tam Liu is de eigenaar van 4 ha paprika. Tot onze verbazing zijn het meest vrij nieuwe kassen. Tam Lui is 49 jaar en teelt nu 5 jaar paprika's en daarvoor 10 jaar tomaten. Doordat deze teelt minder interessant werd is hij overgeschakeld. Voor zijn eerste kas heeft hij 200.000 euro geleend en dat heeft hij na een jaar kunnen terug betalen. Daarna heeft hij met eigen geld het bedrijf gefinancierd. De hypotheek rente voor agrarische bedrijven is 0.6%. Voor particuliere voor de koop van een woning is dit 10%.
Je kunt zien aan Tam Lui dat hij een zeer tevreden, trotse tuinder is met altijd een brede lach op zijn gezicht. Samen met zijn vrouw en kinderen runt hij een mooi bedrijf. Op een andere locatie laat hij zijn bedrijf zien waar hij van zaad tot pootbare plant opkweek. Ook hier worden planten geënt met zeer goede resultaten.
's Avonds sluiten we de dag met een etentje in de stad. We zijn dan de enige bezoekers in het restaurantje. Door het hele gezin worden we tot in de nopjes bediend. Zeer en vriendelijk en met alle verontschuldigingen als een gerecht of drank niet geboden kan worden. Het eten is top en daarmee kunnen de dag goed afsluiten.
© Horti-Consult International B.V.Dag 6 Bac Binh
De ochtend begint met veel regen. Vandaag hebben we een laatste bezoek bij een bedrijf in het Da Lat gebied. Daarna hebben we een lange rit van 4 uur rijden naar Muj- Ne. Dit is een plaats aan de kust waar het toerisme sterk in opkomst is.
Het bedrijf dat we bezoeken heet Langbiang farm. Het bedrijf heeft een omvang van 40 hectare en is 25 jaar geleden gestart. De hoofdteelt is sla op water met 4 ha. Men men teelt ook snacktomaten en pompoenen. De teelt van bloemen is sterk afgebouwd, omdat de concurrentie uit omliggende landen te groot werd.
De kasinrichting voor de sla is vergelijkbaar met andere bedrijven. Wel staan de goten op een rollerbaan waardoor deze gemakkelijk verdeeld kunnen worden De afdeling met sla is voorzien van sensoren en camera's. De opkweek van de sla doet men van zaadje tot eindproduct. Na oogst, duurt het 12 dagen voor het product op eindbestemming is. Tijdens het oogsten worden de kluitjes in folie gepakt om zo de houdbaarheid te vergroten.
Bij het bezoek aan de afdeling van tomaten zien we een sterk groeikrachtig gewas. In het gewas komt Tuta voor, met aantasting in de kop. Dit schadebeeld wordt erg onderschat en we kunnen het advies geven om hier met de juiste middelen aandacht aan te geven.
Tijdens ons bezoek komt de regen met bakken naar beneden, daarom besluiten we om eerder te vertrekken omdat we nog nog lange reis voor de boeg hebben. Vanuit thuis komen er veel berichten dat orkaan Kalmaegi vanuit de Filippijnen naar Vietnam komt, precies naar de plek waar wij naar toe gaan.
Tijdens de lange rit maken we nog een tussenstop bij de Liliang Watervallen. Dit is ook een campingresort. Je kunt hier prachtige wandelingen maken, maar wij pakken echter één van de treintjes omdat het erg slecht weer is. In het restaurant ter plekke zijn wij de enige klanten. Alles moet eerst worden droog gemaakt om plaats te kunnen nemen. We voelen ons al een klein beetje Vietnamees, we bestellen gezamenlijke gerechten en de teamslogan is inmiddels "Alles samen!".
Na het eten vervolgen we onze rit over een bergpas die alleen maar hoger de heuvels in gaat. De bergwanden bestaat hier voornamelijk uit rood kleiachtige grond. Door het vele regenen zijn wegdelen maar ook stukken van de bergwand weg gespoeld en net als bomen en struiken. Wegwerkers met graafmachines zijn met man en macht bezig om de weg vrij te maken. Gelukkig kunnen we onze weg na enige tijd voortzetten. We komen in het donker aan bij ons hotel wat pal aan zee ligt. Van orkaan Kalmaegi is hier gelukkig weinig te merken.
© Horti-Consult International B.V.
Dag 7 Thu Dur'c - Tijd voor iets sportiefs
Vandaag staan er geen bedrijfsbezoeken op het programma, maar gaan we iets sportiefs doen. Ook willen we ons voorbereiden op de terugreis. De omgeving van Muj-Ne kent hele hoge zandvlakte, een soort woestijnvlakte in het klein. We worden bij het hotel opgehaald door chauffeur Ba(Ba). De Jeep komt uit een tijd dat er nog geen elektronica in auto zat. Maar het rijdt, stinkt naar diesel en heeft maximale ventilatie.
We komen aan bij Nhutrung Bautrang. Hier gingen we quad rijden. Daarna was het tijd om door de rivier te lopen. Gelukkig was de rivier na de regen van de laatste dagen weer gezakt tot een rustige stroom. Op blote voeten wandelden we tot aan de waterval. Dit was niet heel gemakkelijke doordat de beek ondiepe en diepe geulen heeft, verzakte oevers en de bodem die bedekt is met grote stenen en afval. Tijdens onze wandeling komen we een doofstomme jongen tegen die het riviertje goed kent en ons helpt met de moeilijke stukken. De warmte en de hoge luchtvochtigheid zorgt dat de wandeling door het water ook nog extra zwaar is.
De tocht door het water is niet alleen een lichamelijke inspanning maar heeft ook ruimte voor wat ideeën. Met onze Horti Consult-klompjes door de rivier is het voorbeeld waar Horti-Consult voor staat; het geven van goed advies ondanks alle hindernissen, en als het moet tegen de stroom in. We eindigen onze activiteit en sluiten we af met een drankje. We zetten de reis voort. Op naar Ho Chi Mind City om ons voor te bereiden op de terugreis.
© Horti-Consult International B.V.
Dag 8 Ho Chi Minh
Nog een laatste dag in Ho Chi Minh. We vliegen om 23.55 uur terug. We hebben dus nog een hele dag die we gebruiken om ons te verdiepen in het verleden van Vietnam. Daarom bezoeken we 's morgen de Cu Chi Tunnel. In de jaren 40 en 50 werd gestart met het bouwen van deze tunnels door heel Vietnam. Vietnam was in oorlog met Frankrijk, omdat Frankrijk wilde vast houden aan de kolonisatie. In Cu Chi is toen een uitgebreid netwerk van ondergrondse tunnels gegraven. Deze tunnels hebben een cruciale rol gespeeld tijdens de Vietnamoorlog met Amerika.
Na het bezichtigen van de Cu Chi tunnels bezoeken we midden in de stad het oorlogsmuseum For Peace. Dit museum heeft vier verdiepingen en laat de 20 jaar oorlog uitgebreid zien. In dit museum werd duidelijk dat Amerika, maar ook de Vietnam gruwelijke dingen hebben gedaan om de oorlog te winnen. Vooral het ontbossen door het spuiten van Agent Orange (Dioxine) om de vijand te zien vanuit de lucht heeft grote gevolgen gehad voor de bewoners, veel kinderen werden daarna geboren met afwijkingen.
Uiteindelijk is Vietnam een communistisch land geworden met Rusland als grote vriend. Nu jaren later is de band met USA ook goed, maar dat heeft voornamelijk te maken met geld. We zijn ontzettend benieuwd hoe dit land er over 10 jaar uit gaat zien. Onze verwachting is: harde groei en ontwikkeling. Wat betreft de tuinbouw: Grotere bedrijven met veel technologie want er zijn gedreven mensen in overvloed. Het kan een sterk land worden, als het kan omgaan met de vrijheid die het nu heeft. Wij kijken terug op een fantastische reis met mooie nieuwe inzichten.
Voor meer informatie:
Horti-Consult International
[email protected]
www.horti-consult.nl
