Voedselgewassen worden calorierijker, minder voedzaam en mogelijk ook giftiger door de toename van CO2 in de atmosfeer. Dit kan zonder ingrijpen leiden tot ondervoeding, zelfs bij bevolkingsgroepen die nu voldoende te eten hebben. Dit blijkt uit Leids onderzoek, gepubliceerd in Global Change Biology.
Het onderzoek kwam woensdag kort voorbij in een openbaar college van prof. dr. Peter van Bodegom, bijzonder hoogleraar Internationale Circulaire Tuinbouwsystemen aan Universiteit Leiden, in het World Horti Center in Naaldwijk. Bodegom liet een een afbeelding zien waaruit bleek dat de voedingswaarde van een tomaat afnam bij hoge gehaltes CO2.
© Thijmen Tiersma | GroentenNieuws.nl
Prof. dr. Peter van Bodegom tijdens het college op 26 november in het World Horti Center
Focus op gezondheid kans voor glastuinbouw
In het college ging het over de toekomst van het tuinbouwcluster, en hoe Nederland koploper kan blijven. Een van de punten waarin Nederland zich op het gebied van innovatie zou kunnen onderscheiden is meer focus leggen op gezondheid van producten. Het recent gepubliceerde onderzoek zet daarbij tot denken aan.
43 gewassen bekeken
Dat gewassen minder voedzaam worden door hogere gehaltes CO2 kwam naar voren in een studie waarin naar in totaal 43 gewassen is gekeken.
Voor het onderzoek zijn data van gewassen uit diverse studies geanalyseerd en met elkaar vergeleken. In deze studies lieten wetenschappers gewassen groeien onder verschillende CO2-niveaus. Hoewel er veel data beschikbaar waren, was het moeilijk om deze met elkaar te vergelijken vanwege de uiteenlopende CO2-concentraties die in de onderzoeken zijn gebruikt.
Toch lukte het de Leidse onderzoekers, want het bleek dat het effect van de onderzochte CO2-niveaus op de groei van planten lineair is; als het CO2-niveau verdubbelt, verdubbelt ook het effect op de voedingsstoffen. Daarmee konden de onderzoekers een nulmeting maken waarmee ze alle data konden vergelijken.
Door toename van het CO2-gehalte in de lucht neemt de voedingswaarde van gewassen af: ze bevatten onder andere minder zink, ijzer en eiwitten. Gemiddeld dalen deze voedingsstoffen met 4,4%, maar er zitten ook dalingen bij van 38%. Tegelijkertijd neemt het aantal calorieën toe, wat kan bijdragen aan overgewicht. Ook zijn er aanwijzingen dat schadelijke stoffen zoals lood in concentratie toenemen. Voor dit laatste zijn wel meer data nodig om het verder te onderzoeken.
Hoe realistisch is dit scenario?
De gewassen voor de verschillende studies groeiden zowel binnen als buiten onder experimentele omstandigheden. Hoe reëel is het dat ons eten echt calorierijker, minder voedzaam en giftiger worden? Onderzoeker Sterre Ter Haar: "Voor de nulmeting lag het CO2-niveau op 350 parts per million (ppm) en we keken wat er zou gebeuren bij 550 ppm, een niveau dat we in ons leven nog verwachten te kunnen bereiken. We leven nu met 425 ppm, dus we zijn al halverwege dit model."
Volgens de onderzoekers suggereren de resultaten dat ons dieet nu al minder voedzaam is dan enkele decennia geleden. In de toekomst moeten we mogelijk ons dieet aanpassen om voldoende essentiële voedingsstoffen binnen te krijgen.
Aanpassen aan klimaatverandering
De Leidse onderzoekers hopen dat deze studie de aanzet vormt voor meer onderzoek naar het effect van CO2 op nog meer gewassen. Maar ook wat andere effecten van klimaatverandering op ons voedsel zijn. En hoe we gewassen kunnen aanpassen aan klimaatverandering. Kunnen we ze bijvoorbeeld anders laten groeien in kassen?
"Gelukkig is er veel innovatie in de Nederlandse voedselsector en hebben we sterke onderzoeksinstellingen die hier onderzoek naar kunnen doen", zegt Ter Haar. "Samen kunnen we echt vooruitgang boeken."
Bron: Universiteit Leiden
