Het demissionair kabinet presenteert een 'Actieplan randvoorwaarden energietransitie glastuinbouw', opgesteld in samenspraak met onder meer Glastuinbouw Nederland. Als de beschikbaarheid van elektriciteit, externe CO2 en alternatieve warmtebronnen niet op orde is, kan de sector niet verduurzamen. De sector wijst er al tijden op, en het kabinet erkent dit nu ook. Toch reageert Glastuinbouw Nederland teleurgesteld. Men mist concrete actie in het plan dat men 'uitermate teleurstellend' noemt.
De overheid en de glastuinbouwsector sloten een convenant en streven samen een restemissiedoel voor 2030 na van 4,3 Mton. De convenantspartijen evalueren in het eerste kwartaal van 2027 op basis van de 'Tariefstudie CO2-beprijzing glastuinbouw' of de randvoorwaarden voldoende op orde komen en daarmee of er voldoende handelingsperspectief is voor de sector om te verduurzamen, zo staat in een brief gericht aan de Tweede Kamer. "Als dit handelingsperspectief ontbreekt dan heeft dat consequenties voor de mogelijkheden tot realisatie van de energietransitie in de glastuinbouw en moet worden bezien hoe de transitie effectief en realistisch doorgang kan blijven vinden."
Het op orde krijgen van de randvoorwaarden is complex en de tijdlijn naar 2030 is kort, schrijven minister Hermans (KGG) en staatssecretaris Rummenie (LVVN) in de brief. Het kabinet erkent dat de ontwikkeltermijn van energie-infrastructuur (warmte en elektra) en van warmtebronnen lang is.
Voor CO2-levering geldt volgens de beleidsmakers 'dat er complexe relaties zijn met andere beleidsterreinen, zoals de stimulering van koolstofopslag en CO2- reductiedoelen in andere sectoren.' Daarbovenop blijkt uit juridische analyse dat de bioswap (ofwel 'administratieve verrekening' over de seizoenen) niet binnen de ETS-regelgeving past.
De inschatting van de convenantspartijen blijft dat de acties uit dit pakket essentieel zijn, en dat er meer inzet – zoals alternatieven voor de bioswap of alternatieve CO2-beschikbaarheid - op randvoorwaarden nodig is om het doel voor 2030 te halen. Monitoring zal daar meer inzicht en bijsturingsmogelijkheden in moeten gaan geven.
Knelpunten oplossen
Het kabinet zegt aan het oplossen van knelpunten te werken. In de brief wijzen de minister en staatssecretaris op recente realisaties, zoals het beschikbaar maken van middelen voor het op gang brengen van de collectieve warmtemarkt (bijvoorbeeld met de Nationale Deelneming Warmte uit het Klimaatfonds) en aan het versnellingspakket netcongestie, met als doel om de doorlooptijden van projecten te verkorten, door zowel de voorbereidings- als de uitvoeringsfase te versnellen
De benoemde acties in het Actieplan zijn een aanvulling op of versnelling van deze generieke maatregelen en acties, met als doel de oplossing van de knelpunten bij de betreffende randvoorwaarden voor specifiek de glastuinbouwsector te realiseren.
Het plan voor beschikbare warmte is gericht op de ontwikkeling van geothermie en versnelling van warmte-infrastructuur zodat de volgens het convenant in 2030 benodigde warmte gerealiseerd kan worden. Het plan voor de beschikbaarheid van elektriciteit is gericht op het tijdig verbeteren van de netcongestieproblemen zodat de energietransitie in de glastuinbouw niet vertraagt.
De ontwikkelingen bij de toegang tot externe CO2 leiden momenteel tot een afname in plaats van de gevraagde toename van de CO2-voorziening. Het deelplan CO2-beschikbaarheid beoogt het tij ten positieve te keren. Met name de deelplannen beschikbaarheid elektriciteit en toegang tot externe CO2 focussen zich daarmee in eerste instantie op het voorkomen van vertraging voor de glastuinbouw, en waar mogelijk op het realiseren van versnelling.
