In onze sector leeft nog vaak het oude beeld van de adviseur. Iemand die de kas inloopt, zijn map onder de arm, de plaagdruk beoordeelt en daarna vertelt welke producten je moet inzetten. Jarenlang werkte dat zo. Het was helder en voorspelbaar. Maar die tijd is voorbij, stelt Jan Willem Keijzer, Teamleider ICM specialisten Royal Brinkman, in deze column. De werkelijkheid in de kas is veranderd en de rol van de adviseur verandert mee.
Steeds meer telers hebben een eigen gewasbeschermingsspecialist in huis. Iemand die dagelijks waarnemingen doet, de biologie volgt en met deze data werkt. De kennis ín bedrijven is de afgelopen jaren sterk gestegen, mede door stijgende kosten en het wegvallen van chemische oplossingen. In steeds meer bedrijven zie ik hoe telers zelf meer deskundigheid opbouwen: data, biologie, proceskennis. Het maakt dat kennis niet meer alleen van buitenaf komt, maar in het bedrijf zelf groeit. Telers weten heel goed wat er speelt in hun kas. Soms beschikken ze zelfs over net zo veel kennis van hun eigen teeltsysteem als de externe adviseur die vroeger de lijnen uitzette. Dat maakt externe kennis niet minder belangrijk, maar ánders belangrijk. Het gesprek begint minder bij uitleggen wat er gebeurt en meer bij de vraag wat je samen doet met alle informatie die er al ligt.
© Royal Brinkman
"De stap naar volledig groene oplossingen is groot en vraagt tijd. Testen, pilots, evalueren en bijsturen. Niet omdat iemand het complete antwoord heeft, maar juist omdat niemand dat heeft. De praktijk leert het ons."
Richting ontstaat door samenwerking
Juist daar zie ik de echte verandering. De tijd van de solistische adviseur is voorbij. Het werkveld is simpelweg te complex geworden door onder andere strengere wetgeving, het wegvallen van middelen, biologische bestrijding die vraagt om stabiliteit en Integrated Crop Management (ICM), waarin teelt, hygiëne, water, klimaat, arbeid en gewasbescherming één systeem vormen. Geen enkele specialist kan dat in zijn eentje overzien. In de praktijk merk ik dat goede teeltbeslissingen steeds vaker ontstaan uit het combineren van inzichten: van de teler, van data, van biologie en van de adviseur. Die manier van werken vraagt om structuur, gezamenlijke afspraken en duidelijkheid over doelen. Dat sluit precies aan bij de basis van Integrated Crop Management: meerdere perspectieven die elkaar versterken in één systeem. In dat systeem is de adviseur een sparringpartner die informatie helpt ordenen. Goede teeltbeslissingen ontstaan niet bij één persoon, maar wanneer inzichten samenkomen.
Data maakt het gesprek waardevoller
Die verandering merken onze adviseurs ook tijdens teeltbezoeken. Waar het bezoek vroeger begon met signaalplaten tellen, ligt die informatie nu steeds vaker al klaar. Tellingen uit tools als MyScout, vangplaatdata uit de Robcams en heatmaps in Auxin geven vooraf een goed beeld van wat er gebeurt. Daardoor gaat de tijd in de kas niet meer op aan meten, maar aan interpreteren en vooruitkijken. En data die automatisch verzameld wordt, doet meer dan alleen tijd besparen wat betreft scouten. Het laat trends eerder zien, het stabiliseert processen en het maakt keuzes voorspelbaarder. Met data kun je risico's eerder signaleren en proactief handelen in plaats van reageren. Wat betekenen die cijfers? Wat betekent een trend voor de biologie in een specifieke afdeling? Welke keuzes maken het gewas stabieler? Het gesprek tussen teler en adviseur wordt daardoor niet alleen efficiënter, maar ook strategischer. En data helpt ons vooruitkijken in plaats van terugkijken.
De vragen gaan verder dan het gewas
Wat ik ook zie, is dat de gesprekken in de sector breder worden. Het gaat niet alleen meer over trips, bemesting of biologische balans. Het gaat ook over regels, certificering, beschikbaarheid van middelen, kostenontwikkelingen en toekomstperspectief. Steeds vaker gaat het ook over bedrijfsvoering: investeringskeuzes, arbeid, procesinrichting en wat er nodig is om het bedrijf financieel gezond en toekomstbestendig te houden. Goede teeltbeslissingen dragen bij aan bedrijfscontinuïteit. Dat zorgt ook voor nieuwe evenwichten. De adviseur staat niet meer aan het einde van de keten, die pas wordt gebeld als er moet worden ingegrepen. Maar midden in een netwerk van partijen die allemaal invloed hebben op de teelt en de bedrijfsvoering. Richting geven betekent meebewegen in dat netwerk en inzicht bieden in wat keuzes betekenen voor het gewas én het bedrijf.
100% groen vraagt om samenwerking
Dat zie ik heel duidelijk in projecten rondom 100% Groen Geteeld. De stap naar volledig groene oplossingen is groot en vraagt tijd. Testen, pilots, evalueren en bijsturen. Niet omdat iemand het complete antwoord heeft, maar juist omdat niemand dat heeft. De praktijk leert het ons. Tegelijkertijd is het geen zoektocht zonder richting. De route staat wel degelijk: werken vanuit risico's, duidelijke processtappen en vaste momenten om keuzes te toetsen. Dat geeft structuur en voorspelbaarheid, ook als de inhoud nog wordt ontdekt. Alles wat we ontdekken, vertalen we naar de dagelijkse teelt. Dat is voor mij de kern van richting geven. Begrijpen wat werkt, waarom het werkt en hoe je dat helpt toepassen.
Van antwoord naar strategie: de nieuwe rol van de adviseur
Kortom: de rol van adviseur is veranderd. Hij is niet kleiner, maar juist groter en complexer. Belangrijker zelfs. Het gaat niet meer om het geven van een panklaar antwoord, maar om keuzes die passen bij een teeltplan dat nu werkt en over vijf jaar nog steeds. En dat vraagt iets anders dan vroeger: niet elke keer opnieuw beginnen, maar bouwen op wat we al geleerd hebben. Data, ervaring en praktijkresultaten vormen samen een geheugen. Dat maakt keuzes stabieler, voorspelbaarder en minder afhankelijk van het moment. De echte waarde van een adviseur zit niet alleen meer in kennis. Die waarde zit in richting. Het gaat niet om het antwoord van vandaag, maar om de keuzes die de teelt over vijf jaar nog steeds ondersteunen. Zo blijven we samen bouwen aan toekomstbestendige teeltplannen.
Voor meer informatie:
Royal Brinkman
Tel: +31 (0)174 446 100
[email protected]
www.royalbrinkman.nl
