In de zoektocht naar energieverduurzaming staan warmtepompen volop in de belangstelling. Daarom organiseerden Kas als Energiebron, Glastuinbouwpact Bommelerwaard & Tielerwaard en Glastuinbouw Nederland een bijeenkomst over dit onderwerp op 29 oktober in de Bommelerwaard. Gerard Selman deelt op Kas als Energiebron een verslag van de bijeenkomst.
Bob Fennis van Blue Terra ging in op de techniek van de warmtepomp, de warmte-technische inpassing van een warmtepomp en de financiële doorrekening voor een praktijkbedrijf.
© Kas als Energiebron
Handboek warmtepompen
Groene stroom maakte in 2022 ongeveer 41% uit van de totale elektriciteitsproductie. In 2023 was dat al gestegen naar 50%. Er komt dus meer duurzame elektriciteit beschikbaar. Daarbij maken steeds verder oplopende energiebelastingen de WKK naar de toekomst onaantrekkelijker als energiebron. Een op groene stroom draaiende warmtepomp kan dus een zinvolle optie zijn om te verduurzamen. Rekenvoorbeelden die zijn uitgewerkt in het handboek warmtepompen Eindrapportage warmtepompen voor de glastuinbouw geven aan dat vooral de inkoopprijs van die elektriciteit van heel grote invloed is op de terugverdientijd van zo'n warmtepomp (WP). Daarom is het nuttig om zo'n WP vooral te laten draaien als basislast tijdens uren dat de inkoop van elektriciteit goedkoop is.
Voorbeeldberekeningen
In het genoemde handboek zijn een aantal bedrijfstypen doorgerekend en toegelicht door Fennis.
Een onbelicht glastuinbouwbedrijf met een ketel en een laag gasgebruik heeft relatief veel piekuren warmtevraag, en zal dus een beperkt aantal draaiuren basislast kennen. Met vooral warmtevraag in de winter, als elektriciteitsprijzen hoog zijn, zal een WP dan niet snel interessant zijn. En bij temperaturen onder het vriespunt wordt aanzuigen van te koude buitenlucht daarnaast een probleem voor toepassing van een lucht-waterwarmtepomp.
In een voorbeeldberekening begint een terugverdientijd (TVT) van minder dan 5 jaar pas met de gasprijzen van 2035 in beeld te komen, als gevolgen van de verder oplopende energiebelasting toenemen. In alle berekeningen is daarbij al uitgegaan van het gebruik kunnen maken van SDE++-subsidie, al kan het moeite kosten om aan de voorwaarden daarvan te voldoen, met het oog op bijbehorende eisen aan koudemiddelen. En extra kosten voor extern in te kopen CO₂ zijn er nog niet in meegenomen.
Voor een belicht chrysantenbedrijf gaan de warmtekosten in de komende jaren nog sterk stijgen door de effecten van energiebelastingen. Er zijn meer vollasturen met de WP te maken, ondanks dat de wkk tussendoor vaker verplicht moet blijven draaien vanwege de belichting. Afhankelijk van de verhouding inzet wkk-warmtepomp en minimale buistemperatuur ligt de terugverdientijd tussen 4-8 jaar.
Een warmtepomp werkt het meest effectief met kleine temperatuurverschillen in het opwarmen. Daarom is een combinatie met laagwaardige warmte gunstig. Dit vraagt vaak meer verwarmend oppervlak.
Praktijktoepassingen warmtepomp
Vervolgens presenteerde Pieter Kruijt van Verkade Klimaat er verschillende praktijktoepassingen van de warmtepomp. Zoals het verder uitkoelen van wkk-rookgassen, koelwater van een datacenter of batterijen, of van water uit een warmtenetwerk. In dat laatste geval geven beheerders van een warmtenetwerk soms korting op het terugleveren van kouder retourwater. Voor het uitkoelen van aardwarmte is een warmtepomp eveneens prima in te zetten. Bij sterke uitkoeling is het wel opletten dat zouten in het bronwater makkelijker kunnen neerslaan en de bron kunnen gaan verstoppen.
Ook op het kasdek opgewarmd dekberegeningswater, is op te waarderen naar warmte voor in de kas, waarbij de uitkoeling de kasdek-koeling weer verbetert. Verder is warmte uit bassin- of slootwater goed te benutten met een bijbehorende water/water-warmtepomp, die qua warmte-overdracht efficiënter is dan een lucht/water-warmtepomp.
Tot slot werden door Peter van der Werf van Fidus Advies de subsidiemogelijkheden toegelicht.
Bron: Kas als Energiebron
