Het belang van de gasmotor-warmtekrachtinstallatie (WKK) in de glastuinbouw blijft in 2025 relatief sterk, ondanks de aanhoudende stijging van energiekosten en de verdere afbouw van fiscale voordelen. De WKK blijft concurrerend ten opzichte van afzonderlijke productie van ketelwarmte en inkoop van elektriciteit, delen S. Schlatmann en J. Larrivee van BlueTerra bij Glastuinbouw Nederland in een najaarsupdate van de WKK Barometer.
Dit komt doordat de energiekosten voor ondernemers fors toenemen door: het stapsgewijs afschaffen van het verlaagde tarief voor tuinbouw, de afbouw van de aardgasvrijstelling en de introductie van een CO₂-heffing. Vanaf 2027 zorgen nieuwe beleidsmaatregelen, zoals ETS-2 en de bijmengverplichting voor groen gas, samen met onzekere compensatieregelingen, voor extra kosten en onzekerheid.
Leveringszekerheid onder druk
Netbeheerder TenneT waarschuwt dat vanaf 2033 de norm voor leveringszekerheid op het elektriciteitsnet mogelijk wordt overschreden. Door de afbouw van kolencentrales en het teruglopende fossiele vermogen, neemt de afhankelijkheid van flexibele bronnen zoals WKK toe. Tegelijkertijd groeit het aandeel duurzame energie, wat leidt tot grotere prijsschommelingen en meer behoefte aan regelbaar vermogen. Mocht door marktomstandigheden en/of beleidsomstandigheden de WKK veel minder rendabel worden, dan zal het WKK-vermogen afnemen, en daarmee komt de leveringszekerheid verder onder druk komen te staan.
WKK Barometer: verschuiving in inzet en draaiuren
De inzet van WKK verschuift steeds meer naar uren met hoge elektriciteitsprijzen, zoals de ochtend, avond, nacht en weekenden. Bij lage zon- en windproductie blijft de WKK essentieel voor het balanceren van het net. Richting 2030 verschuift de warmtereferentie naar een combinatie van WKK en warmtepomp, waarbij de WKK vooral draait tijdens piekuren en de warmtepomp bij lage prijzen.
Rentabilteit 2028-2033: uitdagingen en kansen
- 2028: De rentabiliteit van netleverende WKK blijft sterk, ondanks stijgende aardgasprijzen. De kostprijs van warmte uit ketels stijgt harder dan die van WKK-warmte. De rol van WKK in het elektriciteitsnet groeit door de toenemende vraag naar nood- en regelvermogen.
- 2030: De vollasturen van netleverende WKK nemen verder af tot onder de 2.500-3.000 uur. Door meer wind- en zonne-energie verschuift de inzet naar ongebruikelijke uren, wat de benutting van warmte en CO₂ lastiger maakt.
- 2033: De concurrentie van warmtepompen en andere duurzame bronnen neemt toe. In 2033 daalt het aantal vollasturen tot circa 2.000-2.200. Hoge energiebelastingen, stijgende netkosten en extra heffingen op aardgasgebruik zorgen voor oplopende elektriciteitskosten. Dit roept de vraag op of belichting in de toekomst nog betaalbaar blijft, of dat vaker gekozen zal worden voor flexibele of zelfs geen belichting.
Beleid en onzekerheden
Vanwege de huidige onzekerheden is in deze WKK barometer geen doorrekening van het voorgenomen beleid inclusief compensatiemaatregelen opgenomen. De glastuinbouwsector wacht op verdere duidelijkheid over de uiteindelijke beleidsinvulling en impact.
WKK blijft belangrijk
De WKK blijft nog minstens 10 jaar een belangrijke rol spelen in de glastuinbouw. De rentabiliteit staat onder druk door stijgende belastingen en beleidsmaatregelen. Voor ondernemers betekent dit een forse stijging van de energiekosten en een groeiende noodzaak om te investeren in flexibiliteit en duurzame alternatieven.
Financiering en coördinatie
Dit project is uitgevoerd door BlueTerra. Het is gefinancierd en gecoördineerd door Kas als Energiebron, een innovatieprogramma van het ministerie van LVVN en Glastuinbouw Nederland. Het project is mede mogelijk gemaakt door Kennis in je Kas (KijK).
Bron: Glastuinbouw Nederland
