Trips parvispinus is in Europa geen onbekende meer. Al in het jaar 2000 adviseerde het Verenigd Koninkrijk om deze tripssoort – oorspronkelijk uit Zuidoost-Azië – op de waarschuwingslijst van de European and Mediterranean Plant Protection Organization (EPPO) te zetten. De aanleiding was de ontdekking van deze trips in twee kassen nabij Volos (Griekenland), waar hij schade toebracht aan gardenia's. Volgens EPPO-gegevens werd de soort zelfs al in 1996 onderschept door Nederland, toen nog bekend als T. taiwanus, in een zending gardenia-snijbloemen uit Indonesië.
© EPPOBron: https://gd.eppo.int/taxon/THRIPV/distribution
In Spanje dook T. parvispinus voor het eerst op in september 2017, in een kas met onder meer gardenia en mandevilla. Bij vervolgonderzoek tussen 2017 en 2019 werden ook larven en volwassen tripsen gevonden op siercitrus. Door toenemende wereldhandel en klimaatverandering – zo legt EPPO uit – vond de trips uiteindelijk zijn weg naar de kassen met paprika langs de Middellandse Zeekust. Daar zorgen het milde klimaat, gecontroleerde luchtvochtigheid en een overvloed aan bedekte teelten voor ideale omstandigheden.
"Vijftien jaar geleden had deze tropische soort zich hier nooit kunnen vestigen", zegt Juan Antonio Sánchez van telersvereniging Coexphal. "Maar door de opwarming van het klimaat is dat inmiddels wel mogelijk. Sinds de eerste meldingen in paprikateelt in Almería in 2022, zien we dit seizoen een aanwezigheid van 95 tot 100% op de percelen van onze leden in het westen van Almería."
Vooralsnog is er sprake van ernstige schade op zo'n 10 tot 15% van de paprikateelt. Precieze cijfers over het aantal geruimde hectares ontbreken, maar het risico bestaat dat dit aantal de komende dagen stijgt. "Zelfs al komt er kou aan waardoor de plaag tot stilstand komt, het kwaad is in oktober en november al geschied."
© MartinBergsma | Dreamstime
Het gaat bij paprika vooral om oppervlakkige schade. De vrucht is nog steeds veilig en voedzaam, maar door de vlekken op de schil voldoet hij vaak niet aan de strenge esthetische eisen van supermarkten. "Als er maar één plek op zit, wordt de paprika afgekeurd", vertelt Sánchez. "Dat leidt tot veel verspilling, verliezen die vaak niet eens goed geregistreerd worden."
Daarom probeert de sector in gesprek te gaan met supermarktketens. "Het is toch zonde om goede paprika's weg te gooien vanwege een cosmetisch vlekje." Hij verwijst naar de succesvolle marketingcampagne van Plátano de Canarias, waarbij de zwarte stippen op bananen ooit als een pluspunt werden gepresenteerd. "Waarom zouden we niet hetzelfde kunnen doen met paprika? Zeker omdat in de teelt vrijwel uitsluitend geïntegreerde gewasbeschermingsstrategieën worden gehanteerd. Zo'n vlekje zou juist een teken kunnen zijn dat er géén chemie aan te pas is gekomen."
Chemie schiet tekort, biologie wijst de weg
De aanpak van T. parvispinus is lastig. De trips verschuilt zich diep in de plant, waardoor gangbare gewasbeschermingsmiddelen nauwelijks effect hebben. "Daarom zetten we alles op alles om via biologische bestrijding grip te krijgen", aldus Sánchez. Samen met de overheid, biotechnologiebedrijven en telersorganisaties wordt gewerkt aan een strategie op basis van natuurlijke vijanden.
"Er zijn inmiddels protocollen opgesteld voor telers en zaadvermeerderaars, evenals richtlijnen voor het vervoer van mogelijk besmet plantmateriaal. Tegelijkertijd worden in commerciële velden diverse rooftripsen getest – allemaal inheemse soorten die zich voeden met andere trips, goed aangepast zijn aan het klimaat in Zuidoost-Spanje en in gecontroleerde omstandigheden opgekweekt kunnen worden. De eerste resultaten zijn veelbelovend."
Nog maar net bekend, en toch al wijdverspreid
Coexphal benadrukt hoe heftig deze nieuwe plaag is aangekomen. "We kennen dit insect nog maar twee jaar. Veel telers lijden nu flinke verliezen. Het is zwaar, maar we werken samen aan een oplossing." Sánchez erkent dat biologische bestrijding niet meteen resultaat oplevert zoals chemie dat wel doet, en dat er nog geen volledig uitgewerkt plan ligt. "Maar we maken stappen in de goede richting."
De sector zit nog midden in het leerproces. "We weten nog niet precies hoe T. parvispinus zich zal aanpassen aan ons klimaat en teeltsysteem. Daarom blijven we onze strategie voortdurend bijstellen. Net zoals we dat eerder hebben gedaan bij Frankliniella occidentalis, een tripssoort die uiteindelijk leidde tot een omslag in duurzame paprikateelt in Almería."
