Tholen - Het is een droomscenario voor de AGF-sector: bijna 10 miljoen mensen die groenterijke lunches aangeboden krijgen via hun werkgevers. Voorvechter van die nieuwe lunchcultuur Rob Baan heeft dit als businesscase laten uitpluizen door onafhankelijk onderzoeksbureau Gibbs Analytics Consulting. Hoofdconclusie: "Elke geïnvesteerde euro in een groenterijke lunch wordt 2,4 tot 3 keer terugverdiend." Maar wie moet investeren en wie profiteert precies? De overheid blijkt vooral een rem te zetten op het geheel.
© De Nieuwe Lunchcultuur
In het rapport van Gibbs Analytics Consulting zijn drie scenario's onderzocht:
1) de werkgever investeert volledig;
2) werkgevers en werknemers delen de investering;
3) de overheid stimuleert door het huidige belastingtarief van 80 procent op de gezonde lunch onder de Arbowet af te schaffen.
Het eerste scenario blijkt economisch niet aantrekkelijk voor werkgevers: de kosten zijn veel hoger dan de baten, gemiddeld € 7,0 miljard per jaar tegenover € 1,6 tot € 2,2 miljard aan opbrengsten. Wanneer werkgevers en werknemers de investering delen, zou een eigen bijdrage van € 2,55 per lunch volgens Gibbs Analytics een interessante optie zijn. In dat geval wordt het aanbieden van gezonde lunches voor werkgevers kostenneutraal.
Overheid cruciale factor
In het derde scenario investeert de overheid door het belastingtarief van 80 procent af te schaffen, bijvoorbeeld door de gezonde lunch onder de Arbowet te laten vallen. Dit is aantrekkelijk voor werknemers én vraagt geen financiële bijdrage van werkgevers. Rob Baan: "Werknemers hoeven alleen maar mee te doen door de maaltijden te eten. Het gratis aanbieden is de ultieme verleiding."
Gezonde lunch loont maatschappelijk
Rob Baan is al jarenlang voorvechter van de gratis gezonde lunch op bedrijven. Ook vanuit maatschappelijk perspectief is de businesscase overtuigend positief. De baten bestaan uit een combinatie van economische en sociale effecten: minder ziekteverzuim, minder arbeidsongeschiktheid, hogere productiviteit, minder vervroegde uitstroom en een hogere kwaliteit van leven. Omgerekend in euro's levert dit een gemiddeld positief effect van € 530 tot € 780 per werknemer per jaar op, 2,4 tot 3 keer zoveel als de kosten. Dat betekent dat de investering binnen één tot twee jaar is terugverdiend.
"De gezondheid van Nederland wordt gegijzeld door een belastingregel"
De kosten-batenanalyse kwam voort uit frustratie over het overheidsbeleid. Rob haalde in 2024 regelmatig de publiciteit, omdat hij € 800.000 aan belasting moest terugbetalen vanwege het feit dat hij zijn medewerkers dagelijks een gratis gezonde lunch verstrekte.
Na een juridische strijd gaf de Hoge Raad hem gelijk. Toch werd de "maas in de wet" door de Belastingdienst al snel gedicht, waardoor ondernemers opnieuw 80 procent belasting moeten betalen over een aangeboden gezonde lunch aan personeel.
Rob liet het er niet bij zitten en gaf Gibbs Analytics opdracht voor een onafhankelijk onderzoek. Hij hoopt dat de uitkomst, een maatschappelijke batenpost van € 9,0 tot € 11,5 miljard per jaar, de ogen van beleidsmakers opent.
Tijdens de persconferentie sprak Rob Baan met duidelijke frustratie over de huidige regelgeving. "De gezondheid van Nederland wordt gegijzeld door die 80-procentheffing. Nu haalt de overheid 20 miljoen euro binnen door de gezonde lunch te belasten, maar ze mist daarmee een maatschappelijk voordeel van 3,1 miljard euro. Dat is gewoon krom beleid," zei hij. Rob benadrukte dat hij al twintig jaar met dit onderwerp bezig is. "Ik heb eindeloos veel gesprekken gevoerd, onder meer met de Arbodienst. Die zorgt ervoor dat werknemers verplicht veiligheidsschoenen dragen, maar als ik hun linker- en rechternier wil beschermen met gezonde voeding, mag dat niet. Dat is toch een denkfout?" Hij verwijst naar de grondigheid van het onderzoek dat nu is uitgevoerd: "We hebben 280 onderzoeken doorgenomen en de essentie eruit gehaald. Dit rapport is niet bedoeld voor in de bibliotheek, maar om beleid te veranderen."
© De Nieuwe Lunchcultuurmet de klok mee: Rob Baan (Koppert Cress), Natasja van der Lely (Nieuwe Lunch Cultuur), Mariette van Leeuwen (gedeputeerde provincie Zuid-Holland), Nieke de Boer (Gibbs Analystics Consulting)
"Beschamend dat zo'n rapport überhaupt nodig is"
Ook Mariëtte van Leeuwen, gedeputeerde van de provincie Zuid-Holland, had harde woorden richting overheid. Ze noemde het "beschamend dat er een rapport als dit nodig is om te laten zien dat investeren in gezondheid loont." Ze vindt het onbegrijpelijk dat de overheid eerder de rem vormt dan de motor van een gezonde samenleving. "Gezondheid is het belangrijkste dat we hebben, en toch investeren we er structureel te weinig in. Ondernemers die iets goeds doen voor hun personeel worden nu keihard gestraft. Dat is de wereld op zijn kop." Ze sprak de hoop uit dat dit het begin is van een cultuuromslag. "Een beetje investeren in voeding blijkt veel op te leveren. Laten we daar vandaag mee aan het werk gaan, als overheid én als burgers."
Zorgkosten buiten beschouwing
Hoewel het voorkomen van leefstijlgerelateerde gezondheidsproblemen ook een positief effect heeft op de zorgkosten, zijn die niet meegenomen in de analyse. Zorgkosten, die volgens cijfers van de NOS (november 2025) volgend jaar al zullen stijgen tot € 150 miljard, bleven buiten beschouwing omdat de berekening zich richt op de effecten tot aan het pensioen. Op de langere termijn (vaak na het pensioen) is het immers niet vanzelfsprekend dat dit de maatschappij daadwerkelijk zorgkosten bespaart.
Voor meer informatie
De Nieuwe Lunchcultuur
info@denieuwelunchcultuur
www.nieuwelunchcultuur.nl
