In Griekenland woedt al maanden een groot schandaal over illegale subsidies ter waarde van miljoenen euro's, wat in mei aan het licht kwam. Door het hele land zijn boeren in hevig protest, het imago van de regering is ernstig beschadigd en het GLB-beleid ligt onder vuur.
© 902.gr
Boze telers blokkeren met tractoren de uitgang van het vliegveld van de Griekse premier. ©902.gr
Centraal in het schandaal, dat al meerdere jaren speelt en waarvan het totale bedrag aan illegale subsidies nog onbekend is, staan zogenaamde nepboeren, particuliere bureaus die valse subsidiedeclaraties indienen, grote databedrijven die als technisch adviesbureau fungeren voor OPEKEPE (de overheidsinstantie voor subsidies) en zelfs directeuren van die organisatie. Ook worden twee voormalige ministers van Plattelandsontwikkeling en Voedsel van de huidige regering genoemd. De onthulling kwam in mei, dankzij ingrijpen van de Europese hoofdaanklager, mevrouw Laura Kövesi.
© 902.gr
Recent gehouden protestacties door telers in reactie op het subsidieschandaal. ©902.gr
Sindsdien hebben onderzoeken, waaraan ook het Griekse parlement via een speciale onderzoekscommissie deelneemt, soortgelijke gevallen blootgelegd waarin diverse groepen significante bedragen aan EU-subsidies hebben geïncasseerd zonder daar recht op te hebben. Er zijn strafrechtelijke dossiers geopend tegen criminele groeperingen en zelfs meldingen van bedreigingen aan inspecteurs van OPEKEPE die hun werk wilden doen. De hoofdinspecteur van het ministerie van Interne Audit van OPEKEPE, mevrouw Paraskevi Tycheropoulou, kreeg zelfs te maken met administratieve vervolging door haar eigen dienst vanwege haar betrokkenheid bij de onthullingen.
© 902.gr
Recente protesten door telers als gevolg van het subsidieschandaal. ©902.gr
De basis voor de illegale subsidies zit in de GLB-verordening die betalingen verstrekt op basis van de grootte van het landbouwareaal en niet op de feitelijke productie. Dit systeem is al jaren onderwerp van kritiek door Griekse boeren. De combinatie met verschillende wettelijke bepalingen, ingevoerd door verscheidene Griekse regeringen en goedgekeurd door Brussel, maakt dat mensen zonder landbouwactiviteiten maar met grote of nepgrondbezittingen subsidie ontvingen. Ook werden er illegale subsidies aan zogenaamde biologische percelen verstrekt, zonder bewijs dat dergelijke producten met een vals etiket op de markt zijn verschenen.
© 902.gr
Protestacties door telers als gevolg van het illegale subsidieschandaal. ©902.gr
Op politiek niveau heeft het schandaal, waarbij de verantwoordelijke ministers geen overtuigende antwoorden wisten te geven tijdens hun verhoor door de parlementaire onderzoekscommissie, het imago van de Griekse regering verder beschadigd. De regering wordt beschuldigd van het misbruiken van het illegale subsidiemechanisme voor politieke steun. Boerenfederaties wijzen ook naar de verordeningen van het GLB als veroorzaker van dergelijke schandalen. Volgens gegevens, gepresenteerd in het parlement, ontvangt meer dan 80% van de Griekse boeren minder dan 5.000 euro aan subsidies.
© 902.gr
Demonstraties door telers als reactie op het illegale subsidieschandaal. ©902.gr
Subsidies zijn van essentieel belang voor het inkomen van Griekse boeren. Door illegale herverdeling zijn ze miljoenen euro's kwijtgeraakt. De regering heeft de betalingen opgeschort, waardoor 1,1 miljard euro aan achterstallige betalingen is ontstaan sinds 2024. Tevens heeft de Europese Commissie Griekenland een boete van 415 miljoen euro opgelegd voor het schandaal. De mogelijke verdere verlagingen van GLB-subsidies vanaf 2027 hebben tot woede geleid onder Griekse boeren en veehouders, die al met grote problemen kampen zoals ernstige dierziekten, ontoereikende compensatie voor oogstverliezen door slechte weersomstandigheden, en lage telersprijzen.
In reactie op het schandaal hebben lokale en regionale vakbonden protestacties georganiseerd in heel Griekenland. Voor het hoofdkantoor van het ministerie van Plattelandsontwikkeling en Voedsel in Athene en in Alexandroupoli blokkeerden boeren recentelijke wegen met tractoren.
© 902.gr
Demonstraties door boeren vanwege het illegale subsidieschandaal. ©902.gr
De komende winter, traditioneel een periode van hevigere boerenprotesten, wordt een nieuwe golf van intensieve en gecoördineerde acties verwacht. Het is gepland dat het coördinatieorgaan van de boerenbonden spoedig bijeenkomt in dit gespannen klimaat.
Naast hun bestaande eisen voor verlaging van productiekosten en het vaststellen van minimumprijzen voor producten, eisen de boerenbonden dat subsidies worden gekoppeld aan daadwerkelijke productie en veestapel. Ze willen dat geen euro van de staatsbegroting of het GLB-fonds wordt gebruikt om boetes te betalen, en eisen in plaats daarvan dat de kosten worden gedragen door de ministers, OPEKEPE-ambtenaren en illegaal gesubsidieerde individuen. Ze dringen aan op zowel politieke als juridische aansprakelijkheid voor alle betrokkenen, de teruggave van verduisterd geld aan rechtmatige boeren en fokkers, en de uitsluiting van particuliere bedrijven van toekomstige subsidieprocedures.
