De Britse tuinbouwsector luidt de noodklok over een 'verwoestende stijging' van 94% in de elektriciteitsnetkosten die vanaf april 2026 ingaat. Zonder directe samenwerking met de overheid kan deze financiële schok leiden tot grootschalige faillissementen en hogere voedselprijzen voor miljoenen consumenten.
Een deel van het probleem is dat de sector wordt uitgesloten van de Energy Intensive Industries (EII) vrijstelling, een beleidsfout die voortkomt uit verouderde Standard Industrial Classification (SIC) codes. Ondanks dat de sector vergelijkbare energievraag heeft als andere gecompenseerde industriële sectoren, komt de Britse glastuinbouw niet in aanmerking voor deze steun.
Het opnemen van de glastuinbouw in de EII-regeling zou aanzienlijke verlichting bieden, maar zelfs met een korting van 90% blijven de stijgende energieprijzen voor veel bedrijven financieel zwaarwegend, wat de bedrijfsvoering bedreigt en waarschijnlijk voedselprijzen zal opdrijven in een tijd waarin betaalbaarheid cruciaal is.
De energieprijzen in het VK zijn de hoogste van Europa, en verdere stijgingen maken Britse glastuinbouw minder concurrerend vergeleken met telers in landen zoals Nederland en België. De EII-vrijstelling is ooit ingevoerd om dit nadeel te compenseren, aangezien Britse industriële elektriciteitsprijzen significant hoger liggen: £56/MWh versus £34–£38/MWh (€63,28/MWh versus €38,42–€42,94/MWh) in Frankrijk, Duitsland en Nederland.
Verwachte financiële schok
Voor sommige grote individuele glastuinbouwbedrijven kan de geplande stijging van 94% in de vaste netwerkkosten bijna £1 miljoen toevoegen aan de operationele kosten. Telers, die essentiële jaarronde gewassen leveren zoals tomaten, komkommers en paprika's, werken met zeer kleine marges en kunnen een dergelijke dramatische kostenstijging niet absorberen.
"Dit is niet alleen een zakelijke uitdaging; het is een existentiële crisis," zegt Simon Conway, voorzitter van de British Tomato Growers Association (BTGA). "Na het doorstaan van de recente energiecrisis, bedreigt deze stijging van de niet-commodity netwerkkosten de levensvatbaarheid van glastuinbouwbedrijven, tenzij ze de kosten kunnen doorberekenen, wat op zijn beurt de voedselprijsinflatie in 2026 verder kan aanjagen."
Energie-intensiteit over het hoofd gezien
De uitsluiting van de sector van de EII-steun komt voort uit een technische kwestie: de huidige SIC-code voor tuinbouw maakt telers formeel ongeschikt voor de regeling, ondanks hun duidelijke energie-intensiteit. Glastuinbouw behoort qua energieverbruik tot het midden van de schaal, vergelijkbaar met veel industrieën die al profiteren van 90% vrijstelling via de EII-regeling.
Brancheleiders dringen er bij de overheid op aan het echte energieprofiel van de sector te erkennen, een precedent dat in 2023 werd gezet toen glastuinbouw voor het eerst werd opgenomen in het Industrial Energy Transformation Fund.
Een pijler van de Britse economie en energienet
De waarde van lokaal geteelde tomaten, komkommers en paprika's bedraagt meer dan £250 miljoen en ondersteunt ruim 3.000 banen. Daarnaast speelt de sector een cruciale rol in de nationale energie-infrastructuur.
Veel bedrijven gebruiken warmtekrachtinstallaties (CHP), die fungeren als ingebedde producenten en elektriciteit terugleveren aan het net in plaats van netto af te nemen. Deze lokale productie verhoogt de weerbaarheid van het net, vermindert transmissieverliezen en ondersteunt de Britse Net Zero-doelstellingen.
Zonder snelle actie wordt ook de bredere economie geraakt: hogere productiekosten kunnen consumenten raken, wat bestaande problemen door de cost-of-living crisis versterkt. Onhoudbare kosten verminderen de concurrentiekracht van Britse telers, leiden mogelijk tot faillissementen en beperken toekomstige investeringen in productie en innovatie. De voedselzekerheid wordt hierdoor ondermijnd: de binnenlandse productiecapaciteit kan afnemen, waardoor de afhankelijkheid van import toeneemt.
Een reddingslijn voor telers
De BTGA en CPGA voegen toe: "We roepen op tot een verstandige oplossing: update in ieder geval de regels zodat CEA-tuinbouw (controlled environment agriculture) in aanmerking komt voor de EII-vrijstelling, zodat ons energie-intensieve profiel wordt erkend. Zelfs met steun blijven de energieprijzen onophoudelijk stijgen, wat ongekende druk legt op telers. Zonder dringende actie staat de Britse voedselproductie op het spel en zullen consumenten de gevolgen aan de kassa blijven voelen."
Voor meer informatie:
British Tomato Growers Association
www.britishtomatoes.co.uk
