"Ons voedsel en hoe we ermee omgaan heeft maatschappelijk grote strategische waarde. In tijden van klimaatverandering, geopolitieke spanningen en schaarste aan ruimte en grondstoffen wordt duidelijk hoe essentieel het is om te investeren in ons eigen voedselsysteem".
Vanuit die urgentie presenteren tweeëntwintig initiatiefnemers vandaag het manifest 'Bouwen aan een sterk toekomstgericht Nederlands voedselsysteem'. Het manifest is een oproep aan het toekomstige kabinet om als overheid én voedingscluster samen te bouwen aan een voedselsysteem dat volop bijdraagt aan Europese voedselzekerheid, een competitieve sector en voedsel dat duurzaam, gezond en betaalbaar is. LTO-directeur Hans Van den Heuvel is een van de tweeëntwintig opstellers.
Nederland is van oudsher internationaal topspeler op het gebied van agri & food. Ons voedselcluster behoort tot de sterkste ter wereld. Maar die positie staat steeds meer onder druk. Bedrijven dreigen uit Nederland te vertrekken, productie dreigt te verplaatsen naar landen waar de standaard voor milieu en klimaat lager is, innovatie dreigt stil te vallen en de concurrentiekracht van het Nederlandse voedselsysteem neemt af. Het huidige voedselsysteem biedt onvoldoende ruimte om te manoeuvreren in de snel veranderende wereld. Om die trend te keren, moet Nederland haar voedseltoekomst beter inrichten. Dat is de centrale boodschap van tweeëntwintig opstellers, – die allen vanuit hun eigen ervaring en expertise nauw betrokken zijn bij het Nederlandse agro- en voedselbeleid.
Aanpak
In het manifest worden politieke partijen opgeroepen om in de kabinetsformatie een Regieorgaan Voedselsysteem (RVS) in te stellen. Dit regieorgaan moet kennis, samenwerking en uitvoeringskracht combineren, zodat Nederland haar internationale koploperspositie kan behouden en verder uit kan bouwen.
In een op-te-stellen voedselakkoord moeten partijen die betrokken zijn bij het Nederlandse voedselsysteem gezamenlijke doelen voor 2050 formuleren. Vervolgens is stabiel en langjarig, overkoepelend beleid cruciaal om daadwerkelijk te bouwen aan een toekomstbestendig, innovatief en internationaal concurrerend voedselsysteem. Een gezamenlijke investeringsagenda moet de hele keten verbinden: van land- en tuinbouw en waterbeheer tot biotechnologie en export.
Korte termijn
Op korte termijn moeten concrete stappen gezet worden om uit de huidige impasse te komen. Hoe houden we boodschappen betaalbaar ondanks geopolitieke spanningen en klimaatverandering? Hoe laten we vergunningverlening weer op gang komen en blijven we stappen zetten op verdere verduurzaming van onze productie? Hoe houden we ons unieke Nederlandse landschap in stand, met bescherming van landbouwgrond en behoud van open ruimte tussen de steden? Hoe behouden en versterken we de kansen die onze vruchtbare delta biedt voor voedselproductie in tijden van klimaatverandering?
De opstellers omarmen nieuwe technologieën die kansen bieden om deze uitdagingen aan te pakken (BRAIN; biotechnologie, robotica, AI en nanotechnologie). Benchmarking van producten kan en moet ervoor zorgen dat Nederlandse duurzaamheidskeurmerken internationaal erkend worden. In het toekomstige GLB moeten boeren en tuinders een eerlijke vergoeding krijgen voor de ecosysteemdiensten die zij leveren en voor de extra stappen die zij zetten op verduurzaming. Regelgeving moet worden versimpeld en de administratieve last voor boeren en tuinders moet worden teruggedrongen.
Terecht refereert het manifest aan de recente Agro-Nutri monitor van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) die liet zien dat de beperkte betalingsbereidheid van consumenten de meest remmende factor is in het verder verduurzamen van onze voedselproductie. In het mededingingsbeleid moet meer ruimte ontstaat om meerkosten te betalen die voedselproducenten maken zonder dat zij zichzelf daarmee (inter)nationaal uit de markt prijzen.
Essentieel
Nederland is een wereldspeler op het agri & food-domein. Primaire productie, handel en logistiek, gerenommeerde kennisinstellingen en andere betrokken sectoren als machinebouw, verpakking, de watersector en chemie vormen een samenhangend cluster waarmee Nederland over een unieke internationale troefkaart beschikt. Van boer tot fabrikant en van onderzoeker tot retailer. Het voedselsysteem maakt 7% uit van de Nederlandse economie. Dat is een groot maatschappelijk kapitaal én een grote gezamenlijke verantwoordelijkheid: "Wat wij, hier en nu, doen, bepaalt mede de weerbaarheid van ons land en Europa. Nu is het moment om te komen tot een langetermijnvisie, moedige keuzes en gerichte investeringen".
Opstellers
Het manifest dat vandaag gepresenteerd wordt, is onderschreven door Manfred Aben (TKI Agri & Food), Cees-Jan Adema (FNLI), Marjolein Brasz (Foodvalley), Alex Datema (Rabobank), Dirk Duijzer (boegveeld Agri & Food), Elbert Dijkgraaf (vz. Strategisch Overleg LVVN), Marian Geluk (Next Food Collective), Sjoukje Heimovaara (WUR), Hans Van den Heuvel (LTO Nederland), André Hoogendijk (BO Akkerbouw), Marc Janssen (CBL), Anneke van de Kamp (Topsector), Michiel Klompenhouwer (Plantum), Rien Komen (Groen Onderwijs), Han Kolff (Food Transformation Forum), Albert Jan Maat (NetVISwerk), Roy Meijer (NAJK), Krijn Poppe (econoom), Kees van Rooij (Food BL), Jan Paul van Soest (Transitiecoalitie Voedsel), Toine Timmermans (Samen Tegen Voedselverspilling) en Gerda Verburg (boegbeeld Agri & Food).
Bron: LTO
