Tholen - Hoe kun je voedselverliezen minimaliseren in de gehele toeleveringsketen? Om deze vraag te beantwoorden is het INFLEX-project opgestart. "Het doel van het project is het vergroten van de kennis om de relevante factoren die van invloed zijn op kwaliteitsveranderingen in de gehele toeleveringsketen van de fruitexport te meten en te optimaliseren", vertelt Sarah Matthys van de KU Leuven. "Zo willen we voedselverliezen minimaliseren en de perceptie van de consument vergroten, waardoor de waarde en de markt van Belgisch fruit toenemen."
Dit project, gefinancierd door VLAIO, omvat verschillende partners, waaronder VIL, Optiflux, BelOrta, Bel'Export, KU Leuven en VCBT. "Vanuit deze doelen willen we innovaties ontwikkelen, zoals monitoring in de keten, voorspellend beheer van de supply chain, optimale selectie van exportproducten, nieuwe bewaarmethoden tijdens opslag en transport, en modelgebaseerde ontwerpstrategieën voor koeltechnologieën", legt ze uit. Het onderzoeksproject verdeelt zich dus over verschillende aspecten bij verschillende partners en zal uiteindelijk tegen eind 2026 afgerond moeten worden.
© Dreamstime
Van pluk tot transport
"Zo onderzoekt VCBT hoe oorsprong, plukmoment en bewaaromstandigheden de transporteerbaarheid van fruit beïnvloeden, met als doel beter selecteerbaar fruit dat langer van hoge kwaliteit blijft. KU Leuven test vervolgens modellen, waaronder Computational Fluid Dynamics (CFD) voor warmte- en massatransport, en een kinetisch model voor kwaliteitsveranderingen tijdens bewaring."
Optiflux werkt binnen dit project aan het ontwerpen van een koelcontainer voor langdurig transport, zo geeft ze aan. "Deze moet zowel actieve als passieve bewaring mogelijk maken. Ze hebben ook de DCA-techniek (Dynamically Controlled Atmosphere) ontwikkeld voor haar eigen bewaaroplossing. Deze wordt toegepast in bewaarcellen waarin fruitkisten worden afgedekt met een plastic hoes, waarin sensoren de gascondities monitoren. Zodra het zuurstof- of CO₂-gehalte te hoog of te laag is, wordt dit automatisch bijgestuurd. Een bijkomend voordeel is dat verschillende fruitsoorten gelijktijdig bewaard kunnen worden, zolang de temperatuur vergelijkbaar is, omdat elk compartiment apart wordt geregeld qua gascondities."
Milieu-impact
Zelf richt Sarah zich binnen het project op een duurzaamheidsonderzoek. "Daarbij verzamel ik zoveel mogelijk data van de projectpartners, of indien nodig uit literatuur en bestaande databases. Aan de hand daarvan stel ik de volledige levenscyclus op en bereken ik de milieu-impact. Vervolgens analyseren we welke fases de grootste bijdrage leveren aan die impact: is het de teelt, het transport, of iets anders? Ook voedsel- en gewichtsverlies in de keten wordt mee in rekening gebracht, aangezien dat ook de milieu-impact beïnvloedt."
"Ik onderzoek zowel realistische als hypothetische scenario's. Realistische scenario's zijn bijvoorbeeld de export van peren naar China per schip, of de export van peren, blauwe bessen, rode bessen en kersen binnen Europa per vrachtwagen. Daarnaast bestudeer ik hypothetische scenario's, zoals luchttransport van bessen en kersen naar China, wat wellicht zeer milieuvervuilend is. Ook bekijken we of export via schip voor sommige producten duurzamer zou zijn dan luchtvracht. Zo kunnen we achterhalen welke routes ecologisch gezien het meest interessant zijn."
© Dreamstime
Verschil
Hierbij wordt gekeken naar verschillende teeltbedrijven, bewaring en verpakkingen. "Wat de teeltdata betreft, gebruiken we voor blauwe bessen gegevens uit een eerdere LCA-studie (levenscyclusanalyse) binnen onze onderzoeksgroep, gebaseerd op drie Belgische teeltbedrijven. Voor de andere fruitsoorten (peren, kersen en rode bessen) baseren we ons op literatuur. De bewaringsfase omvat wassen, sorteren, voorkoelen en bewaren bij BelOrta, met drie bewaartechnieken: standaardkoeling, DCA en ULO (Ultra Low Oxygen)."
"De verpakking varieert naargelang het soort fruit. Zachtfruit wordt meestal verpakt in MAP-verpakkingen (Modified Atmosphere Packaging), terwijl peren, als hardfruit, anders worden verpakt. Bij transport hou ik rekening met verschillende vervoermiddelen (schip, vrachtwagen, vliegtuig), maar ook met de koelcontainers en interne logistiek zoals heftrucks en kranen in de haven van Antwerpen. Voedsel- en gewichtsverlies neem ik ook op in de analyse. Die verliezen kunnen variëren afhankelijk van de bewaartechniek of verpakking."
Interesse
Breed gedragen dus, maar is er ook behoefte vanuit de sector naar dergelijk onderzoek? "Vanuit de sector is er zeker interesse, vooral om te weten hoe bewaartechnieken de milieu-impact beïnvloeden. Er zijn signalen dat technieken zoals DCA en ULO minder energie verbruiken dan standaardkoeling, maar dit moet nog verder bevestigd worden. Als deze technieken zowel de kwaliteit verhogen als het energieverbruik verlagen, dan is dat natuurlijk een voordeel, bijvoorbeeld voor coöperaties."
Voor meer informatie:
Sarah Matthys
KU Leuven
[email protected]
www.kuleuven.be
