Tholen - Waar sommige telers zich het liefst volledig richten op de teelt en alles na de oogst overlaten aan hun verkooppartner, pakt Van Oers Fruit het anders aan. In nauwe samenwerking met Coöperatie Hoogstraten kiest het bedrijf bewust voor vaste afspraken met betrekking tot de afzet van een deel van hun productie. Volgens Martijn van Oers is dat noodzakelijk om jaarrond productie en zekerheid te garanderen, voor zowel teler als afnemer.
Groei en organisatie
Wie de glastuinbouw rond Breda volgt, kent de naam Van Oers. Door diverse overnames groeide het bedrijf uit tot een kwekerij van 36 hectare, verspreid over negen locaties. "Glastuinbouwbedrijven mogen hier maximaal 4 hectare per plek bebouwen," vertelt Martijn, die samen met zijn zus Ilse en hun ouders het bedrijf runt.
Die versnippering staat haaks op de huidige trend van centralisatie en schaalvergroting, maar heeft Van Oers juist geholpen te professionaliseren. "Bij veel aardbeientelers komen de organisatorische zaken nog op de schouders van de ondernemer terecht, maar bij Van Oers is niet alleen het areaal gegroeid, ook de organisatie. Taken zijn verdeeld en de specialisatie is hoog," zegt Marcel Biemans van Coöperatie Hoogstraten.
En dat is nodig. Het runnen van 36 hectare aardbeienteelt vraagt om een strakke organisatie. Zo vindt een deel van de opkweek van trayplanten in eigen kassen plaats, waarvan sommige planten weer naar collega-telers gaan. Voor gepatenteerd plantmateriaal koopt Van Oers op hun beurt weer trayplanten in. Na de opkweek worden de teeltgoten teruggehangen en start de voorjaarsteelt.
© Arlette Sijmonsma | GroentenNieuws.nl
Van de negen locaties zijn inmiddels vier kassen uitgerust met belichting, waardoor jaarrond productie mogelijk is. "We willen stabiliteit en duidelijkheid voor de klant, voor onszelf en voor ons personeel," vertelt Martijn. "We telen het liefst voor een afgesproken prijs, in samenspraak met Coöperatie Hoogstraten en de klant. Ons product gaat dus naar diverse eindklanten, waarbij een gedeelte via daghandel/klokprijs."
Dat vraagt ook om de juiste afstemming van rassen en combinatie van doordragers en junidragers. Ook de raskeuze gebeurt bovendien steeds vaker in overleg met Coöperatie Hoogstraten en met de eindklant. "Favori hebben we bijvoorbeeld voor een specifieke foodserviceklant – die telen we tot eind juli. Momenteel hebben we Elsanta, Karima, Florice en Lady Emma," laat Martijn zien.
Organisatie
Door de strakke organisatie en het klantgericht telen, is de route naar de klant efficiënt in te richten. "We oogsten en koelen het product terug zodat het de dag erna verpakt kan worden. Die avond gaat het product naar het DC van de klant. 's Nachts wordt er georderpickt, en het fruit ligt twee dagen na de oogst in de winkel. Komt er een last minute order, dan kunnen we nog sneller schakelen," zegt Martijn.
Om dit hoge tempo te waarborgen, wordt zoveel mogelijk direct in de eindverpakking gewerkt. Product zonder deksel of topseal gaat van de teeltlocaties direct naar de klant. Product dat wel verpakt moet worden, gaat naar Prinsenbeek, waar een uitgebreide verpakkingslijn dagelijks tot 180 pallets kan verwerken.
© Arlette Sijmonsma | GroentenNieuws.nl
Om het traject inzichtelijk en controleerbaar te houden, is elk product volledig traceerbaar gemaakt. "Alle punnets worden tijdens het verpakken gewogen – altijd met wat extra, zodat het verpakte fruit niet onder gewicht raakt door krimp. Alles wordt gescand: klapkratten, punnets, pallets. Zo kunnen we per verpakking herleidden waar de vruchten vandaan komen, wanneer ze zijn geoogst en hoeveel er in de verpakking zit."
De strakke planning vooraf en de controle achteraf voorkomt dat er continu besluiten gemaakt moeten worden tijdens de teelt. "We bespreken potentiële scenario's vooraf door zodat we weten wat te doen als het voorkomt." Een klein voorbeeld is dat de lampen op een zonnige dag midden september aanstaan. "We sturen op de instraling per week. Vandaag is het misschien zonnig, maar dat was begin van de week minder, dus krijgen ze nu dubbel", verklaart Martijn. "Bovendien hebben we de CO₂ van de WKK nodig en is de elektriciteitsprijs nu laag."
© Arlette Sijmonsma | GroentenNieuws.nlVan Oers Fruit kreeg deelnemers aan het International Strawberry Congress op bezoek medio september. Martijn van Oers gaf een rondleiding.
Uitdagingen: arbeid, gewasbescherming en CO₂
Gevraagd naar uitdagingen voor de toekomst vertelt Martijn over het gebrek aan CO₂, nodig voor de teelt, en het teruglopende middelenpakket, wat voor de aardbeientelers nu al een flinke uitdaging vormt. Ook daarom is het belang van een goede planning en organisatie evident. Er wordt in de gewasbescherming zoveel mogelijk geïntegreerd gewerkt, waarbij de balans tussen plagen en nuttige insecten nauw gemonitord wordt.
"We accepteren een bepaald niveau schadelijke insecten, want die dienen als voedsel voor de populatie nuttige insecten. Daardoor kunnen we het seizoen door met minder chemische middelen," vertelt Martijn. "Wittevlieg kan lastig zijn: als je het gewas uit de ene kas haalt, vliegen ze zo bij de andere kas naar binnen. Maar die beschadigen de plant of de vruchten niet, dus dat scheelt." Ook voor ziektebestrijding vormt de biologie de basis, al is dat in de strijd tegen Botrytis niet altijd toereikend.
© Arlette Sijmonsma | GroentenNieuws.nl
Arbeid vormt een ander knelpunt. "Vroeger had je genoeg bekwame mensen, nu ben je blij als je er voldoende hebt. Kiezen kan niet altijd," zegt Martijn. Mede daarom probeert het bedrijf te automatiseren waar mogelijk. De uitgebreide verpakkingslijn is daar een voorbeeld van. Die werd afgelopen jaar nog uitgebreid met een klapkrattenuitvouwmachine en een palletiseerder. Tegelijkertijd is de automatisering in de kas nog beperkt. Daar zijn de mogelijkheden simpelweg nog niet goed genoeg voor, ziet Martijn. "Een oogstrobot? Graag, maar het moet wel rendabel zijn. We kunnen nu de oogstkarren wel automatiseren, maar dat helpt ons maar minimaal." Ook in de UV-robots, die steeds populairder worden in de aardbeienteelt, ziet hij nog niet veel. "Ik zie meer in resistente rassen. Problemen die we niet hebben, hoeven we ook niet op te lossen." 
© Arlette Sijmonsma | GroentenNieuws.nl
Van Oers Fruit kreeg deelnemers aan het International Strawberry Congress op bezoek medio september
Die vooruitkijkende houding typeert de jonge ondernemer: liever voorkomen dan genezen. Elk seizoen wordt strak gepland en na afloop uitgebreid geëvalueerd. "Welke rassen presteerden goed, waar viel de productie tegen? Waarom hadden we in week 40 meer ziektedruk? Ligt dat aan IPM of aan het weer? Daar passen we onze planning op aan," vertelt Martijn. Met negen locaties is dat de manier om overzicht over het bedrijf te houden. "We proberen het zo te organiseren dat er nergens vragen over zijn."
© Arlette Sijmonsma | GroentenNieuws.nl
Nieuw verkoopkanaal naast populaire veilingklok
In 2019 sloot de eerste locatie van Van Oers Fruit bij Coöperatie Hoogstraten aan, nadat Van Oers Fruit een kas van een Hoogstratenteler overnam. Sinds 1 januari 2024 zijn alle locaties aangesloten. Qua bedrijfsgrootte en faciliteiten is Van Oers Fruit voor Coöperatie Hoogstraten geen standaard teler. De mogelijkheden waar de Nederlandse teler gebruik van maakt, zijn ook voor andere telers beschikbaar. Dat is het resultaat van een ontwikkeling die Coöperatie Hoogstraten de afgelopen jaren heeft doorgemaakt.
In totaal zijn er 120 aardbeientelers bij Coöperatie Hoogstraten aangesloten. Voor veel telers blijft de klok nog altijd hun voornaamste verkoopkanaal, ziet Marcel Biemans, manager grower development bij Coöperatie Hoogstraten. "Daar realiseren we nog altijd de hoogste prijs. Onze klok is zeer bekend en nog altijd ons belangrijkste verkoopinstrument, maar we hebben ook groeiambities. We zijn marktleider in aardbeien en willen dat blijven."
© Arlette Sijmonsma | GroentenNieuws.nl
Daarom is de laatste jaren het optiepakket voor telers uitgebreid, waardoor telers via hun coöperatie ook vaste afspraken kunnen maken met afnemers. "Bemiddeling boden we al langer aan. Eerst alleen voor najaarsteelten gericht op het VK. Tegenwoordig is het steeds vaker jaarrond een optie, ook voor andere markten. Zowel aan de kant van de teler als aan de kant van de afnemer zagen we dat er behoefte was aan een ander verkoopkanaal dan de klok, een kanaal meer gebaseerd op vaste afspraken. Dat zijn we gaan ontwikkelen."
Die ontwikkeling is in overleg met telers gegaan, benadrukt Marcel. Het heeft geresulteerd in een 'draaiboek', dat nog altijd in ontwikkeling is en kan worden aangepast op de wensen van een teler. Van Oers Fruit is mede vanwege het uitgebreidere optiepakket in 2024 volledig aangesloten bij Coöperatie Hoogstraten, weet Marcel. "Met hun bedrijfsgrootte en faciliteiten is Van Oers Fruit een speciale teler, met wie we een goede samenwerking hebben. Maar al onze 120 aardbeientelers zijn op hun eigen manier uniek. Als coöperatie voorzien we onze telers van tools waarmee zij hun bedrijfsvoering kunnen optimaliseren."
© Arlette Sijmonsma | GroentenNieuws.nl
Dit artikel, geschreven door Arlette Sijmonsma en Thijmen Tiersma, verscheen eerder in editie 10, 39e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
Coöperatie Hoogstraten
[email protected]
www.hoogstraten.eu
