Tholen - Na veertig jaar sluit Jan Duwêl van Duwêl's Groente en Fruit in Haarlem zijn winkel. Dat besluit haalde de voorpagina en een middenkatern van het Haarlems Dagblad, een teken dat zijn vertrek méér is dan het stoppen van een winkel. Met slechts vier overgebleven groentespecialisten staat de sluiting symbool voor de verschuiving van vakmanschap naar gemak en schaalvergroting. Voor de groentespecialist wordt het lastiger om zich te onderscheiden. "Het is dat het steeds moeilijker is geworden om het vak nog uit te oefenen zoals het bedoeld was", zegt hij. "De handel is uitgekleed."
© Duwêl’s Groente en Fruit
Karin en Jan Duwêl
Er zijn meerdere redenen om te stoppen, maar de voornaamste is dat de omstandigheden in de branche volgens Jan ingrijpend is veranderd. Daarnaast is een probleem dat de inkoopkanalen zijn opgedroogd. "Vroeger kon ik kiezen uit drie of vier grossiers. Dan keek ik wie de beste Hollandse boontjes had, of de mooiste appels. Nu kan dat niet meer. De kleinere grossiers zijn weg, en er blijven een paar grote over. De supermarkt bepaalt wat er geteeld wordt. En dat is niet het lekkerste, maar wat er het mooiste uitziet."
Volgens Duwêl verdwijnen daardoor veel producten uit het assortiment. "Zomerappels, zomerperen, Hollandse druiven, (kas)boontjes, je kunt ze haast niet meer krijgen. Er waren altijd kleine telers die iets bijzonders brachten, maar die zijn verdwenen. Alles wordt massaal. Dan zie je een tomatenteelt waar 28.000 plantjes tegelijk groeien. Dat is de wereld van nu. Maar dat wil niet zeggen dat het beter is geworden."
De smaak is daardoor onder druk komen te staan, merkt Jan. "De smaak is ondergesneeuwd door het uiterlijk. Alles moet er strak en glanzend uitzien, maar wat proef je nog? Ik hoor van klanten dat hun kinderen de groente van de supermarkt niet eten, maar die van ons wel. Dat zou de maatstaf moeten zijn. Als kinderen het niet meer lusten, wat betekent dat dan voor de toekomst?"
© Duwêl’s Groente en Fruit
Hij noemt als voorbeeld zijn gekookte bieten. "Ik begon ooit met één kilo bieten per week, nu kook ik er dertig. Mensen komen ervoor terug omdat ze zeggen dat die van de supermarkt nergens naar smaken. Die zijn vaak al tien maanden geleden gemaakt. Wij koken drie keer per week vers."
Wat ook meespeelt zijn de veranderingen in zijn buurt. "Vroeger zaten hier drie groenteboeren, twee slagers, een poelier en een delicatessenzaak. Nu zijn het kappers en pizzeria's. Vlakbij zat een Hollandse slager, maar die is weg. Daarvoor in de plaats kwam een halal-slager met een beperkter assortiment. Ik verkoop tegenwoordig meer gehaktballen dan bloemkolen."
Zijn eigen winkel heeft zich in de loop der jaren aangepast, maar bleef een ambachtelijke zaak. "Toen we naar ons nieuwe pand verhuisden, hebben we samen met een interieurbouwer een systeem bedacht waarmee de winkel met één persoon achter de kassa te draaien is. Klanten pakken zelf hun producten met een mandje en lopen langs de toonbank om af te rekenen. Dat geeft veel meer rust en ruimte om aan de achterkant door te werken, bijvoorbeeld aan maaltijden en soepen."
Met dat systeem kon Jan Duwêl inspelen op de groeiende vraag naar gemak. "We zijn soepen, stamppotten, sappen en salades gaan maken. Dat liep goed. Mensen willen gemak, maar wel vers. Maar ik ben geen traiteur, anders had ik wel voor kok geleerd."
© Duwêl’s Groente en Fruit
Ondertussen werkten de supermarkten aan het opbouwen van hun imago in groenten en fruit. "De supermarkt roept dat ze de goedkoopste zijn en de lekkerste. En onze branchevereniging heeft daar te weinig tegen gedaan. Er had meer tegengas moeten komen. We hadden beter zichtbaar moeten maken wat het verschil is. Laat kinderen proeven, laat ze het verschil merken. Maak reclame op TV. Dat is nooit gebeurd."
Volgens Jan heeft de branche nog meer laten liggen. "Toen de keurmeesters van de veilingen verdwenen, verdween de controle op kwaliteit. Daarna is het hard gegaan." Hij verwijst ook naar het verdwijnen van het vakdiploma, dat volgens hem symbool staat voor de neergang van het ambacht.
Jan Duwêl is de laatste van een generatie. "Toen ik begon, had ik tweehonderd collega's. Nu zijn er nog maar vier in Haarlem. Ik heb twee zoons, ze hebben passie voor het vak, maar zien er geen toekomst in." De definitieve beslissing om nu te stoppen is een combinatie van leeftijd en een achteruitgaande gezondheid. "Maar makkelijk opgeven doe ik net. Ik heb in mijn leven drie keer opnieuw moeten beginnen, drie keer uit de schulden moeten komen. Dat doe je als je er echt in gelooft, maar het is genoeg geweest."
Daarmee verdwijnt een zelfstandige speciaalzaak uit het straatbeeld en een inkoper bij lokale grossiers. Duwêl's Groente en Fruit sluit volgende week woensdag de deuren.
Voor meer informatie
Duwêl's Groente en Fruit
Amsterdamsestraat 27
2032 PN Haarlem
Tel.: 023 533 2039
[email protected]
