"Ik raakte geïnspireerd door vertical farming systemen met hoog rendement, maar toen ik keek naar commerciële aeroponic systemen, schrok ik van de kosten. Mijn ondernemergeest vertelde me dat er een betaalbaardere manier moest zijn om voedsel efficiënt te verbouwen," vertelt Phathisani Vundla, oprichter van Zambezi Eco Spruiten in Bulawayo, Zimbabwe.
Zijn frustratie over de dure technologie speelt zich af tegen de achtergrond van een land dat met ernstige uitdagingen worstelt. Volgens UNICEF waren 2,7 miljoen mensen op het platteland van Zimbabwe voedselonzeker tijdens het seizoen van 2023/24, terwijl de FAO benadrukt hoe terugkerende droogtes de land- en tuinbouw blijven bedreigen. UNEP meldt daarbij dat steden zoals Bulawayo niet beschikken over de benodigde infrastructuur om de groeiende hoeveelheden plastic afval te beheren.
Zambezi Eco Sprouts probeert deze crises aan te pakken met één enkele innovatie: het omzetten van afgedankte flessen in vertical farming infrastructuur.
© Zambezi Eco Sprouts
Afval omzetten in aerodynamische torens
"Bij het zien van de dure verticale torens vroeg ik me af of ik die structuur kon nabootsen. Ineens waren de plastic flessen die overal in de gemeenschap lagen geen afval meer, maar perfect gevormde, duurzame onderdelen. Het was alsof het universum ons een gratis teeltsysteem had gegeven."
Het systeem maakt gebruik van schoongemaakte afgedankte PET 1-flessen van twee liter, die worden omgevormd tot verticale torens die lijken op commerciële aeroponicstructuren. Zonnepanelen voeden energiezuinige pompen die een voedingsoplossing door de torens laten stromen en op gezette tijden de plantenwortels besproeien, terwijl onder de torens leidingen zijn aangelegd om het overschot op te vangen en terug te voeren naar het reservoir.
De kringloop van voedingsstoffen sluiten
In plaats van het importeren van meststoffen, heeft Vundla een gesloten kringloop van voedingsstoffen ontwikkeld. Kippen, gehouden door Vundla, leveren mest die samen met biologisch afval wordt omgezet in vermi-compost. Dit wordt verder verwerkt tot een voedingsrijke vloeistof, gefilterd met doek en gaas om te voorkomen dat de pompen verstopt raken. "Aeroponics vereist precisie. De voedingsstoffen moeten perfect worden opgelost om effectief door de wortels te nevelen. Ik heb een nauwgezet filterproces ontwikkeld en houd voortdurend de balans van de voedingsstoffen in de gaten. Het ziet er niet mooi uit, maar het werkt."
Dankzij dit ontwerp kan het teeltbedrijf volledig autonoom functioneren en hulpbronnen besparen. "We besparen tot 90% water, wat cruciaal is in Zimbabwe, waar droogte deel is van de alledaagse realiteit."
© Zambezi Eco Sprouts
Proof of concept en uitdagingen overwinnen
Tijdens de proof-of-concept fase werden 1.200 flessen hergebruikt en ongeveer 2.400 planten gekweekt, voornamelijk sla, spinazie en bosuien. De gewassen rijpen in 4 tot 6 weken, waardoor de oogst over een periode kan worden verspreid om een constante aanvoer te garanderen. "Ons eerste doel is om 24.000 flessen opnieuw te gebruiken," aldus Vundla. "Op de lange termijn willen we 100.000 flessen gebruiken voor de voedselteelt."
Het avontuur verliep niet zonder uitdagingen. "Het eerste ontwerp mislukte omdat ik het alleen deed. Toen ik anderen erbij betrok en ruimte maakte voor verschillende ideeën, begon het project successen te boeken." Ook het scepticisme binnen de gemeenschap was een obstakel. "Soms twijfelde ik aan mezelf, maar de wens om de gemeenschap te inspireren en mijn eigen voedsel te verbouwen hielp me om door te zetten."
Toekomstplannen
Voor Vundla staat elke toren symbool voor flessen die uit de afvalstroom van de stad zijn gehaald en zijn omgevormd tot een teeltsysteem – een bewijs dat vertical farming betaalbaar kan worden gemaakt op plekken waar geavanceerde technologieën onbereikbaar zijn.
Hij heeft al geëxperimenteerd met paprika's, komkommers, aardbeien en tomaten, en ziet de volgende fase als een kans om de waardeketen verder te ontwikkelen. "Als onze geüpcyclede, door zonne-energie aangedreven torens groente en fruit kunnen produceren, kunnen we overstappen van het leveren van essentiële voeding naar het betreden van premiummarkten."
Voor meer informatie:
Phathisani Vundla
Zambezi Eco Sprouts
[email protected]
Phathisani Vundla op LinkedIn
