Online supermarkten zoals Picnic, Flink en Getir hoeven zich tijdelijk niet te houden aan de cao voor het Levensmiddelenbedrijf (LMB). Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft de dispensatie voor de leden van Werkgeversvereniging E-commerce Nederland (VEN) verlengd, meldt de minister in een officiële Kamerbrief van juni 2024.
© Picnic
Volgens het ministerie verschillen de bedrijfsmodellen van online-supermarkten wezenlijk van die van reguliere supermarkten en zelfstandige detaillisten. Online supermarkten houden zich uitsluitend bezig met online verkoop en bezorgen alles bij klanten thuis, terwijl traditionele supermarkten een fysieke winkelstructuur hebben. Deze specifieke bedrijfskenmerken vormen de basis voor de tijdelijke vrijstelling van de cao.
De Kamerbrief benadrukt dat de dispensatie geen terugwerkende kracht heeft en geldt voor de resterende looptijd van het huidige avv-besluit van de cao LMB 2023/2024, tot en met 1 juli 2024. Ook wordt duidelijk gemaakt dat er geen strijdigheid is met eerdere uitspraken van de Rechtbank Midden-Nederland, die oordeelde over de werkingssfeer van eerdere cao's. De rechtbank stelde dat leden van de VEN formeel onder de cao vallen, maar het dispensatiebesluit gaat over een andere bevoegdheid: het tijdelijk toestaan van afwijkende cao-afspraken op basis van zwaarwegende bedrijfskenmerken.
Vakbonden zoals FNV en CNV hebben eerder hun bezorgdheid geuit. Zij vinden dat online supermarkten onder dezelfde cao zouden moeten vallen als reguliere supermarkten, omdat de arbeidsvoorwaarden in de e-commerce-cao vaak minder gunstig zijn, bijvoorbeeld op het gebied van toeslagen voor weekend- of avondwerk. Het ministerie roept de betrokken partijen op om opnieuw met elkaar in gesprek te gaan om tot een duurzame oplossing te komen.
Werkgeversvereniging VEN stelt dat de eigen cao beter aansluit bij de activiteiten van e-commercebedrijven en hun werknemers. Door dispensatie kunnen deze bedrijven hun eigen arbeidsvoorwaarden blijven toepassen, zonder dat dit leidt tot oneerlijke concurrentie met fysieke supermarkten.
Het besluit is tijdelijk en kan op termijn worden herzien. Zowel vakbonden als werkgevers kunnen bezwaar maken tegen het dispensatiebesluit en juridische stappen ondernemen als zij dat nodig achten.
Bron: ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Het Vakcentrum, de brancheorganisatie voor zelfstandig supermarktondernemers, reageert fel op het besluit van demissionair minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Marielle Paul (VVD) om Picnic vrij te stellen van de cao voor supermarkten. Volgens de organisatie ondermijnt de dispensatie het cao-stelsel en komt deze beslissing zowel mkb-winkeliers als werknemers en consumenten duur te staan.
© Bj�rn Wylezich | Dreamstime
Eerder oordeelde het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden dat Picnic, net als andere supermarkten, onder de cao voor het Levensmiddelenbedrijf valt. Ondanks deze rechtelijke uitspraak verleende de minister nu dispensatie, maar alleen voor bedrijven die uitsluitend aan huis leveren. Het Vakcentrum is het niet eens met het besluit dan de minister.
Geen wezenlijk verschil
Volgens de rechters maakt het bedrijfsmodel van Picnic – een supermarkt zonder fysieke winkels die voornamelijk thuisbezorgt – geen wezenlijk verschil ten opzichte van reguliere supermarkten. Het gaat om dezelfde dienstverlening richting de consument, alleen is het logistiek anders ingericht, vindt het Vakcentrum.
Vakcentrum-directeur Patricia Hoogstraaten sluit een gang naar de rechter niet uit. "Een eerdere minister verleende ook al dispensatie op dubieuze gronden. Wij onderzoeken of deze nieuwe dispensatie kan worden toegevoegd aan die procedure, of dat een aparte rechtszaak nodig is", zegt Hoogstraaten.
Innovatie boven arbeidsvoorwaarden
Het Vakcentrum uit ook kritiek op de rol van de Autoriteit Consument & Markt (ACM). Volgens Hoogstraaten wordt innovatie zwaarder gewogen dan een gelijk speelveld op arbeidsvoorwaarden. "Het lijkt erop dat men in Den Haag bang is bedrijven te verliezen, terwijl men voorbijgaat aan de inspanningen van supermarkten die wél de cao volgen."
Volgens Hoogstraaten verzwakt de dispensatie het cao-stelsel in Nederland. "Cao's zorgen voor een gelijk speelveld en voorkomen neerwaartse concurrentie op arbeidsvoorwaarden. Als Picnic een uitzondering krijgt, zullen andere bedrijven volgen, wat de kracht van cao's aantast."
Mkb en consument de dupe
Het Vakcentrum waarschuwt dat zowel kleine supermarkten als hun medewerkers de dupe worden van de dispensatie. "Zonder een algemeen verbindende cao zouden winkeliers individueel arbeidsvoorwaarden moeten opstellen, met hogere administratieve lasten, onzekerheid voor medewerkers en uiteindelijk minder service voor de consument", aldus Hoogstraaten.
Bron: Vakcentrum
