Wanneer cannabistelers praten over belichtingsstrategieën, gaat het vaak over PPFD, spectrum en efficiëntie. Maar licht doet meer dan alleen fotosynthese stimuleren: de verhouding tussen rood, blauw en verrood beïnvloedt ook de vorm en ontwikkeling van de plant. Dit proces, fotomorfogenese, maakt van het lichtspectrum een krachtig instrument om groeiwijze, bloemdichtheid en uiteindelijk productkwaliteit te sturen.
Brian Gandy van Sustainable Terrains, al meer dan tien jaar actief op het snijvlak van tuinbouwbelichting en teelt, legt het zo uit: "In de tuinbouwwetenschap zijn NPK de belangrijkste macronutriënten voor opbrengst en kwaliteit. Voor licht spelen rood, blauw en verrood een vergelijkbare rol."
Rood, blauw en afnemende opbrengsten
De primaire reactiecentra van fotosynthese, fotosysteem II en I, reageren het sterkst op rood en blauw licht. Uit jarenlang onderzoek, onder andere door Bruce Bugbee, is hun rol duidelijk geworden. Brian licht toe: "Bugbee zag dat bij 70% rood het maximum ligt, daarna treedt fotobleaching op. Dat is een helder referentiepunt. Voor algemene productie ervaar ik dat een 2:1 verhouding van rood tot blauw optimaal is."
Die balans is echter dynamisch. Te veel rood zonder voldoende blauw leidt tot langere planten met uitgerekte structuren. Extra blauw zorgt juist voor compactere groei, kortere internodiën en een dichter bladerdak. Bij cannabis beïnvloedt dit ook de bloemmorfologie – effecten die inmiddels breed erkend zijn.
Verrood: ingebouwd of apart?
Verrood maakt het verhaal complexer. Het werkt samen met rood via het Emerson-effect, maar niet op lineaire wijze. Brian adviseert: "In een vast spectrum raad ik 3-5% verrood aan. Bij een apart kanaal ligt de werkbare marge tussen 1 en 10%. Ga je daarbuiten, dan krijg je overmatige stretch, bladuitbreiding of lagere kwaliteit."
© Sustainable Terrains
Voor indoor telers speelt bovendien het ontwerp van de diodes mee. Veel armaturen halen verrood uit witte chips met een lagere kleurtemperatuur, maar die verliezen na verloop van tijd efficiëntie doordat hun spectrum naar blauw verschuift. "Na drie of vier jaar is het verrood verschoven en verlies je de balans die je dacht te hebben," legt Brian uit. Toegewijde verrood-diodes voorkomen dit, maar brengen weer andere efficiëntie-uitdagingen met zich mee. In kassen is dit meestal minder relevant, omdat zonlicht al voldoende verrood bevat – al kiezen sommige fabrikanten er toch voor om het extra toe te voegen.
© Sustainable Terrains
Blauw voor trichoomtoegang, niet voor dichtheid
De discussie wordt vaak fel wanneer het gaat om trichoomdichtheid. Hunter Christensen, oprichter van Subculture TC en recent afgestudeerd in de tuinbouw, voerde proeven uit met rosin-telers in de Midwest. Hij stelt dat een hogere hoeveelheid blauw in het spectrum direct invloed heeft op trichoomkwaliteit en -toegankelijkheid: "Meer blauw zorgt voor een dichter bladerdak en compactere bloemen. Die zijn steviger, waardoor het A-klasse deel voor rosin groter wordt. Bij een traditioneel uitgebalanceerd spectrum zie je juist meer verschil tussen A- en B-klasse."
© Sustainable Terrains
Hunter verwijst naar proeven met Samsung's mint spectrum chips, waarin het extra blauw leidt tot consistente compacte bloemen en hogere opbrengsten per vierkante meter rosin-geschikt materiaal. Brian is terughoudender: "Trichoomdichtheid is genetisch bepaald. Licht kan een bloem niet meer trichomen laten produceren. Wel kan het de morfologie sturen, zodat bloemen zich optimaal stapelen en de aanwezige trichomen volledig tot hun recht komen." In de praktijk komen beide visies samen: licht verandert de genetica niet, maar kan de plantvorm zo beïnvloeden dat trichomen beter oogstbaar worden.
© Sustainable Terrains
Belichting van onderaf: meer dan mmol/J
Een ander grensgebied is belichting van onderaf (under canopy), waar de balans in het spectrum nog kritischer wordt. Brian: "Rood en verrood dringen dieper door, dus is het verleidelijk deze golflengtes van onderaf te gebruiken. Maar ze komen van bovenaf al diep genoeg. Een meer blauwdominant spectrum kan juist betere resultaten geven."
Sustainable Terrains bereidt nu proeven voor met under-canopy armaturen die de nadruk leggen op blauw licht, om zo te balanceren wat de onderste bladeren daadwerkelijk ontvangen. "De under-canopy markt voelt gehaast, net zoals de LED-markt in de beginjaren," zegt Brian. "Zowel de ROI als de tuinbouwkundige kant vragen nog onderzoek voordat we echt weten wat optimaal is."
Verticaal telen: spectrum als systeemontwerp
In verticale teeltsystemen beïnvloedt het spectrum direct de plantarchitectuur. Blauwgerichte spectrums helpen compacte planten te behouden en zorgen voor een dicht bladerdak in beperkte ruimtes. Verrood kan spaarzaam worden ingezet om planten waar nodig juist te laten strekken.
Zowel Brian als Hunter benadrukken dat een spectrumstrategie verder gaat dan alleen diodekeuze: het gaat om het integreren van lichtsturing in het totale teeltsysteem. Zoals Hunter zegt: "Voor rosin draait het niet om het jagen op zoveel mogelijk trichomen, maar om de beste trichomen, geoogst op het juiste moment en in een morfologie die ze toegankelijk maakt. Dat is de rol van het spectrum."
Licht is een van de tien belangrijkste inputs om te sturen op opbrengst, kwaliteit en oogstvenster. Met de huidige generatie tools kunnen telers de plantrespons steeds verder verfijnen, en de resultaten zijn veelbelovend – zeker voor toepassingen met oplosmiddelvrije extracties.
Voor meer informatie:
Brian Gandy
Sustainable Terrains
[email protected]
www.sustainableterrains.com
