Tholen - De carrière van Rita Demaré mag gerust veelzijdig genoemd worden. Als teler van serresla trad ze in 2001 toe tot de Raad van Bestuur van REO, waarna ze vier jaar later gevraagd werd om voorzitter te worden van de coöperatie. Die functie vervulde ze maar liefst twintig jaar, waarvan tien jaar in combinatie met het burgemeesterschap van Hooglede. Afgelopen zaterdag nam ze afscheid van REO tijdens een drukbezocht afscheidsfeest op Domein Vossenberg in Hooglede. De slateelt komt einde van het jaar voor Rita en haar man Paul ten einde als de kas wordt afgebroken. Voor Rita is alweer een nieuwe fase aangebroken, want zij werkt sinds begin juni bij Adviesbureau Decock dat bedrijven in de land- en tuinbouw consultancy op maat verleent bij de toepassing van milieu- en landbouwwetgeving. In dit interview blikt ze nog één keer terug op haar carrière.
© Jopix
"In 2001 heb ik mij kandidaat gesteld voor de Raad van Bestuur van REO. Ik had toen verwacht dat er langere tijd overheen zou gaan, maar ik werd de eerste vrouw in de geschiedenis van de coöperatie die gekozen werd. Ik had nooit de ambitie om voorzitter te worden, maar toen ik in 2005 gevraagd werd, heb ik niet getwijfeld", vertelt Rita, die toen al ervaring had in de bestuursgeledingen van Ferm, Ferm Agra en de Boerenbond. "Ik heb altijd het gevoel gehad dat het gebeurde bij de coöperaties. Ik heb het altijd belangrijk gevonden dat er naar de tuinders geluisterd werd. In mijn eerste jaren binnen de Raad van Bestuur heb ik meegeschreven aan een visie om een nieuwe commerciële cel op te richten en die visie mocht ik vervolgens implementeren. Ik denk dat de coöperatie daar vijftien jaar goed mee is geweest."
Gelijkwaardigheid
"Gaandeweg gaan er andere eisen gelden en hadden we nood aan een nieuwe missie, visie en strategie uitgeschreven. De laatste drie jaar hebben we een tiental luistersessies georganiseerd met onze tuinders. We gingen de hele provincie rond en men mocht alles zeggen. Hieruit bleek wel dat er heel veel op REO gebeurde, maar dat dit vaak niet gestructureerd was. De ene teler wist hierdoor heel veel van het commerciële gebeuren en een ander wist veel niet. Daar hebben we op geanticipeerd, want iedereen heeft het recht om behandeld te worden volgens zijn noden en gelijkwaardigheid is daarin een groot goed. Gelijkwaardigheid betekent niet dat iedereen gelijk ís, maar wel dat gelijke bedrijven gelijk behandeld worden. Dat is niet evident in een commerciële context, maar het blijft een essentieel principe. En dat wou ik absoluut verankerd zien", vertelt Rita. Hoewel ze haar voorzitterschap nog kon verlengen, vond ze het tijd om plaats te maken voor een jongere opvolger. "Ik kan met een gerust hart vertrekken, want Dirk Declercq gaat dit zeker heel goed doen, dit bewijst hij reeds."
© Jopix
Dirk Declercq
Bij het aantreden van Rita als voorzitter waren er nog 3.000 leden aangesloten bij de REO Veiling. Vorig jaar werd het - emotioneel lastige - besluit genomen om de niet-actieve leden te schrappen, waardoor er nog 750 actieve leden overbleven. "Voor de genoemde niet-actieve leden hebben we vervolgens REO+ opgericht, waar tal van activiteiten voor worden georganiseerd. Tegelijkertijd zijn we ook gestart met Jong REO, waarin de jonge talenten zijn verenigd. Toen ik zelf als 37-jarige in het bestuur kwam, had ik daar graag deel van uitgemaakt, maar toen bestond dit nog niet. Hun voorzitter heeft een vast mandaat gekregen in de Raad van Bestuur, dus zij hebben ook daadwerkelijk invloed op het beleid."
Ook het feit dat één op de vier bestuurders van REO een vrouw is, vervult Rita met trots. "Dat ik als vrouw op de eerste rij zat was niet gebruikelijk. Opvallend genoeg heb ik daar in VBT-verband vooral van de Nederlandse collega's commentaar op gekregen, terwijl ik dat in België eigenlijk niet meer hoorde."
© Jopix
Samen sterker
Fusies heeft Rita gedurende haar voorzitterschap niet meegemaakt. "In 2021/22 hebben we wel fusiegesprekken met Coöperatie Hoogstraten gevoerd, maar uiteindelijk heeft dat geen vervolg gekregen. Ik was er toen van overtuigd dat een fusie de beste oplossing was, maar op dit moment zou ik het niet meer aanbevelen. Ik denk dat de organisatie goed draaiende wordt gehouden en dat we geen fusie nodig hebben om goed samen te werken. Met Hoogstraten, BelOrta en REO hebben we een drietal sterke coöperaties die misschien nog wel beter samenwerken dan voorheen. Persoonlijk vind ik het wel jammer dat we niet meer samen de markt opgaan. Het LAVA-verband is toch wat uitgehold en het Flandria-kwaliteitslabel gebruiken we nog wel in het buitenland, maar in het binnenland heeft ieder toch voor zijn eigen merk gekozen, in plaats van samen sterker te staan. Maar ik ben blij dat we veel met elkaar spreken en door met elkaar te babbelen, kom je verder en wie weet wat er in de toekomst nog eens opgebouwd wordt."
© JopixRita met links voorzitter Dirk Declercq en rechts algemeen directeur Filip Vanaken van REO
Rita is een groot voorstander van het coöperatiemodel. "Een coöperatie is echter maar zo sterk als de leden het toelaten. Gelukkig gaat in België zo'n negentig procent van de groenten voor de versmarkt via een coöperatie. Dat is een sterke basis waar andere sectoren nog veel van kunnen leren. Lokale, korte ketens zijn allemaal mooi, maar daar gaan we de mensen niet mee voeden. Terwijl het gezamenlijk betreden van de markt om winkels te bevoorraden, ook een vorm van een korte keten is. Maar uiteraard moet je aansluiten bij wat de wereld vraagt. Wij kopen en verkopen als coöperatie zelf geen product en respecteren daarmee onze exporteurs en aankopers, maar dat vraagt tegelijkertijd inzet van hen dat ze geen markten laten liggen."
"Daarbij zijn de uitdagingen waar de sector mee te maken krijgt groot. Ik ben lid van de Raad van Bestuur van Boeren op een Kruispunt en merk daar dat veel boeren het gevoel hebben dat het allemaal door hun vingers glipt, denk maar aan de stikstofproblematiek. Ze begrijpen niet meer wat er van hen wordt verwacht met de steeds weer veranderende overheidseisen. In mijn huidige werk ervaar ik hoe complex processen zijn, bijvoorbeeld rond vergunningen. Een individuele landbouwer staat daar vaak alleen voor. In een coöperatie krijg je ondersteuning, begeleiding en wordt er gezocht naar realistische verwachtingen, ook naar afnemers toe."
© Jopix
"Mijn oproep naar de overheid is dan ook om vooral te luisteren naar de mensen die dagdagelijks met hun vak bezig zijn. Zorg dat de tuinder zelf de regels kan begrijpen. Iemand die gespecialiseerd is betalen om je te ondersteunen, zowel op teelttechnisch of op administratief vlak, is aan te raden, maar als bedrijfsleider moet je wel zelf aan het stuur kunnen zitten. Je moet namelijk zelf kunnen begrijpen waar je voor betaalt, zonder overal een dure betaalde kracht voor in te huren." Op de vraag van wie Rita in haar carrière het meest heeft geleerd, antwoordt ze: "Ik ben niet iemand die meteen op tafel springt. Mijn doel is altijd geweest om eerst goed te luisteren en te voelen wat er leeft om vervolgens vragen te stellen, zodat de juiste zaken boven komen. Zodoende leer je van iedereen rond je."
Panelgesprekken
Geheel in stijl van Rita wilde ze zaterdag niet dat er mensen vanuit het hele land alleen voor een hapje en een drankje naar haar thuisbasis Hooglede kwamen. Daarom vormden de panelgesprekken een belangrijk onderdeel van de avond. Onder leiding van Tessa Avermaete werd er met panelleden vanuit Colruyt, Boerenbond, ILVO en REO gesproken over onderwerpen als de beschikbaarheid van grond, private equity in de tuinbouw en duurzaamheid. "Er kwamen heel interessante vragen op tafel, zoals: Mag een overheid de grondprijs regulieren? Of kan een coöperatie grond kopen en beschikbaar stellen aan haar leden? Stof genoeg om verder mee aan de slag te gaan. Uit de gesprekken later op de avond bleek wel dat het mensen aan het denken had gezegd, maar of er wat mee wordt gedaan, is niet meer aan mij", besluit Rita nuchter.
© Jopix
Voor meer informatie:
Rita Demaré
Koningstraat 15
8830 Hooglede
051 20 75 08
0476 28 33 49
[email protected]
