Het opheffen van de schorsingsovereenkomst voor tomaten heeft de Mexicaanse tomatensector flink door elkaar geschud. De Amerikaanse importeur van groenten en fruit, SunFed, uit zijn twijfels over de uitkomst en waarschuwt: "Hoe je het ook wendt of keert, de prijzen zullen stijgen en de consument zal uiteindelijk de kosten dragen, omdat retailers hun marges niet zullen verkleinen." Het bedrijf vraagt zich af of de vermeende oneerlijke handelspraktijken wel een legitieme reden zijn om de overeenkomst te beëindigen. "Het klopt dat Florida in het nadeel is, maar zijn dit echt oneerlijke handelspraktijken? Als je verder kijkt dan de oppervlakte, speelt er veel meer mee."
Achtergrond van de overeenkomst
De overeenkomst over de opschorting van de tomatenimport werd voor het eerst geïntroduceerd in 1996, naar aanleiding van beschuldigingen dat Mexicaanse tomaten werden verkocht onder de productiekosten. Als reactie daarop startten de Amerikaanse autoriteiten een onderzoek en legden zij een anti-dumpingheffing van 17 procent op aan de sector. De overeenkomst schortte de toepassing van deze heffingen op, mits de vastgestelde regels en voorwaarden werden nageleefd.
De schorsingsovereenkomst is elke vijf jaar opnieuw onderhandeld en vaak aangepast. "De bekendste bepaling - de minimum bodemprijs - werd bij elke verlenging gewijzigd", aldus Matt Mandel, Executive Vice President bij SunFed. SunFed opereert vanuit het zuiden van Arizona en is al jarenlang actief in Mexico. Mandel geeft aan dat bij elke nieuwe onderhandeling nieuwe barrières werden opgelegd aan zowel Mexicaanse exporteurs als Amerikaanse importeurs. "We hebben noodgedwongen onze bedrijfsvoering aangepast om te voldoen aan de overeenkomst."
Achter deze onderhandelingen schuilt ook een lange en ingewikkelde geschiedenis. Volgens de sectororganisatie Florida Tomato Exchange werd de overeenkomst veelvuldig omzeild. "Maar bij navraag werd er nooit bewijs van geleverd. De enige algemeen bekende statistiek was dat telers in Florida 80 procent van de Amerikaanse tomatenverkoop afhandelden toen de overeenkomst voor het eerst werd ingevoerd," vertelt Mandel. Sinds de laatste overeenkomst is dat aandeel gezakt naar 20 procent. "Ze claimen dat deze daling door oneerlijke handelspraktijken komt, maar als je verder kijkt, is er veel meer aan de hand."
Verschuiving naar bedekte teelt
Mandel legt uit dat de Mexicaanse tomatensector zich heeft ontwikkeld; tegenwoordig worden de meeste exporttomaten in schaduwkassen of kassen verbouwd. "Er is minder meststof en water nodig, er zijn minder plagen en de opbrengst per hectare is enorm gestegen, terwijl de kwaliteit en smaak van de tomaten zijn verbeterd. Deze teeltmethoden maken het mogelijk om variëteiten te telen die niet in het open veld kunnen groeien." Deze variëteiten omvatten aan de tros rijpende tomaten, snoeptomaten en trostomaten, die populair zijn onder Amerikaanse consumenten.
Naast Mexico vindt de ontwikkeling van gecontroleerde omgevingstuinbouw ook in de VS plaats, maar niet in Florida. "De hoge luchtvochtigheid, de plaagdruk en het risico op orkanen hinderen de ontwikkeling van de glastuinbouw in Florida," legt Mandel uit. "Door het lokale klimaat kunnen veel populaire tomatenrassen hier niet worden geteeld. Klanten hebben met hun geld gekozen en daardoor nam het aantal telers in Florida in de loop der jaren af. Sommige telers gingen samenwerken, anderen verkochten hun land voor vastgoedontwikkeling. Tegelijkertijd groeide de productie in Mexico door de verschuiving naar gecontroleerde omgevingstuinbouw. Hierdoor maakt Florida nu slechts een klein deel uit van de tomatensector."
"Ik erken dat Florida in het nadeel is, maar zijn dit oneerlijke handelspraktijken?" vraagt Mandel zich af. "Ik sta volledig achter eerlijke handel, maar zonder bewijs van oneerlijke praktijken weiger ik te geloven dat dit een legitieme reden is voor de beëindiging van de overeenkomst."
© Sunfed
Rechts Matt Mandel
Minimumprijs uit Mexico
Na de beëindiging van de schorsingsovereenkomst is het tarief van 17 procent opnieuw ingesteld. Bovendien heeft de Mexicaanse regering om toekomstige beschuldigingen van dumping te voorkomen, een minimum exportprijs vastgesteld.
"Sommige prijzen die oorspronkelijk door Mexico werden voorgesteld waren overdreven en wees op een prijsstijging van 80 procent vergeleken met de prijzen in de schorsingsovereenkomst", zegt Mandel. Op basis van feedback werden de prijzen herzien en aangepast aan de productiekosten en internationale referentieprijzen voor specifieke soorten verse tomaten. De aangepaste prijzen zijn bedoeld om de Mexicaanse tomatenexportsector toegang te blijven geven tot internationale markten tegen concurrerende prijzen. De nieuwe minimumprijzen zijn ingegaan op 8 september.
Mandel vindt persoonlijk dat de verplichte bodemprijs van de opschortingsovereenkomst gunstig was voor alle betrokken partijen. "Terwijl binnenlandse telers nog steeds de prijzen konden onderbieden, wat ze dan ook deden, steeg de markt voor zowel binnenlandse als geïmporteerde tomaten. Maar ik ben bezorgd over de uitvoering van de nieuwe minimumprijs en de gevolgen voor de importgemeenschap."
Gevolgen voor de tomatenhandel
In de Change of Circumstance review wordt bekeken of het 17% tarief nog gepast is. "Er is momenteel onzekerheid over of en wanneer het onderzoek zal plaatsvinden. Er is een aanzienlijk deel van de tomatenhandel in de VS dat opnieuw om onderhandelingen vraagt," zegt Mandel. "De beëindiging heeft een tijdelijk nieuw normaal gecreëerd, maar hoe lang dat blijft duren is onbekend."
Deze onzekerheid heeft momenteel de grootste impact. "Het is nu nog te vroeg om de langetermijneffecten op de tomatenprijzen te voorspellen. Door de lange tijd tussen het planten en oogsten is het onduidelijk of plannen doorgaan." Hierdoor overwegen telers, als ze dat nog niet deden, diversificatie: andere Mexicaanse kasgroenten worden niet beïnvloed door de overeenkomst en vallen onder USMCA, zonder heffingen.
"Als telers al gediversifieerd zijn, kunnen ze hun tomatenareaal verkleinen en overstappen op andere gewassen. Voor sommigen betekent dit een investering in infrastructuurwijzigingen, wat zaken bemoeilijkt en andere markten beïnvloedt. Hypothetisch: als 50 procent van de telers van tomaten op komkommers overschakelt, zou dat een oververzadiging kunnen veroorzaken en leiden tot een antidumpingzaak? Dit zou vragen kunnen oproepen over andere producten. Alle betrokkenen zullen proactief werken om zulke situaties te vermijden."
"Als telers diversifiëren en het aanbod afneemt, stijgen prijzen op basis van vraag en aanbod. Binnenlandse telers zullen hun prijzen verhogen als het aanbod daalt. Op de een of andere manier zullen de prijzen stijgen, omdat retailers niet in hun marges snijden."
Recent is de vraag naar tomaten afgenomen, waarschijnlijk door economische onzekerheid in de VS, waar consumenten het financieel moeilijk hebben. "Deze financiële onzekerheid, samen met stijgende kosten, zal waarschijnlijk de vraag verder verminderen. De afgelopen vijf jaar heeft een hoge inflatie de prijzen sneller doen stijgen dan de inkomens," zegt Mandel.
Programma's gaan door
SunFed opereert momenteel niet seizoensgebonden in de tomatenhandel en start pas half tot eind oktober weer op. "We bevinden ons in een goede positie en observaties spelen zich af vanaf de zijlijn," zegt Mandel. Hoewel dit een rustigere periode is, worden er nog dagelijks tomaten geïmporteerd. "Een reden dat de handel doorgaat is het feit dat telers zes maanden van tevoren hun areaal plannen. Alle tomaten geplant vóór de aankondiging van de opzegging werden nu geoogst."
SunFed overlegt nu met retailers over tomatenprogramma's voor herfst en winter. Dit najaar wil het bedrijf dezelfde programma's aanbieden als voorheen. "We hebben vraag van klanten waaraan we willen voldoen, maar prijsbesprekingen zijn uitdagender en moeten doorgaan tot de eerste tomaten worden verzonden. Contracten moeten clausules bevatten voor elke overheidsinterventie die de handel aanzienlijk verandert. Deze bepalingen zijn nodig om onvermijdelijkheden af te dekken."
"We hopen dat de Amerikaanse consument blijft besteden aan verse groenten en fruit en dat hun situatie verbetert. Groenten en fruit zijn het gezondste voedsel in de supermarkt en we willen consumenten aanmoedigen hun geld eraan te besteden."
© Sunfed
Moeilijk te verteren inspanningen en beschuldigingen
"Het is allemaal onzeker, maar omdat de meeste mensen in deze sector hun passie volgen, blijven ze doorgaan," concludeert Mandel, hoewel hij toegeeft dat het hem raakt. "De groei van de Mexicaanse tomatensector is te danken aan Amerikaanse bedrijven die marktkansen zagen en wilden voldoen aan klantvraag. Deze pogingen tegen te werken en beschuldigingen van oneerlijke handelspraktijken zijn moeilijk te accepteren."
Uiteindelijk gelooft hij dat de opschortingsregeling de marktdiversiteit vergroot heeft, omdat elke overeenkomst niet-tarifaire barrières omvatte. "Dit betekende verplichte USDA-controles op alle inkomende ladingen, wat buitenlandse telers ertoe aanzette om zich te verbeteren. Tegelijkertijd hoefden binnenlandse sectoren niet aan deze normen te voldoen. Velen zijn daardoor eerlijk gezegd achtergebleven."
"Als Amerikaans staatsburger wil ik zeker niet dat het Amerikaanse akkerbouwbedrijf verdwijnt, maar ik zie invoer als aanvulling op binnenlandsteelt," vervolgt hij. "De markt is competitief en als een bedrijf niet succesvol is, denk ik niet dat het de taak van de overheid is om hun concurrentievermogen te vergroten door de concurrentie te beperken. Uiteindelijk zou dat alleen prijzen verhogen. Het onderdrukken van de concurrentie leidt uiteindelijk tot verliezen voor iedereen."
Mandel sluit af door te stellen dat elk seizoen unieke uitdagingen en risico's kent. "We moeten gewoon flexibel en positief blijven. We krijgen klappen, maar gaan door."
Voor meer informatie:
Matt Mandel
SunFed
Tel: +1 520 761 6813
[email protected]
www.sunfed.net
