Tijdens de energiecrisis en in aanloop naar de klimaatdoelstellingen, namen telers voorgaande jaren maatregelen om energie te besparen. De eerste stap is het aanpassen van klimaatsturing, typisch naar een vlakker temperatuursverloop, met minder minimumbuis en meer schermuren. De bekomen energiebesparing gaat vaak gepaard met productieverliezen, waarbij verschillende rassen anders reageren. In LA-traject Opti-Energie, volgen PSKW en PCH verschillende types losse en trostomaten op om die reacties bij lagere energie-input te registreren, deelt Enerpedia.
© Enerpedia
Met klimaatsturing al sterke besparing mogelijk
Eind 2024 startten op PCH en PSKW de onbelichte tomatenproeven. Trostomaten Xaverius XR, Bronski, Maxcize XR en Xandor XR, en losse tomaten Tobinaro, Falkland, Manganaro en Ferreira, werden daarbij in een referentie- en een energiezuinige afdeling vergeleken. Door langer te schermen, een vlakker temperatuurverloop, een hogere luchtvochtigheid, minder buisverwarming en meer gesloten ramen, en op PSKW ook actieve ontvochtiging, werd tot 24% energie bespaard op PCH en 44% op PSKW.
Effecten op groei en kwaliteit
De aangepaste strategie had invloed op groei en productie. De meeste rassen werden langer (Bronski, Macxize XR, Xandor XR, Falkland, Ferreira en Tobinaro) of hadden dunnere stengels (Xandor XR en Manganaro) door minder licht. Bronski liet minder achterblijvende vruchten zien, terwijl Macxize XR en Ferreira juist meer onvolledige trossen vormden. De productie startte vaak goed in de energiezuinige afdelingen, maar zakte later terug, waardoor onder meer Xaverius XR, Macxize XR en Tobinaro duidelijk lagere opbrengsten behaalden. Toch zorgde de energiebesparing bij alle rassen voor een aanzienlijke toename in energie-efficiëntie, variërend van 23 tot 82 procent. Ook de vruchtkwaliteit werd beïnvloed. De Brix-waarde daalde bij Xaverius XR en Tobinaro, maar steeg bij Bronski. De hardheid van de vruchten wisselde per ras: soms steviger na korte bewaring, maar na tien dagen vaak juist zwakker, vooral bij de losse tomaten.
Vooral vegetatieve rassen hebben het moeilijk
Generatieve rassen zoals Bronski en Manganaro bleken het best aangepast aan de energiezuinige strategie, met hogere omzet, minder vruchtverlies en betere kwaliteit. Vegetatievere rassen zoals Macxize XR en Tobinaro presteerden minder goed, en ook Xaverius XR toonde nadelige effecten. De resultaten bevestigen dat zowel het planttype als rasspecifieke eigenschappen bepalen hoe goed een ras zich kan aanpassen aan een energiezuinige teelt. De rassen worden verder opgevolgd tot het einde van het teeltseizoen.
Dit onderzoek werd uitgevoerd in het kader van het LA-traject 'Opti-Energie', met steun van het Agentschap Innoveren & Ondernemen.
Bron: Enerpedia
