Het demissionaire kabinet presenteerde maandag de eerste Productiviteitsagenda. Daarin staan plannen om Nederland productiever te maken. Meer productiviteit betekent voor het kabinet dat ondernemers en werknemers hetzelfde werk sneller of makkelijker kunnen doen, of met dezelfde inzet juist meer kunnen bereiken. Voor de land- en tuinbouw zet het kabinet in op AI en robotisering.
De Nederlandse economie hoort nu nog bij de meest productieve ter wereld, maar de groei stagneert. In de afgelopen tien jaar steeg de productiviteit nog maar met 0,4% per jaar, terwijl dit vroeger 1,5% was. Dat heeft grote gevolgen voor onze welvaart, ziet het kabinet. "Als de productiviteit in het hoge tempo was blijven groeien, zou dat ons gezamenlijk 100 miljard euro extra hebben opgeleverd. Dat is vijf keer zoveel als hoeveel we in Nederland per jaar uitgeven aan defensie, en bijna twee keer zoveel als we uitgeven aan onderwijs. Bovendien vergrijst onze bevolking. We kunnen dus niet rekenen op veel meer extra gewerkte uren. Zonder maatregelen komen wachttijden in de zorg, de kwaliteit van het onderwijs en onze veiligheid steeds meer onder druk te staan."
Minister Karremans van Economische Zaken presenteerde de productiviteitsagenda maandag bij een werkbezoek in Nieuwegein: "We moeten meer geld gaan verdienen met minder mensen, dus onze productiviteit moet omhoog. Onze ziekenhuizen en scholen zijn gebouwd dankzij de productiviteit van eerdere generaties. Willen we goede zorg en onderwijs houden, dan moeten we nu zorgen dat bedrijven en instellingen slimmer kunnen werken en innoveren."
Robotisering in de landbouw
Innovatie is volgens het kabinet onmisbaar voor de Nederlandse land- en tuinbouw om tot de meest concurrerende en duurzame markten ter wereld te blijven behoren én om maatschappelijke doelen te halen. Daarom komt er 2026 een integraal innovatieprogramma 'Robots naar de boerenpraktijk', gericht op het besparen van arbeidskrachten, het verbeteren van de arbeidsinzet en het verduurzamen van de land- en tuinbouw. Doel van het programma is de doorontwikkeling en het praktisch gebruik van robots, inpasbaar in alledaagse bedrijfsvoering. Het kabinet maakt in 2026 € 4 miljoen vrij voor robotisering en € 1 miljoen voor digitalisering in de landbouw. Dit bedrag loopt op tot € 20 miljoen per jaar in 2030.
Maatregelen
De agenda bevat maatregelen op vijf gebieden die moeten zorgen voor meer productiviteit:
- Digitalisering en innovatie – Door mkb'ers te helpen digitaal te werken en een Nederlandse AI-fabriek te bouwen, kunnen bedrijven processen sneller, goedkoper en slimmer uitvoeren. Dit scheelt tijd en kosten.
- Concurrentie en minder regels – Eenvoudigere en beter afgestemde regels, zoals gestandaardiseerde etiketten in Europa, verlagen de administratieve lasten. Bedrijven kunnen zich zo meer richten op hun kernactiviteiten.
- Financiering van bedrijven – Toegang tot krediet maakt het voor mkb'ers makkelijker om te investeren in vernieuwing en groei. Medewerkersparticipatie en betere ondersteuning voor onderzoekers stimuleren ondernemerschap en innovatie, waardoor nieuwe ideeën sneller hun weg vinden naar de markt.
- Onderwijs en leven lang ontwikkelen – Sterkere basisvaardigheden en een persoonlijk leer- en ontwikkelbudget zorgen dat mensen beter voorbereid zijn op veranderingen in hun werk. Goed opgeleide werknemers kunnen efficiënter werken en nieuwe technologie sneller toepassen.
- Arbeidsmarkt – Minder onzekerheid rond loondoorbetaling bij ziekte verlaagt risico's voor ondernemers. Dit maakt het aantrekkelijker om mensen in dienst te nemen en draagt bij aan een dynamische en productieve arbeidsmarkt.
Nieuwe Productiviteitsraad
Om de vooruitgang te bewaken richt het kabinet een Productiviteitsraad op. Deze raad geeft elk jaar concrete adviezen om Nederland productiever en dus welvarender te maken.
Met deze maatregelen wil het kabinet zorgen dat de Nederlandse economie sterk blijft en we ook in de toekomst onze voorzieningen kunnen blijven betalen.
Bron: Ministerie van Economische Zaken
