Vanaf 2026 wil de Zwitserse groenteteler Meier Gemüse volledig fossielvrij telen. "Ons doel is om een groot deel van onze elektriciteit lokaal op te wekken," zegt teler Ruedi Meier, die zowel duurzaamheid als onafhankelijkheid nastreeft. Om dat te bereiken, plant het bedrijf de inzet van een server-gebaseerd verwarmingssysteem, dat wordt aangedreven door zonnepanelen boven de cherrytomaten.
© Meier Gemüse AG
Meier Gemüse, een familiebedrijf met drie teeltlocaties in Zwitserland, benut nu al zoveel mogelijk restwarmte in de kassen. Toch blijft de gasboiler een belangrijk onderdeel van de verwarming. Als alles volgens plan verloopt, hoeft die in Aargau vanaf 2026 niet meer te worden gebruikt. "Ik wil onafhankelijk zijn van energieleveranciers," zegt Ruedi. "De markt is volatiel, verstoringen liggen altijd op de loer en als teler kun je daar weinig tegen doen. De enige manier om hieruit te stappen, is door onze energie zelf te produceren. Volledige autonomie is nog toekomstmuziek, maar we zetten wel stappen in die richting."
Het server-gebaseerde verwarmingssysteem speelt een sleutelrol in die transitie, ontwikkeld door de Zwitserse startup K51. Dit systeem reageert op de warmtebehoefte van de kas: computertaken draaien alleen wanneer er warmte nodig is. Zo wordt restwarmte doelgericht ingezet om het gewas te verwarmen.
Het systeem moet in 2026 operationeel zijn. Voor de stroomvoorziening installeerde Meier eerder dit jaar zonnepanelen in de cherrytomatenkas. Deze zijn ontwikkeld door de Zwitserse agri-PV-leverancier Voltiris en vormen de eerste commerciële toepassing op deze schaal in een kas.
Integratie zonder teeltverstoring
De installatie begon half maart en werd gefaseerd uitgevoerd, terwijl de tomaten al in de kas stonden. Met enige afstemming tussen de monteurs en het teeltteam verliep dit zonder problemen.
De modules zijn boven het gewas geplaatst en werken als een parabolisch spiegelsysteem: fotosynthetisch actief licht wordt doorgelaten naar de planten, terwijl de overige golflengten worden omgezet in elektriciteit. Het systeem volgt de zon automatisch om de opbrengst te maximaliseren, zonder dat dit de lichtdoorlatendheid voor de teelt schaadt.
In totaal zijn op 0,8 hectare zo'n 2.000 Voltiris-modules geïnstalleerd. Cherrytomaten nemen ongeveer 40% van het totale kasoppervlak in en stonden onder de panelen bij de plaatsing.
Tot nu toe ziet Meier geen effect op opbrengst of plantontwikkeling. "Na een maand onder de panelen zien we geen verschillen – in elk geval geen negatieve," zegt hij. Uitbreiding is nog niet besloten, maar wordt wel overwogen.
© Meier Gemüse AG
Markt en economie
Duurzaamheid is een belangrijk thema in de Zwitserse glastuinbouw. Meier Gemüse is aangesloten bij de Verband Schweizerischer Gemüseproduzenten (VSGP), die formeel inzet op het uitfaseren van fossiele brandstoffen. "Niet alle telers zijn even ver, maar de richting is duidelijk," aldus Meier.
Toch blijft hij realistisch over de rol van consumenten. "Er zit een kloof tussen wat mensen zeggen en wat ze uiteindelijk in de winkel doen. Prijs blijft doorslaggevend." Ook merkt hij op dat de energiebesparing voorlopig nauwelijks effect heeft op de productiekosten. "Zelfs als de elektriciteit gratis was, zou dat nauwelijks invloed hebben op de kostprijs per kilo tomaten," lacht hij. Op lange termijn ziet Meier wel economische kansen. Door schaalvergroting en optimalisatie zullen de kosten waarschijnlijk dalen. "De eerste projecten zijn nodig om dat stadium te bereiken. Bovendien spreekt de filosofie ons aan: tomaten en elektriciteit produceren op hetzelfde oppervlak is efficiënt."
