De tijd dat een foliekas als een 'budgetalternatief' werd gezien, die is al even verleden tijd. Foliekassenbouwers realiseren wereldwijd steeds innovatievere, geavanceerdere kasystemen. Jacco van Delden van Rovero, dat de laatste jaren stevig aan de weg timmert, gaat in op de opmars van de foliekas. "Vandaag de dag zijn we getuige van een economische renaissance van slimme foliekassen, waar betaalbaarheid, innovatie en duurzaamheid samenkomen om de land- en tuinbouw te transformeren."
Jacco deelt hieronder zijn visie op hoe moderne foliekassen winstgevendheid stimuleren voor telers in de VS en in hete, droge regio's zoals Qatar, Saoedi-Arabië en de VAE. Rovero opende voor lokale aanwezigheid dit jaar een kantoor in de Verenigde Arabische Emiraten.
Nieuw tijdperk voor foliekassen
"Als iemand niet zo lang geleden een kas met hoge prestaties wilde, investeerde een ondernemer waarschijnlijk in glas of stevig polycarbonaat. Foliekassen daarentegen werden vooral gewaardeerd om hun lage kosten en gemakkelijke opstelling. Maar dankzij technologische sprongen hebben foliekasstructuren hun reputatie van "goedkoop en zwak" afgeschud."
Polyethyleenfolie is nu wereldwijd de meest gebruikte grondstof voor de kassenbouw, stelt Jacco. Dat komt volgens hem dankzij de lage kosten, verkrijgbaarheid in grote formaten, eenvoudige bevestiging en uitstekende lichtdoorlatendheid. "Deze kostenbesparing betekent dat telers gecontroleerde teeltomgevingen kunnen bouwen met aanzienlijk lagere initiële investeringen dan traditionele glazen kassen. Een foliekas kan vaak voor een fractie van de kosten van een gelijkwaardige glazen structuur worden gebouwd, terwijl het nog steeds essentiële bescherming en klimaatregeling biedt die hogere opbrengsten stimuleren."
Net zo belangrijk, foliekassen leveren resultaten. De hoge opbrengsten en kwaliteit die in gecontroleerde omgevingen worden bereikt, zijn de belangrijkste redenen waarom telers in de eerste plaats voor kassen kiezen. Zo is de adoptie van kassen in Qatar grotendeels gedreven door hun vermogen om een veel grotere gewasproductie te bieden in vergelijking met landbouw. (naar verwachting bereikt de Qatarese kassenmarkt in 2027 een waarde van bijna 310 miljard dollar)
Door gewassen te beschermen tegen plagen en weersinvloeden en door licht en vochtigheid te optimaliseren, kan zelfs een eenvoudige plastic bedekte structuur veel productiever zijn dan traditionele methoden, betoogt Jacco. "En met moderne ontwerpen zijn foliekassen niet alleen seizoensgebonden structuren; ze ondersteunen jaarrond teelt, waardoor telers consistente, buiten het seizoen verkregen oogsten kunnen produceren die premium prijzen kunnen opleveren. Deze combinatie van lage kosten en hoge output heeft foliekassen tot een aantrekkelijke keuze voor winstgevendheid gemaakt in diverse markten."
© Rovero
Innovatie voor duurzaamheid
Een van de grootste misvattingen over foliekassen is dat ze kortstondig of op basis van verouderde tecniek zouden zijn. "Hoewel het waar is dat vroege kasfolies in de jaren '60 elk jaar vervangen moesten worden vanwege UV- en weerdegradatie, zijn die dagen al lang voorbij. Tegenwoordig hebben kasfolies een lange levensduur omdat ze meestal meerlagig en UV-gestabiliseerd zijn en gaan ze gegarandeerd ongeveer vijf jaar of langer mee onder een harde zon."
Die duurzaamheid, gecombineerd met de lage vervangingskosten van folie, wordt juist een voordeel, aldus de directeur van Rovero. "Telers kunnen het zich veroorloven hun kassen elke paar jaar opnieuw te bedekken en voortdurend te upgraden naar de nieuwste folietechnologieën (zoals nieuwe lichtdiffuserende of infrarood-blokkerende folies) naarmate deze op de markt komen. Moderne folies kunnen zelfs anti-druppel- en anti-stof-coatings bevatten om de hoge lichttransmissie en gewasgezondheid gedurende hun levensduur te behouden.
Slimme foliekassen hebben ook nieuwe features. "Ventilatie en klimaatregeling hebben voor grote verbeteringen gezorgd. Foliekassen van hoge kwaliteit kunnen uitgerust worden met geautomatiseerde nokluchters, op te rollen zijwanden, verdampingskoelpads en zelfs volledige klimaatcomputers, net als hun glazen tegenhangers. De integratie van slimme kastechnologie zoals IoT-sensoren, AI-aangestuurde klimaatregelingen, afstandsmonitoring enz. gebeurt in de hele industrie, inclusief foliekassen. In de afgelopen jaren hebben telers wereldwijd deze innovaties snel geadopteerd, waardoor ze temperatuur, vochtigheid en licht met precisie kunnen bewaken en aanpassen via een smartphone of controlekamer. Het resultaat is een volledig geoptimaliseerd microklimaat voor planten. Zelfs in een eenvoudige plastic tunnelkas kan men ideale groeicondities behouden door intelligente besturingen, waardoor groei gemaximaliseerd wordt en hulpbronnengebruik geminimaliseerd."
Ingenieuze engineering heeft ook foliekassen sneller en veiliger gemaakt om te bouwen en te onderhouden. Als voorbeeld geeft Jacco een eigen Rovero-innovatie, de HortiHouse. "Dat is een gepatenteerde methode om de folie van binnenuit het kasframe te bevestigen. Hierdoor kan een hele kas in één keer bedekt worden zonder dat arbeiders het dak op moeten klimmen, wat de veiligheid en snelheid aanzienlijk verbetert. In onze proeven kan een crew met een lift de folie over een breedspanstructuur in een enkele dag uitrollen en vastmaken, een klus die voorheen weersafhankelijk en arbeidsintensief was. Innovaties zoals het HortiHouse van Rovero maken het mogelijk om folies veilig vanaf de grond te installeren, waardoor de constructietijd en het risico verminderen. Moderne ontwerpen bevatten ook geautomatiseerde ventilatie en klimaatregelingen, waardoor foliekassen zo hightech kunnen zijn als nodig is."
Succes in extreem hete klimaten
Nergens is de opmars van foliekassen duidelijker dan in de hete, droge klimaten van de Golfregio, ziet Jacco. "Traditionele open teelten in woestijnen zijn heel uitdagend door extreme hitte, felle zon, schaarse watervoorraden, en zandstormen. Toch blijkt dat foliekassen, uitgerust met de juiste technologie, niet alleen kunnen overleven maar ook écht succesvol zijn onder deze omstandigheden, waardoor lokale voedselproductie mogelijk wordt in gebieden die ooit als ongeschikt voor landbouw werden beschouwd."
Een cruciaal element voor hun succes is het vermogen van foliekassen om een koele, gecontroleerde oase te creëren midden in de woestijn. "Technieken zoals het gebruik van een dubbele laag folie (waarvan vaak één laag een diffuse of IR-reflecterende film is), bieden extra isolatie tegen de verzengende hitte. Deze dubbele bedekking, gecombineerd met moderne koelsystemen, heeft aangetoond zeer effectief te zijn in het handhaven van optimale groeicondities, zelfs in extreme klimaten. Geavanceerde kassen in het Midden-Oosten combineren bijvoorbeeld pad&fan-verdampingskoeling met reflecterende schermen onder het kasdek. Terwijl hete buitenlucht door met water doordrenkte pads wordt gezogen, daalt de binnentemperatuur drastisch, terwijl het dubbele dakwarmtewinst vertraagt. Gewassen die moeite hadden om te groeien in zomers van 45°C, floreren nu in zulke kassen, een uitkomst die tien jaar geleden als magie leek."
Naast koeling is waterbesparing een doorslaggevende factor voor telers in de Golfregio, zien ze bij Rovero. "Hier hebben kassen met een gecontroleerde teeltomgeving een enorm voordeel ten opzichte van open velden. Door irrigatiewater te recyclen (bijvoorbeeld met hydroponics of druppelsystemen met afvoercaptatie) kan de kasteelt het waterverbruik tot wel 90% verminderen in vergelijking met traditionele landbouw. Deze efficiëntie is van levensbelang in waterschaarse regio's. Uit studies blijkt dat het produceren van een kilogram tomaten in een kas slechts een fractie van het water vergt dat nodig is in een open veld, terwijl de opbrengst veel hoger is. Foliekassen maken dergelijke waterbesparende technieken op grote schaal toegankelijk, omdat ze betaalbaar genoeg zijn om wijdverbreid te worden ingezet en uitgerust kunnen worden met het nodige leidingwerk voor recirculatie. Voor Midden-Oosterse landen die tot de meest waterschaarse van de wereld behoren, maakt de combinatie van goedkope kasstructuren en zeer efficiënte irrigatie een sprong naar duurzame voedselzekerheid mogelijk."
Bovendien is kasfolie van polyethyleen zelf verrassend goed bestand tegen de sterke uv-straling en het stof van woestijnomgevingen. "In Saoedi-Arabië maken ze bijvoorbeeld steeds vaker gebruik van polyethyleen afdekkingen voor kassen, omdat deze sterk genoeg zijn gebleken om het Saoedische klimaat te weerstaan en vaak beter presteren dan duurdere afdekkingsmaterialen. Dit is een sterk teken van vertrouwen in de geschiktheid van polyfolie voor extreme omstandigheden."
"Wanneer het plastic uiteindelijk na zijn levensduur vervangen moet worden, is dit een relatief snel en goedkoop proces, cruciaal voor werkzaamheden in afgelegen of uitdagende gebieden. Sommige kasprojecten experimenteren zelfs met speciale additieven (zoals uv-blokkers en stofwerende coatings) in de folie om de levensduur onder woestijnzon en zand verder te verlengen. De mogelijkheid om de eigenschappen van de folie nauwkeurig af te stemmen op het klimaat is een ander voordeel dat glas simpelweg niet kan bieden", aldus Jacco. "Kortom, moderne foliekassen zijn veerkrachtige werkpaarden geworden voor warme klimaten en leveren betrouwbare productie waar traditionele landbouw of oudere kassystemen snel zouden falen."
Praktijkresultaten Midden-Oosten
Het succes van polyfoliekassen is niet alleen theoretisch. Bij Rovero wijzen ze op praktijkresultaten, in onder meer Qatar. Saoedi-Arabië heeft de technologie van foliekassen ook omarmd als een pijler van zijn voedselzekerheidsstrategie.
"In de hele regio neemt het momentum toe. De VAE loopt voorop in hightech kasprojecten om te voldoen aan de lokale vraag naar verse producten en de import te verminderen. Veel van deze projecten maken gebruik van foliekasstructuren, van eenvoudige gekoelde tunnelkassen die door lokale telers worden gebruikt tot ultramoderne commerciële teeltbedrijven die sla en zachtfruit telen buiten Abu Dhabi. Overheidsstimulansen en partnerschappen hebben telers ertoe aangezet om in deze systemen te investeren, ondanks de leercurve."
De voordelen zijn al zichtbaar, stipt de directeur van Rovero aan. "Zo kunnen de Emiraten nu aanzienlijke hoeveelheden komkommers, tomaten en bladgroenten in eigen land in kassen telen, iets wat tientallen jaren geleden op grote schaal onpraktisch was. Volgens marktonderzoek maakt de glastuinbouwmarkt in het Midden-Oosten en Afrika (waar veel foliekassen staan) een sterke groei door en zal naar verwachting de komende tien jaar meer dan verdubbelen in waarde, naarmate landen de beschermde landbouw opvoeren. Alleen al in Qatar steeg de waarde van de glastuinbouwsector van ongeveer $125-137 miljoen in 2020-2021 naar een verwachte $309 miljoen in 2027, een samengesteld jaarlijks groeipercentage (CAGR) van meer dan 14%, gedreven door het succes van de glastuinbouw bij het stimuleren van de lokale productie. Deze cijfers bevestigen de effectiviteit van foliekassen: telers zouden niet opschalen als de winsten en resultaten niet reëel waren."
Wat vooral hartverwarmend is, is de feedback van telers in deze Golfregio's, aldus Jacco. Hij sprak er enthousiaste telers. "Velen van hen gebruiken voor het eerst een kas, en hun aanvankelijke scepsis over "plastic kassen" slaat om in verbazing wanneer ze de oogsten zien. Ik heb met telers gesproken die, na de installatie van betaalbare folietunnelkassen en het leren omgaan met klimaatbeheersing, groenteopbrengsten behaalden die ondenkbaar waren in de volle grond, en dat alles met een fractie van het waterverbruik. Door telers in Qatar, Saoedi-Arabië, de VAE en daarbuiten in staat te stellen om thuis duurzaam en winstgevend voedsel te produceren, zijn foliekassen niet alleen een economisch instrument; ze worden een hoeksteen van voedselzekerheid en agrarische zelfvoorziening in het Midden-Oosten."
Voor meer informatie:
Jacco van Delden 
Rovero
Tel.: +31 (0) 162 574 574
[email protected]
www.rovero.com
