De beschikbaarheid van belangrijke grondstoffen zoals veen en kokos voor de West-Europese substraatmarkt is historisch laag. De voornaamste oorzaken zijn het slechte weer in de productiegebieden van veen en kokos. Daarnaast speelt de snel groeiende wereldvraag naar deze grondstoffen, uit met name Azië, waardoor er eveneens minder beschikbaar is voor West-Europa. Deze ontwikkelingen zorgen voor forse uitdagingen voor de Nederlandse substraatmarkt het komende jaar, aldus de Vereniging Potgrond- en Substraatfabrikanten Nederland (VPN).
Veenproductie blijft sterk achter
Door het slechte weer met veel regen in de Baltische Staten, Finland en Zweden, in de periode mei - juli 2025, blijft de productie veen steken op een oogstpercentage van tussen 40 – 50%. De productie van witveen (veenmosveen) is de grootste uitdaging met tussen 25 – 35% van het oogstpercentage.
Voor de Nederlandse substraatbedrijven zijn de Baltische Staten, Finland en Zweden de belangrijkste veen producerende gebieden. Productie van veen moet in de zomermaanden met droog weer plaatsvinden. Veen is met een gebruik van circa 4 miljoen m3 / jaar op een productie van 7,5 miljoen m3 substraten veruit de meest gebruikte grondstof in Nederland.
Kokos
Kokos is met een jaarvolume van ongeveer 1,1 miljoen m3 de tweede grondstof voor potgrond. Ook hier geeft de onvoorspelbaarheid van het regenseizoen uitdagingen in de productie en beschikbaarheid.
Overige grondstoffen
Naast de beperktere beschikbaarheid van belangrijke grondstoffen als kokos en veen neemt de vraag naar hernieuwbare grondstoffen zoals boomschors, houtvezel en compost ook verder toe. De beschikbare volumes van voldoende kwaliteit van andere nieuwe hernieuwbare grondstoffen (geteelde planvezels etc.) zijn op korte termijn echter nog beperkt en deze kunnen de volumes veen zeker niet vervangen.
Met het convenant "Milieu-impact potgrond en substraten" uit 2022 zet de Nederlandse substraatbranche met 15 partijen in op de reductie van de milieu-impact van substraten door meer gebruik van (lokale) hernieuwbare grondstoffen en verantwoord gewonnen veen (RPP). Hierover zijn in het convenant concrete doelen afgesproken. Vanzelfsprekend blijft de Nederlandse substraatsector hierop verder inzetten omdat deze grondstoffen een steeds belangrijker onderdeel gaan vormen in de toekomstige grondstoffenvoorziening.
Mondiale vraag grondstoffen voor substraten stijgt razendsnel
Met een groeiende wereldbevolking zal de vraag naar voedsel blijven toenemen. Mensen leven meer in stedelijke gebieden waarbij de aandacht voor groene leefbare steden steeds belangrijker wordt. Substraten zijn essentieel voor een verantwoorde voedselproductie en voor groene leefbare steden.
Op basis van eerder onderzoek van de WUR (Wageningen Universiteit) werd een groei van de vraag naar van substraten van 400% voorspeld in 2050 ten opzichte van 2020. Ondertussen zien we dat in China het oppervlak aan bedekte teeltgebieden in 5 jaar tijd is gegroeid van 700.000 naar 3.000.000 hectare. De enorme behoefte uit China heeft daarom nu reeds een grote invloed op de internationale grondstoffenmarkt voor substraten.
Het is daarom nodig om vanuit de Nederlandse en Europese Tuinbouw en substraatsector fundamenteel na te denken over een (nieuwe) strategische positie met betrekking tot grondstoffen voor substraten. Een wereld met grote geopolitieke onzekerheden vraagt daarom.
Wat betekent voorgaande voor substraatmarkt in 2026?
De markten van grondstoffen staan op dit moment onder grote druk en zijn deels nog onvoorspelbaar. Grondstoffen en materialen zijn lastig, soms niet of alleen tegen hoge prijzen verkrijgbaar. In de periode tot eind augustus kan er misschien een inhaalslag plaatsvinden in de productie van veen, al zal de achterstand zeker niet meer volledig ingehaald kunnen worden.
Voorgaande maakt een meer gedetailleerde voorspelling voor 2026 op dit moment nog lastig. De VPN zal daarom eind augustus / begin september met een meer uitgebreide update komen over de ontwikkelingen op de grondstoffenmarkt en gevolgen voor de productie van substraten.
Het advies aan afnemers van potgrond en substraat is vooral tijdig met de eigen leverancier(s) te overleggen. "Alleen op die manier kan er met elkaar voor gezorgd worden dat de kwantiteit en kwaliteit van het geleverde product zoveel als mogelijk gewaarborgd blijft."
Op de Noord-Amerikaanse beurs Cultivate was de druk op de substraatmarkt al onderwerp van gesprek.
Voor meer informatie:
VPN 
[email protected]
https://www.devpn.nl/
historisch lage beschikbaarheid
