Met de nieuwe plantenpaspoorttool kunnen geregistreerde bedrijven hun kennis over de toepassing van het paspoort én over de meest risicovolle organismen actueel houden. Een 'must' om te voldoen aan de EU-Plantgezondheidsverordening.
Vakspecialisten en onderwijskundigen van Naktuinbouw ontwikkelden de tool die bedrijven ondersteunt bij het verkrijgen en behouden van een 'plantenpaspoortautorisatie'. Dat staat in het 24e nummer van Buitenstebinnen van Naktuinbouw. Hiermee kunnen bedrijven zelfstandig plantenpaspoorten afgeven zonder dat vooraf toestemming van een keurmeester nodig is. De gestelde eisen komen uit EU-regelgeving, zoals de EU Plantgezondheidsverordening 2016/2031 en andere verordeningen.
Kennis en vaardigheden
De EU-Plantgezondheidsverordening vereist dat bedrijven voldoende kennis en vaardigheden hebben over ziekten en plagen. Het doel van de plantenpaspoorttool is om de borging van de autorisatie voor plantenpaspoorten te verbeteren en bedrijven te ondersteunen bij het voldoen aan de wettelijke eisen. Bedrijven leren bijvoorbeeld hoe zij zelf gewaswaarnemingen kunnen doen. Waar betrouwbare informatie over organismen te vinden is. En hoe zij kritische productiepunten die de fytosanitaire status beïnvloeden, kunnen controleren. De tool helpt ook bij het bijhouden van de administratie en het aantoonbaar maken van de traceerbaarheid van gewassen.
E-learning modules
De tool is een e-learning in de Naktuinbouw Academy en bestaat uit meerdere modules. Elke module bevat een uitleg, verwijzingen naar betrouwbare bronnen en testvragen om de gebruiker te helpen de inhoud te begrijpen. Voorbeeldsituaties maken de e-learning nog praktischer door deelnemers uit te dagen beslissingen te nemen op basis van betrouwbare bronnen, zoals datasheets van organismen. Hierdoor krijgt de deelnemer een goed beeld hoe verschillende factoren samenhangen in een situatie en kan de deelnemer verstandige beslissingen nemen.
Marco van Dalen, beleidsmedewerker bij Naktuinbouw, benadrukt het belang van autorisatie: "Autorisatie is een groot goed. Wij vinden het belangrijk dat bedrijven dit kunnen behouden, ook wanneer de wetgeving verandert. Wij geven autorisaties af op basis van vertrouwen in een ondernemer en de expertise van de medewerkers. Deze tool is een toegevoegde waarde voor ondernemers om hun autorisatie te behouden en in te kunnen spelen op nieuwe situaties."
Pilotgroep gestart
Sinds mei stelt Naktuinbouw de tool in de testfase beschikbaar voor groenteplantenbedrijven. Zij kunnen de tool gebruiken als voorbereiding op hun jaarlijkse administratieve controle. Eind 2025 evalueert Naktuinbouw de ervaringen en breidt zij de tool naar verwachting uit naar andere sectoren, toegespitst op hun eigen gewassen en praktijk.
Positieve reacties vanuit de pilotgroep:
"De tool maakt onze blinde vlekken zichtbaar en wijst de weg naar betrouwbare bronnen. Er komen steeds meer eisen en voorwaarden waaraan een product moet voldoen. De praktijkvoorbeelden zijn prettig en stellen ons beter in staat de juiste weg te vinden, als we zelf met zo'n situatie te maken krijgen."
"Als keurmeester helpt de tool mij om tijdens de jaarlijkse administratieve controle beter te onderbouwen wat onze verwachtingen van een bedrijf zijn. En tegelijkertijd helpt het bedrijven om hun voortgang richting mij te onderbouwen en zichtbaar te maken."
Waarom een plantenpaspoortautorisatie?
Een plantenpaspoort is onmisbaar voor het waarborgen van de fytosanitaire status van planten binnen de EU. Bedrijven met een autorisatie mogen zelfstandig EU-plantenpaspoorten gebruiken. Om deze autorisatie te verkrijgen en te behouden, moeten bedrijven aan specifieke voorwaarden voldoen. Deelnemende bedrijven ondergaan, naast verplichte veldkeuringen door Naktuinbouw, jaarlijks een administratieve controle om na te gaan of zij voldoen aan de voorwaarden.
Tijdens deze controle kijkt de keurmeester naar verschillende onderdelen:
- Actuele kennis van risicovolle organismen bij medewerkers.
- Het vermogen van het bedrijf om zelf gewaswaarnemingen uit te voeren.
- Eigen controle op kritische productiepunten.
- De administratie van eigen keuringen.
- Traceerbaarheid van gewassen.
Een voorbeeld uit de tool
Jouw bedrijf produceert jonge tomatenplanten. Het is belangrijk om te weten welke Regulated Non-Quarantine Pests (RNQP's) op deze teelt van toepassing zijn. Je bent vakbekwaam, dus je hebt dit helemaal in de vingers. Nu wil je naast tomaat een ander gewas gaan telen. Welke risico's brengt de teelt van dit nieuwe gewas met zich mee voor jouw jonge tomatenplanten? 1. Ga op zoek naar betrouwbare informatie: voor welke ziekten en plagen is de nieuwe teelt
een waardplant? Zitten daar ook organismen bij met een RNQPstatus voor tomaat?
2. Als je teeltmateriaal uit een ander land haalt, welke risico's brengt dit dan met zich mee voor je tomatenplanten? Hoe breng je dit in kaart?
Door deze vragen in de tool stap voor stap te doorlopen, leert de deelnemer om goed onderbouwde beslissingen te nemen. Hierdoor denkt de ondernemer na over mogelijke gevolgen op lange en korte termijn voor de teelt en de bedrijfsvoering.
