Tholen - "We hebben in Nederland 'maar' 900.000 arbeidsmigranten, waarvan een aanzienlijk deel werkzaam is in de agrarische sector," zegt Herro Zoutendijk, directeur van HuisMakers – onderdeel van HomeFlex – dat zich richt op het ontwikkelen van huisvesting voor deze categorie werknemers. Herro verwacht dat dit aantal zal doorgroeien naar zo'n 1,2 miljoen in 2030. Hij zegt 'maar' omdat ondanks de omvang van deze groep hun huisvesting in Nederland allesbehalve vanzelfsprekend is. Juridische beperkingen, maatschappelijke weerstand, stikstofregels en netcongestie maken het ontwikkelen van logiesvoorzieningen complex.
Herro Zoutendijk
Desondanks ziet Herro dat de ondernemers het goed willen regelen voor hun tijdelijke werknemers. "Werkgevers ervaren hen vaak ook niet als tijdelijke krachten, maar het zijn meestal dezelfde werknemers die terugkomen. Dus dat voelt een beetje als vrienden die een paar keer per jaar komen. Ze willen de huisvesting gewoon goed opgelost hebben, maar doordat het zo complex is, nemen ondernemers soms noodgedwongen genoegen met huisvestingsoplossingen die ze liever anders hadden gezien."
HomeFlex locatie Zeewolde op grond van agrariër
Verschillende beleidslijnen
Maar voordat er een goede huisvestingsoplossing is, zijn er vaak vele hobbels te nemen, geeft Herro aan. Dat begint al bij de gemeente. Die hanteren verschillende beleidslijnen en zijn vaak onbekend met de feitelijke aanwezigheid van arbeidsmigranten. "Gemeenten weten vaak niet hoeveel arbeidsmigranten er zijn en waar ze verblijven. Daardoor ontbreekt beleid en dat belemmert de vergunningverlening." Eén van de belangrijke stappen richting een vergunning is de 'omgevingsparticipatie' die voortvloeit uit de Omgevingswet. "Iedereen heeft een mening over arbeidsmigranten. Omgevingsparticipatie is daarom belangrijker geworden en om een succesvol project tot stand te brengen is de omgevingsparticipatie van groot belang.
Eén van de stappen in de omgevingsparticipatie is een stakeholderanalyse. "Wie moeten we hierin betrekken? Daarna maken we een plan om met de omgeving te communiceren over het initiatief en waar betrokkenen terecht kunnen met vragen." Herro ziet dat als de omgevingsparticipatie serieus wordt aangepakt, dat ook kan leiden tot minder bezwaren. "Het kan nog steeds zo zijn dat er bezwaar gemaakt wordt door de omgeving, maar als alle procedures zorgvuldig zijn doorlopen, kun je het aantal bewaarprocedures meestal reduceren en is de kans kleiner dat een bezwaar standhoudt."
HomeFlex locatie Zeewolde op het terrein van de agrariër
Hoe is het beheer geregeld?
In de discussie die stakeholders voeren over een potentieel project, staat de vraag over het beheer van het project, vaak centraal. "Hoe wordt geregeld dat het rondom een project ordelijk en veilig blijft?" Het beheer van een project is daarbij cruciaal, ziet Herro. Om die reden richt HomeFlex zich specifiek op het beheer van een project en is HuisMakers opgericht voor de ontwikkeling ervan. "Dat betekent dat niet, bij wijze van spreken, de klusjesman als aanspreekpunt wordt ingezet. We hebben het over sociaal beheer en dat is wat anders dan technisch beheer. We zorgen voor goede beheerders van een project en een beheersplan. Het goed inregelen van sociaal beheer is cruciaal om uiteindelijk de omgeving mee te kunnen krijgen."
Dat wil overigens niet zeggen dat de omgeving de enige uitdaging is, merkt Herro op. Een aansluiting op de nutsvoorzieningen blijkt allang geen vanzelfsprekendheid meer. "We hebben vaak te maken met netcongestie waardoor we geen of geen grotere aansluiting krijgen en hoe ga je dan om met bijvoorbeeld verwarming? En hoe zorg je voor voldoende water als je geen grotere aansluiting krijgt, maar met extra woonunits wel extra behoefte aan water hebt?"
Energieverlies voorkomen
Voor de wateraansluiting kan het opbouwen van een buffer soms een oplossing zijn, geeft Herro aan. Voor de stroomvoorziening komen zonnepanelen en batterijen in beeld. Net als isolatie. "Als je te maken hebt met netcongestie is de eerste stap om na te denken over hoe energieverlies voorkomen kan worden door isolatie of vanuit een 'instant scenario' waar alleen warmte wordt geleverd op de plaats en het moment waar het nodig is."
Het tijdelijke karakter van de arbeid én logiesverblijven - vaak wordt een ontheffing van de agrarische bestemming van 10 of 15 jaar verleend - stelt de agrarisch ondernemer voor uitdagingen, stelt Herro vast. "De ondernemer kan in dergelijke oplossingen investeren, maar moet ook de businesscase rond krijgen." Hij ziet dat dit niet meevalt als een project bijvoorbeeld de helft van het jaar leeg staat. "Dan krijg je dat niet rondgerekend en zou een aanvullende partij om de bezettingsgraad te verhogen, een oplossing kunnen zijn. Dat is de reden dat HomeFlex met uitzendorganisaties werkt die in allerlei sectoren bemiddelen en ook op zoek zijn naar huisvesting. Toerisme en agrarische seizoensarbeid kunnen bijvoorbeeld complementair zijn aan elkaar, waardoor de verhuurbaarheid van een object de bezetting oplost."
Modulaire bouw wordt in de fabriek geproduceerd en op locatie geplaatst
Complex traject
En dan zijn er ook nog de SNF-normen, de regels rondom de scheiding van 'baas en bed', de verplichting om maximaal één persoon op een kamer te huisvesten en nog vele andere aspecten waar bij het ontwikkelen van een project rekening gehouden moet worden. Herro stelt vast dat het ontwikkelen van een logiesverblijf voor tijdelijke medewerkers een complex traject is, waar ondernemers makkelijk op kunnen vastlopen. "Vaak is het een lastig verhaal met veel strijd. Daarbij is de regelgeving continu in ontwikkeling. Daarom bieden wij met HuisMakers de mogelijkheid om met een ondernemer te bekijken wat oplossingen en opties kunnen zijn," besluit Herro.
Dit artikel verscheen eerder in editie 6, 39e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
HuisMakers 
Molendrijk 16
3361 EN Sliedrecht
Tel: 0184-723161
[email protected]
www.huismakers.nl
