© Batı Akdeniz Agricultural Research Institute
"Het ontwikkelen van ToBRFV-resistente rassen is de meest haalbare en duurzame oplossing", zegt dr. Yasin Topcu, een van de tomatenveredelaars bij het ministerie van Landbouw van Turkije, Batı Akdeniz Agricultural Research Institute in Antalya. Hij en zijn collega's staan naar eigen zeggen aan de frontlinie van de resistentieveredeling. Als onderdeel van een recente grootschalige internationale inspanning maken ze gebruik van de rijke genetische diversiteit van wilde tomatenrassen om het Tomato Brown Rugose Fruit Virus (ToBRFV) te bestrijden.
Zeer besmettelijk
Sinds de opkomst van ToBRFV in 2014-2015 (Jordanië en Israël) heeft het virus zich snel over continenten verspreid en grote tomatenproducerende landen bereikt, waaronder de VS, Mexico, Italië, Nederland, China, Turkije en meer. ToBRFV is zeer besmettelijk en kan mechanisch worden overgedragen via handen, gereedschap, plantenresten of zelfs bestuivers zoals hommels.
© Batı Akdeniz Agricultural Research Institute
"Het vermogen van het virus om de meest gebruikte resistentiegen, Tm-22, te overwinnen, ooit de gouden standaard in Tobamovirus-resistentie, maakt het tot een nachtmerrie voor veredelaars en telers", legt Yasin uit. "De impact is zichtbaar en ernstig: planten vertonen mozaïekpatronen, vernauwing en blaasvorming van bladeren en, het belangrijkste, bruine ruwe (gerimpelde) vlekken op vruchten, wat leidt tot grote verliezen na de oogst en afwijzing op de versmarkten. ToBRFV vermindert niet alleen de opbrengst — het vernietigt de marktwaarde."
Rechts: Een foto van een lokale markt in Antalya/Turkije. Door ToBRFV aangetaste vruchten worden op lokale markten tegen de laagste prijs verkocht omdat deze aangetaste vruchten niet geëxporteerd kunnen worden
© Batı Akdeniz Agricultural Research Institute
Haalbaar en duurzaam
Omdat bijna alle commerciële tomatenrassen vatbaar zijn en er beperkte middelen beschikbaar zijn voor het beheersen van virale ziekten, is het team van het Batı Akdeniz Research Institute ervan overtuigd dat het ontwikkelen van resistente rassen nu de meest haalbare en duurzame oplossing is.
Het team ziet dat ondanks dat er rassen worden geïntroduceerd als resistent, de niveaus van resistentie sterk verschillen. In hun studies testte het team commerciële F1-hybriden die in Turkije als resistent tegen ToBRFV worden verkocht. "Het is duidelijk dat veel rassen die momenteel op de markt zijn nog niet volledig resistent zijn op het gewenste niveau, en dat virusgerelateerde problemen in de toekomst zullen toenemen en nog grotere problemen zullen veroorzaken. Het is van groot belang dat grote en kleine bedrijven meer aandacht besteden aan dit probleem in hun R&D-studies om mogelijke problemen in de toekomst te elimineren. Het mag niet worden vergeten dat de te ontwikkelen resistente rassen een zeer grote markt zullen hebben, niet alleen in Turkije, maar ook in de wereld, en het prestige van Turkije zullen vergroten."
© Batı Akdeniz Agricultural Research Institute Tomatenveredelingsteam: dr. Serkan Aydin, dr. Yasin Topcu, Halim Can Kayikci
© Batı Akdeniz Agricultural Research Institute 
© Batı Akdeniz Agricultural Research Institute
De vatbare commerciële hybriden vertonen typische ToBRFV-symptomen, waaronder verkleuring en vervorming.
© Batı Akdeniz Agricultural Research Institute 
© Batı Akdeniz Agricultural Research Institute
Resistentie
Dus, resistentie is het belangrijkst en daar heeft het Batı Akdeniz tomatenveredelingsteam hun inspanningen op gericht. Yasin legt uit hoe het verhaal van resistentie tegen tobamovirussen al lang wilde tomaten omvat. "S. habrochaites, S. peruvianum en S. pimpinellifolium, onder andere, hebben historisch gezien resistentiegenen zoals Tm-1, Tm-2 en Tm-22 geleverd. Maar ToBRFV heeft de regels herschreven. Deze ooit betrouwbare genen schieten nu tekort, zelfs onder standaardtemperatuurcondities."
Toch is de hoop niet verloren, zo blijkt uit recent onderzoek. Als onderdeel van een recente grootschalige internationale inspanning maken ze gebruik van de rijke genetische diversiteit van wilde tomatensoorten om het Tomato Brown Rugose Fruit Virus (ToBRFV) te bestrijden. Yasin legt uit dat deze screeningsinspanningen zich richten op het evalueren van duizenden accessies afkomstig van grote genenbanken, met name het Tomato Genetics Resource Center (TGRC) aan UC Davis, de USDA Plant Genetic Resource Unit in Genève, NY en de BATEM tomatengenenbank. "Het doel is om nieuwe bronnen van resistentie en tolerantie tegen ToBRFV te identificeren, die kunnen worden gebruikt in veredelingsprogramma's. Het wilde kiemplasma omvat soorten zoals S. habrochaites, S. peruvianum, S. chilense, S. ochranthum en S. pimpinellifolium. Tot nu toe hebben we meer dan 1000 accessies van deze soorten gescreend."
© Batı Akdeniz Agricultural Research Institute 
© Batı Akdeniz Agricultural Research Institute
De vruchten van de Solanum pimpinellifolium-accessie, gebruikt als bron van resistentie
© Batı Akdeniz Agricultural Research Institute 
© Batı Akdeniz Agricultural Research Institute
© Batı Akdeniz Agricultural Research Institute
© Batı Akdeniz Agricultural Research Institute . 
© Batı Akdeniz Agricultural Research Institute
Links: ToBRFV-aangetaste vruchten vertonen opvallende symptomen zoals verkleuring en vervorming. Rechts: De vruchten van de accessies, gescreend als bronnen van resistentie
Door fenotypische screening te combineren met moleculaire hulpmiddelen, streeft het tomatenveredelingsteam van BATEM naar het ontdekken van genetische loci en het ontwikkelen van DNA-markers voor marker-ondersteunde selectie. "Deze hulpmiddelen zijn essentieel om de veredeling van ToBRFV-resistente tomatenrassen te versnellen en langdurige gewasbescherming te garanderen. Het identificeren en benutten van nieuwe resistentie uit wilde soorten is de sleutel om voorop te blijven lopen bij zich ontwikkelende virale bedreigingen zoals ToBRFV."
