Tholen - "Het klimaat en het afnemend gewasbeschermingsmiddelenpakket zijn grote zorgen voor de telers. Op een aantal van deze ziekten kunnen we met verdeling inspelen en daar investeren we flink op," zegt Paul Huijs, Product Manager Bladgewassen bij veredelaar Enza Zaden. "Zoveel mogelijk ziektes hopen we te kunnen afdekken met resistenties."
Zo werkt Enza Zaden hard aan ijsbergsla die resistent is tegen de Nasonovia-luis. "Veel slarassen hebben een hoog resistentie tegen Nasonovia 0, maar eigenlijk is het mutant Nasonovia 1 die veel problemen geeft. Op het moment zijn er nog geen commerciële rassen in de markt met deze resistentie. Wij verwachten binnen twee jaar met een Nasonovia 1-resistentie voor ijsbergsla op de markt te kunnen komen."
Eén van de resistenties in sla waar Enza Zaden zich op focust, is de schimmelziekte Bremia
Chemie minder effectief
Hoewel Nasonovia 1 al sinds 2009 acte de présence geeft, ziet Paul dat de luis pas sinds de afgelopen paar jaar een groter probleem in sla aan het worden is. Hij wijt het aan het afnemende gewasbeschermingsmiddelenpakket. "In de praktijk zag je Nasonovia 1 een aantal jaren niet goed, omdat de chemische middelen behoorlijk effectief waren. Maar het aantal middelen in de markt neemt af en sommige middelen die overblijven, zijn minder effectief. Daardoor zie je Nasonovia 1-luizen meer tot uiting komen in de teelt. De afname van het aantal werkzame stoffen lijkt ook in de komende jaren door te zetten, waardoor het vanuit de chemische kant steeds moeilijker wordt om een aantal plagen te bestrijden."
Waar een beperkt aantal gewasbeschermingsmiddelen momenteel nog kunnen bijdragen aan de bestrijding van het Nasonovia-probleem – dat de afgelopen jaren vooral tot teeltproblemen in Nederland en Duitsland heeft geleid, maar ook elders in Europa kan toeslaan – is dat slechts tijdelijk, geeft Paul aan. "Die middelen kunnen nog een jaar of drie ondersteuning geven, dat geeft tijd om andere oplossingen verder uit te werken."
Consequenties voor het areaal?
Zonder die oplossingen voor Nasonovia, maar ook voor bijvoorbeeld de schimmelziekte Bremia – die zorgt voor gele of bruine slabladeren – voorziet Paul gevolgen voor de markt. "Op het moment heeft het niet tot gevolg dat er minder sla op de markt komt, maar als de teeltrisico's de komende vijf jaar dermate groot worden en alleen bij de teler komen te liggen, verwacht ik dat dit consequenties zal hebben voor het areaal." Daarbij ziet hij ook een rol weggelegd voor de consument. "Nu is er vanuit de consument een redelijke nul-acceptatie voor aantastingen van sla. Als sla straks niet meer geleverd kan worden zonder die nul-garantie, zal er ook vanuit de consument enige acceptatie moeten komen."
Er is dus reden om dit proces breed in te zetten, ook in onderzoek, merkt Paul op. Al was het maar omdat verdeling een langdurig proces is. "Het duurt zeven jaar voordat een slaras klaar is. Dat houdt in dat bijvoorbeeld de Bremia-genen die zeven jaar geleden zijn ingebouwd, functioneel moeten zijn tegen fysiotypen die zeven jaar later voorkomen. Dat maakt onderzoek belangrijk en daarin hebben we de afgelopen jaren heel veel kennis opgebouwd."
Enza Zaden ziet onder meer door het wegvallen van gewasbeschermingsmiddelen dat resistenties in gewassen steeds belangrijker worden.
Combinatie
Paul verwacht mogelijkheden van een combinatie van maatregelen. "Wellicht is in de toekomst een combinatie van een resistentie aangevuld met een biologische oplossing nodig om voldoende bestrijding te realiseren." Het is de reden dat Enza Zaden bijvoorbeeld ook is betrokken bij een onderzoek van Koppert Biological Systems om chrysopa in de slateelt toe te passen. "Daarbij worden eitjes van gaasvliegen gebruikt, waaruit larven komen die zich voeden met luis. Deze methode is in de glastuinbouw al heel gebruikelijk en wordt nu ook toegepast in de vollegronds slateelt."
Overigens is het Europese sla-areaal, met ijsbergsla en Romeinse sla als grootse gewassen, aangevuld met kleinere segmenten als vollegrond boterssla en gekleurde sla, de afgelopen jaren stabiel, ziet Paul. Daarmee is er dus een flinke markt die reikhalzend uitkijkt naar de resistente rassen. "Eens te meer omdat al deze typen sla vatbaar zijn voor Nasonovia en Bremia," besluit Paul.
Dit artikel verscheen eerder in editie 4, 39e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
Enza Zaden
Tel: +31 (0)228 350100
[email protected]
www.enzazaden.com
