Komkommertelers kunnen zonder nadelige gevolgen meer natrium in hun watersysteem accepteren alvorens tot lozing over te gaan. Dat blijkt uit monitoring op zeven praktijkbedrijven Onderzoeker Tommaso Barbagli van Wageningen University & Research belicht de achtergronden en vertelt op Glastuinbouw Waterproof hoe telers hiermee kunnen omgaan. Met hogere natriumniveaus telen betekent minder lozen bespaart water en meststoffen en voorkomt emissie van nutriënten.
Het monitoren van de watersystemen op zeven komkommerbedrijven is geïnitieerd vanuit het programma Glastuinbouw Waterproof als onderdeel van EcoNutri. Dit project krijgt subsidie vanuit EU Horizon. Het onderzoek richt zich op het voorkomen van drainwaterlozingen als gevolg van opgelopen natriumconcentraties. Lozingen gaan gepaard met emissie van stikstof, fosfaat en andere nutriënten naar het grond- en oppervlaktewater en zijn daarom ongewenst. Minder lozen kan telers bovendien kosten besparen.
Eerder onderzoek in meerdere gewassen toont aan dat de tolerantie voor natrium groter is dan gedacht. Bovendien kunnen telers bepaalde strategieën toepassen om de impact van oplopende natriumconcentraties te dempen, waarbij ze hogere natriumcijfers kunnen accepteren zonder nadelige gevolgen voor opbrengst en productkwaliteit.
Van theorie naar praktijk
In de eerste fase van het project volgden de onderzoekers in 2023 bij zeven komkommerbedrijven de ontwikkeling van de natriumconcentraties. Deze bedrijven lagen verspreid over het land en gebruikten meerdere soorten uitgangswater: neerslag, bronwater en via omgekeerde osmose ontzilt bronwater. Bij geen enkel bedrijf vond een sterke ophoping van natrium plaats in het watersysteem. Ook in bladeren en plantsap bleven de niveaus laag.
Bij één bedrijf in het zuiden liep de concentratie licht op tot 4.5-5.0 mmol/l in het drainwater, waardoor de teler in de zomer enkele deellozingen uitvoerde. Dit was ook het bedrijf met de hoogste natriumconcentratie in het bronwater (1.0 mmol/l).
Voortzetting op één bedrijf
Om dit laatste bedrijf te helpen bij het accepteren van hogere natriumcijfers is daar de monitoring in 2024 voortgezet gedurende twee teelten (mei-juli en juli-oktober). Met het Water Flow Model berekende de onderzoekers voor dit bedrijf dat de maximale natriumconcentratie in het systeem op 7-8 mmol/l zou uitkomen. Volgens recente proeven in onder andere gerbera, tomaat en roos zou dat zonder opbrengstverlies geaccepteerd kunnen worden.
Vervolg
Op basis van de eerste teelt in 2024 bij het voornoemde bedrijf is bevestigd dat hogere natriumcijfers volledig hergebruik van gietwater niet in de weg hoeven te zitten. In jaren met hoge instraling (wat in 2024 niet het geval was) zullen de natriumconcentraties waarschijnlijk sneller en sterker oplopen dan tijdens dit project is gemeten. Volgens de berekeningen en de ervaringen in andere gewassen was er echter nog voldoende speelruimte om lozing langer uit te stellen of geheel te vermijden.
Om komkommertelers en hun adviseurs nog meer houvast en zekerheid te bieden, is recentelijk een proef opgezet bij WUR in Bleiswijk. Daarin worden bewust de grenzen opgezocht in combinatie met strategieën die het mogelijk maken oplopende natriumcijfers zo lang mogelijk te accepteren. Van de eerste teelt binnen deze proef verschijnt nog dit voorjaar een verslag.
Bron: Glastuinbouw Waterproof
