Nieuwe effectieve middelen beschikbaar krijgen tegen schimmelziekten is een belangrijke wens die ondernemers uit het netwerk Plantgezondheid van Glastuinbouw Nederland hebben aangegeven. Jeannette Vriend geeft namens Glastuinbouw Nederland een update over screeningsonderzoek dat in oktober 2024 is uitgevoerd, gericht op de ziekten Mycosphaerella cucumis en Botrytis cinerea, die in onder meer de gewasgroep komkommer tot grote productieverliezen leiden.
Omdat het niet goed mogelijk is om twee schimmelziekten tegelijkertijd goed in de komkommerplant te inoculeren en gelijk tot ontwikkeling te laten komen in een gewas zijn twee afzonderlijke screeningsonderzoeken uitgevoerd door Vertify. In beide studies zijn vijf verschillende schimmelmiddelen op basis van natuurlijke werkzame stoffen getoetst. Het ging hier zowel om middelen met een toelating, als middelen die nog geen toelating hebben.
Preventieve en curatieve bespuitingen
In beide studies is één preventieve bespuiting ingezet, waarna de komkommerplant is geïnoculeerd met de ziekteverwekker. De overige bespuitingen zijn curatief ingezet. In totaal is een vier tot zes toepassingen, volgens het etiket, ingezet. Vaak in combinatie met een hulpstof.
Mycosphaerella vliegt door het gewas
Op het moment dat bij de vruchten de bloemen indroogden is een preventieve behandeling met de middelen uitgevoerd. Drie dagen hierna is hierop een sporensuspensie met Mycosphaerella verspoten. En al negentien dagen na de infectie zijn de eerste geïnfecteerde vruchten waargenomen. Aan het einde van de studie waren maar liefs 35% van de vruchten in de controle behandeling geïnfecteerd.
Ondanks de preventieve en meerdere curatieve toepassingen is er in geen van de behandelingen een significante reductie in geïnfecteerde vruchten waargenomen. Wel is een trend zichtbaar. Het object Ravibis met de hulpstof Elasto G5 heeft bij elk waarnemingsmoment het laagste percentage geïnfecteerde vruchten en object onder code (+ Silwet Gold) resulteerde in een significant hoger percentage geïnfecteerde vruchten.
Botrytisinfectie slaat goed aan
Door blad af te snijden zijn stengelstompjes gemaakt. Een keer is preventief gespoten, drie dagen later is met Botrytis cinerea geïnoculeerd. Tien dagen na inoculatie met botrytis ontstonden al de eerste stompjes met hierop een zogenaamde botrytis laesie groter dan 3 cm. Weer een week later was er een sterke toename van de infectiedruk. En waren op bijna alle 40 stompjes per veld een laesie groter dan 3 cm te vinden. In de proef is de botrytis niet verder in de stengel doorgegroeid, omdat de stompjes al eerder afvielen of indroogden. Geen van de behandelingen heeft geresulteerd in een significant lager aantal geïnfecteerde stompjes door botrytis.
Zoeken naar een verklaring
In dit onderzoek zijn enkel middelen op basis van contactwerking getest. Wanneer sporen van botrytiskiemen op een wond en de plant in groeien kunnen middelen op basis van contactwerking niet meer bij de schimmel en hebben dan geen effectiviteit.
Mycosphaerella infecties ontstaan vooral op het moment dat de bloem van de vrucht valt. Er ontstaat een wondje waarin sporen van mycosphaerella kunnen kiemen. Ook als er door gewaswerkzaamheden wondjes ontstaan op de vrucht kan hierop een mycosphaerella infectie plaatsvinden. Sporen die aanwezig zijn op de vrucht voordat deze zijn gekiemd in een wond kunnen met fungiciden op basis van contactwerking worden bestreden. Wanneer een infectie heeft plaatsgevonden en de mycosphaerella in de vrucht zit hebben fungiciden op basis van contactwerking geen werking meer.
Er zijn eigenlijk twee verklaringen denkbaar voor het feit dat er geen werking van de middelen is aangetoond in deze proef. Of de wonden zijn na een toepassing toch niet goed genoeg gekoloniseerd geweest met de microorganismen of de microorganismen zijn niet effectief genoeg tegen de schimmels.
Komkommer is een gevoelig gewas
Twee van de getoetste middelen zijn getest in combinatie met de hulpstof Silwet Gold. Beide behandelingen hebben een gewasreactie gegeven. Het is een gegeven dat komkommer in de lichtarme periode van het jaar gevoeliger is voor een gewasreactie dan in andere perioden in het jaar. Ook is niet met zekerheid te zeggen of de combinatie van het middel zonder of een andere hulpstof ook een gewasreactie zou hebben gegeven. Duidelijk is wel dat bij geen van de behandelingen spuitresidu is waargenomen.
Proeven zijn bezocht door toelatinghouders
Samenwerking met toelatinghouders en diverse andere stakeholders is belangrijk om tot goede oplossingsrichting voor knelpunten als botrytis en mycosphaerella te komen. Het middelenpakket van met name synthetische gewasbeschermingsmiddelen krimpt snel. Helaas moeten de onderzoekers concluderen dat in deze studie nog niet 1-2-3 een effectief groen middel met robuuste werking op Botrytis cinerea of mycosphaerella voor de komkommerteelt is gevonden.
Dit project is uitgevoerd door Vertify en gefinancierd en gecoördineerd vanuit het innovatieprogramma Het Nieuwe Doen in Plantgezondheid van Kennis in je Kas (KijK). De proef is begeleid door telers.
Bron: Glastuinbouw Nederland