Tholen - In november 2023 werd David Markowski (37) benoemd tot CEO van The Greenery, als opvolger van Steven Martina. Markowski werkt al bijna vijf jaar bij The Greenery in diverse directierollen en was medeverantwoordelijk voor de langetermijnstrategie Focus 2025. Hij heeft onlangs bijna alle verkoopactiviteiten samengebracht in één verkooporganisatie. Een uitgebreid interview met een visionair én een doener die vindt dat duurzaamheid leuk moet zijn, maar soms ook pijn mag doen.
Waarom koos de Raad van Commissarissen jou als CEO? Wat voor persoon ben je?
"Eigenlijk zou je dat aan hen moeten vragen. Maar ik denk dat mijn focus op duidelijkheid, directheid en transparantie een rol speelde. Ik heb de visie Focus 2025 mede ontwikkeld en begrijp hoe belangrijk een goede uitvoering is. Ik ken het bedrijf en de sector goed en heb ervaring met het implementeren van dergelijke plannen. Daarnaast ben ik mensgericht, wat waarschijnlijk het vertrouwen van de RvC heeft versterkt. Hoewel ik nooit specifiek de ambitie had om CEO te worden, vind ik het fijn om de eindverantwoordelijkheid te dragen."
Die directheid klinkt niet echt als coöperatietaal...
"Klopt, er is een vooroordeel dat coöperatieve taal vaak indirect en traag is. Ik geef de voorkeur aan een directe en snelle aanpak, mits binnen fatsoensnormen. Je kunt beslissingen ook nemen met 70% van de informatie. Wachten op perfectie kost te veel tijd en energie. Ik probeer onze organisatie hierop aan te sturen."
Kun je reflecteren op de jaarcijfers over 2023?
"The Greenery heeft met een omzet van € 872 miljoen en een nettoresultaat van € 20,9 miljoen financieel een goed jaar gehad. Strategisch was het uitdagend. De hele versketen kampt met uitdagingen zoals stijgende kosten voor energie en arbeid en een verschuivende machtsbalans naar de vraagzijde. Ook is het steeds moeilijker om consistent kwalitatief product te telen door de wisselende weersomstandigheden. Extra wet- en regelgeving rond duurzaamheid – hoe noodzakelijk ook – heeft druk gezet op onze leden. Financieel was het zoals gezegd een goed jaar, waarbij belangrijk is om te melden dat The Greenery geen winstoogmerk heeft voor de verkoop van de producten van eigen leden. We verdienen op andere activiteiten, zoals bijkoop, import en logistiek. Het positieve resultaat uit deze activiteiten en ook uit onze deelnemingen dragen bij aan het resultaat voor onze leden. Bovendien hebben we dit jaar voor de vierde keer op rij een winstuitkering van 4,5 miljoen kunnen betalen aan onze leden. Daar zijn we trots op."
Vind je het gezond dat het aandeel van de deelnemingen zo groot is ten opzichte van het handelsresultaat?
"Ik ben blij met onze deelnemingen, maar het is belangrijk om dit in perspectief te zien. Doordat ons bedrijf maar voor een klein gedeelte een winstoogmerk, dus resultaatsdoelstelling, heeft, lijkt dat in onbalans. Maar als wij een tomaat verkopen voor een eigen lid, zie je daar geen operationeel resultaat op. Het resultaat komt dus van de overige activiteiten en deelnemingen. Belangrijke nuance is ook dat een klein deel van het resultaat cash dividend is. Zo wordt het resultaat vanuit Euro Pool Systems (EPS) niet uitgekeerd als geld, maar grotendeels als boekresultaat. Het deel van het resultaat dat we ontvangen, kunnen we investeren in innovaties, digitalisering en personeel."
Lukt het jullie om telers te behouden en aan te trekken?
"Telers behouden en aantrekken is altijd uitdagend door consolidatie en diverse redenen voor stoppende bedrijven. We bieden een aantrekkelijke propositie door telers binnen veertien dagen uit te betalen, te investeren in exclusieve rassen en kostenverbeteringen door te voeren. Ik durf ook te zeggen dat onze uitbetaalprijzen zeer concurrerend zijn. Bovendien is winstuitkering vanuit de deelnemingen natuurlijk aantrekkelijk. Telers kunnen ook samen met The Greenery via SIG&F, het voormalige GMO, investeren in onder andere duurzaamheid en automatisering. Bovendien beschikken we over een breed scala aan afzetkanalen en een breed en divers Europees klantenbestand. Dit alles zorgt ervoor dat we telers kunnen behouden én aantrekken."
Wat is jullie motivatie om weer mee te doen met de SIG&F-regeling?
"Met de SIG&F-regeling kunnen we investeren in duurzame en technologische verbeteringen bij onze telers. Dit versterkt zowel onze producentenorganisatie als onze marktpositie. We willen de subsidie gebruiken om kansen te benutten op het gebied van duurzaamheid, energiebesparing, robotisering, marktontwikkeling, schaalvergroting, rasontwikkeling en gewasbescherming."
Richten jullie je ook op buitenlandse telers?
"Hoewel onze focus op Nederlandse teelt ligt, staan we open voor samenwerking met buitenlandse telers, vooral voor exclusieve rassen zoals het aardbeienras Inspire. We streven naar een gebalanceerde benadering die zowel lokale als internationale kansen benut."
Hoe reageren jullie op de groeiende marktmacht van de retail?
"The Greenery wil toegevoegde waarde leveren aan haar klanten. Dit is primair het beschikbaar hebben en het leveren van kwalitatief goede groenten en fruit met daarnaast – op de wensen van de klant afgestemd – dienstenpakket. Dat varieert van logistieke dienstverlening, verpakken, keur, categorie ondersteuning en marketing en dit alles tegen zo laag mogelijk kosten. Hierdoor blijven we relevant voor klanten en streven we naar intensieve samenwerking."
"De inkoopbundeling van de Europese retail is toegenomen. Je zult, om deze verhoudingen weer in evenwicht te brengen, zeker moeten consolideren. Dat kan door schakels er tussenuit halen door ze te passeren of te integreren of je moet verticaal consolideren. We zien deze trend en voeren breed en actief gesprekken met partijen die passen bij ons en onze telers. Consolidatie aan de aanbodzijde zal plaatsvinden en als vertegenwoordiger van de bron hebben wij altijd een positie."
Hoe hard was het gelag dat Jumbo een streep zette door het ingerichte inkoopmodel The Greenhouse?
"We hebben altijd het einddoel voor ogen gehouden dat we goede afzetmogelijkheden wilden houden voor onze telers en een mooie, positieve relatie wilden houden met één van de grote Nederlandse retailers. We zijn een Nederlandse afzetcoöperatie met Nederlands product en dat wil je ook voor een groot deel in de Nederlandse schappen hebben. We hebben ons daarom er niet van afgehouden om de positieve kansen die er lagen en liggen te benutten. Dit heeft geresulteerd in een meerjarige samenwerking in een andere vorm, waar we trots op zijn."
Waarom namen jullie afscheid van het DC in Breda en buitenlandse vestigingen?
"In het geval van Breda hadden we te maken met een operationeel goed draaiende faciliteit voor aardbeien, asperges en rabarber. Maar door de trend van af tuin verlading werden de volumes onvoldoende om operationeel goed te kunnen draaien. We hebben de activiteiten daarom naar Barendrecht overgeheveld, waar we ook een prachtige locatie hebben. Nu hebben we nog steeds regie over de keten, maar wel op een operationeel kostentechnische rendabele manier."
"Wat betreft onze buitenlandse vestigingen, zoals in Italië, Frankrijk en Spanje, was het belangrijk om kritisch te kijken naar onze activiteiten en markten. In Frankrijk hadden we nog een contract voor twee jaar, maar de strategische waarde was beperkt. In Spanje opereerden we onder een lokale merknaam met lokaal product en een lokaal team, en daarmee geen focus op het kernproduct van The Greenery. Vanuit onze Focus 2025-strategie hebben we ons gericht op de markten waar we het meeste toegevoegde waarde kunnen bieden, zoals Nederland, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Frankrijk en Italië. We blijven klanten in deze landen bedienen vanuit een gecentraliseerd commercieel team."
"Door de organisatie te vereenvoudigen en te stroomlijnen, hebben we ervoor gezorgd dat we vanuit één productvoorraad en één commerciële strategie onze klanten kunnen bedienen. Onze dochterondernemingen, zoals JH Wagenaar en E. van den Berg, blijven gespecialiseerd in respectievelijk stapelproducten en de Zwitserse markt en rapporteren aan commercieel directeur Willem-Jan Boelema. We hebben ook besloten om onze overzeese activiteiten van The Greenery Overseas en Blue Sky Cargo te beëindigen, omdat deze niet meer pasten binnen onze strategie. Dit geeft ons meer focus op onze mensen en middelen, waardoor we effectiever kunnen opereren binnen de gedefinieerde markten."
Waarom is jullie aandeel in de Duitse markt relatief beperkt?
"We streven er continu naar het beste rendement voor onze telers te realiseren. Hiervoor bedienen we een breed klantenpakket in Europa. De Duitse markt is groot en om op deze markt succesvol te zijn, moet je een groot deel van je productstroom daarheen sturen. Wij geloven dat we een beter rendement kunnen realiseren door onze producten over meerdere markten te verdelen."
Hoe belangrijk zijn nieuwe en online retailers voor jullie afzet?
"Nieuwe en online retailers zijn een essentieel onderdeel van onze strategie. Samenwerkingen met bedrijven zoals HelloFresh helpen ons innovatief te blijven en ons productaanbod te diversifiëren. HelloFresh deelt onze visie op seizoensgebonden en lokale producten, wat ons helpt om een bredere markt te bereiken en geografisch mee te groeien met hun expansie. Dit soort partnerschappen stelt ons in staat om de versketen op een andere manier te benaderen en onze producten aan te bieden aan een breder publiek."
Hoe zag de recente reorganisatie eruit?
"Onze keten is voortdurend in verandering. Dit betekent dat wij – net als veel andere organisaties - mee moeten blijven bewegen met deze veranderingen. Dat zal ook de komende jaren zo blijven. We richten ons toekomstig op maximale waardecreatie voor onze leden, waarbij we streven naar de hoogste uitbetaalprijs. Om dit doel te bereiken hebben we onlangs onze verkooporganisatie aangepast. Met één verkoopteam en een duidelijke opdracht zetten we onze telers nadrukkelijk centraal in onze organisatie en met een aangepaste werkwijze zorgen we voor meer efficiëntie en daarmee lagere kosten. Daarnaast gaan we werken vanuit een S&OP aanpak waarmee we een betere match op vraag en aanbod realiseren. Investeren in digitalisering en datagedreven werken betekent dat we minder mensen nodig hebben om tot besluiten te komen. Deze aanpassingen hebben ervoor gezorgd dat een aantal functies zijn komen te vervallen. Dit was een noodzakelijke stap, hoewel het niet altijd leuk is. Soms hebben mensen ook zelf aangegeven liever niet mee te gaan in de transformatie die we hebben ingezet."
Hoe belangrijk is duurzaamheid voor jullie?
"Duurzaamheid is voor ons en onze leden cruciaal en we hebben grote stappen gezet. We hebben een duidelijke visie ontwikkeld en werken binnen FVO aan een gezamenlijke duurzaamheidsagenda. Dit zorgt ervoor dat we effectiever kunnen investeren en niet concurreren op duurzaamheid, maar samenwerken. Er is echter nog steeds een gebrek aan een uniform Europees duurzaamheidsbeleid, wat leidt tot verschillende rapportagewensen van retailers in verschillende landen. Dit zorgt voor een administratieve last, maar we zijn vastbesloten om hierdoorheen te werken en onze duurzaamheidsdoelen te bereiken."
Hoe ziet de toekomst van de Nederlandse glastuinbouw eruit?
"De Nederlandse glasteelt is een van de meest efficiënte sectoren die we hebben en speelt een grote rol in de mondiale voedselvoorziening. Ondanks sommige populistische visies geloof ik dat de glastuinbouw in Nederland zal blijven bestaan door onze productiviteit en infrastructuur. Innovatie blijft essentieel en we blijven investeren in duurzame technologieën en methoden om aan de groeiende vraag naar efficiënte en milieuvriendelijke teelt te voldoen."
Wat is de rol van importproducten binnen The Greenery?
"Onze exotendivisie blijft een belangrijk onderdeel van onze organisatie. Wat je wel ziet is dat we bij de importproducten risico-/rendementskeuzes maken. Onze primaire activiteit is eigen teeltproduct vermarkten en we vinden dat we daarom niet enorme risico's kunnen nemen op importproducten. We hebben gekozen voor een afgeslankt portfolio waarbij we met collega's die echte experts zijn binnen hun vakgebied – denk aan Elena Rogojnikova, Wilfred Heijstek en Sjaak van der Meij – een gezonde en winstgevende business kunnen runnen en die houden we ook zeker aan."
Hoe staat The Greenery Logistics ervoor?
"Om antwoord te geven, is het belangrijk wat context te geven. De kortste route, direct van het land naar de klant is de meest logische aanpak. Producten zoals vollegrondsproducten en hardfruit van Nederlandse bodem raken onze loods bijna niet meer. We hebben onze logistieke infrastructuur hierop aangepast. We hebben strategische beslissingen genomen, zoals de sluiting van ons distributiecentrum in Breda en het verhogen van de efficiëntie in Barendrecht. In het RDC verwerken we ook steeds meer import volumes van derde partijen. Dit zijn seizoensgebonden stromen. Hierdoor blijft flexibiliteit essentieel voor onze logistieke operatie. De andere logistieke activiteiten zoals de versdistributie van Hollander, de Fustloods en Dijco zijn stabiel en lopen goed door."
Wat is de status van de pilot met containervervoer over water?
"We hebben besloten niet meer deel te nemen aan de pilot met containervervoer over water omdat onze importstromen beperkt zijn. Hoewel containervervoer over water voordelen kan bieden, moet je een duidelijke visie en voldoende volume hebben om het rendabel te maken. Voor ons was de omvang niet groot genoeg om door te gaan met de pilot."
Hoe spelen AI, robotisering en digitalisering een rol binnen The Greenery?
"Digitalisering en AI zijn essentieel voor ketenefficiëntie. We gebruiken AI onder andere voor planningsmodellen en prijsvoorspellingen en robots voor repeterende taken. In de toekomst zullen we hier dan ook steeds meer op inzetten. We hebben intern en extern experts die ons helpen bij het ontwikkelen en implementeren van deze technologieën."
Waar wil je je persoonlijk hard voor maken?
"Onze missie is om groenten en fruit bereikbaar te maken voor iedereen. Ik vind dat we als keten hier nog meer stappen in kunnen zetten. Prijsverlagingen in de retail storen me, gezien de uitdagingen die we hebben doorgemaakt. Zeker als ik zie waar wij als The Greenery met onze telers het afgelopen half jaar doorheen zijn gegaan, dan denk ik: 'Kunnen we ook het échte gesprek met elkaar voeren?' Daarnaast vind ik duurzaamheid interessant en geloof ik in minder praten en meer doen. Waarbij we moeten accepteren dat het een ontwikkelproces is. Dat vind ik zo mooi aan FVO. Gezamenlijk investeren we in dezelfde duurzaamheidsagenda. Dat zorgt ervoor dat je er niet op concurreert, maar dat je samenwerkt. En dat mag soms een beetje pijn doen."
"Ondanks de uitdagingen vind ik het een mooie puzzel om met collega's en telers – van ervaren mensen tot jonge talenten – dagelijks mee bezig te zijn. We hebben veel interactie met onze telers en zetten dit voort op onze bijeenkomsten. 'De teler op één' is een actieve keuze die we uitspreken. Het is belangrijk dat zowel telers als klanten begrijpen dat we er voor en door de telers zijn."
Dit artikel verscheen eerder in editie 5, 38e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
The Greenery
[email protected]
www.thegreenery.com