Tholen - Salons De Waerboom was woensdag 22 mei weer het toneel van de jaarvergadering van het Verbond van Belgische Tuinbouwcoöperaties (VBT). Op de locatie nabij Brussel kwamen alle belanghebbenden binnen de verschillende Belgische coöperaties weer bijeen om te kijken naar het afgelopen jaar, maar ook om vooruit te kijken naar een nieuw jaar waarin onder meer Europese verkiezingen zijn, die veel impact kunnen hebben. "Europa op een kruispunt" was dan ook het thema rond spreker Rob Heirbaut, EU-correspondent van het Belgische VRT.
Klik hier voor de fotoreportage
"Een behoorlijk goed jaar voor de veilingen", zo stak algemeen secretaris van de VBT, Luc Vanoirbeek, van wal. Met een gezamenlijke omzet van 1153 miljoen kunnen de veilingen dan ook spreken van een stijging van 4 procent ten opzichte van 2022, waarbij omzettechnisch de top drie producten nog altijd bestaan uit tomaten, aardbeien en peren. Bij de terugblik op 2023 stipte Luc vervolgens nog een aantal punten van belang aan voor de verschillende coöperaties. Zo ging hij onder meer in op het belang van onderzoek.
"Dat kan echt niet onderschat worden. We zullen alles uit de kast moeten halen om de toekomst van de Europese land- en tuinbouw te garanderen. Dat zal onderzoek vergen. Onderzoek naar alternatieven voor fossiele brandstoffen in de glastuinbouw, maar ook onderzoek naar het gebruik van water. In België en Nederland valt over het algemeen voldoende water. Het kan soms alleen slecht vallen. Maanden van droogte kunnen afgewisseld worden met maanden van overvloedige regen, zoals we recent hebben meegemaakt. Hier zullen we efficiënt mee om moeten gaan. Duurzaam mee omgaan door het beter te bufferen. Als plantaardige sector zitten we op het goede spoor, maar er is nog een lange weg te gaan."
"Hetzelfde geldt voor gewasbeschermingsmiddelen. Het heeft geen zin om enkel en alleen te zeggen: 'We gaan gewasbeschermingsmiddelen afbouwen'. Ziektes en plagen verdwijnen niet. Integendeel, met de klimaatverandering zullen ze alleen maar meer voorkomen. Het is dan zaak om er een zinvol antwoord op te geven door een toolbox te ontwikkelen, zodat er voldoende met die problemen omgegaan kan worden. Daardoor is er ook hier dringend nood aan onderzoek om tot alternatieven te komen. Zeker in Europa onderschatten we wel eens hoe belangrijk onderzoek is in de totale ontwikkeling van de land- en tuinbouw. Echter zijn nieuwe resistente rassen en alternatieve gewasbeschermingsmiddelen dingen die noodzakelijk en dringend zijn."
Daarnaast ging hij in op het belang van markttoegang in derde landen. "België is een belangrijk exportland. We produceren als België veel meer dan we zelf consumeren, waardoor er vanuit de sector belangstelling is voor verder gelegen markten. Daar zetten wij als VBT ons op in en in 2023 zien we bijvoorbeeld dat we hier mooie resultaten in gehaald hebben bijvoorbeeld de ontwikkelingen met onze witloof en appelen richting China. Het zijn belangrijke thema's in de Belgische groenten- en fruitsector van het afgelopen jaar, maar ook voor de toekomst. Een toekomst die daarbij ook afhankelijk is van de ontwikkelingen in Europa, want wat gaat er gebeuren na de verkiezingen van 9 juni."
Afhankelijkheid
Het is de reden dat Rob Heirbaut uitgenodigd was om te komen spreken over Europa en de richting die men op zal gaan. Er dringen zich namelijk een aantal fundamentele keuzes op in Europa. Groter worden of niet? Eigen defensie of niet? Kiezen voor handel of voor autonomie? Om hier meer duidelijkheid over te schetsen nam Rob het aanwezige publiek mee met een reis door de tijd vanaf het moment dat de geopolitieke situatie met Rusland veranderde en trok de vergelijking met 1989, toen na de val van de Berlijnse muur ook een keuze gemaakt moest worden welke richting Europa op wilde.
Want, zo stelt hij, het conflict met Rusland is niet gestart met de invasie van Oekraïne in 2022, maar vindt haar oorsprong al in incidenten van jaren eerder. "Het startte met de intentie van Oekraïne om zich bij de EU te voegen, wat uiteraard niet goed lag bij Poetin. De annexatie van de Krim in 2014 en de vele incidenten die volgden zetten de verhoudingen met Rusland op scherp. Toch liet de relatieve rust in de jaren die volgden de Europese landen een beetje in slaap sukkelen. Business as usual?", zo vraagt hij zich hardop af. "De gasimport uit Rusland stijgt in de jaren die volgen alleen maar weer en Europa maakt zich meer en meer afhankelijk van Rusland, terwijl Poetin op de achtergrond nog altijd bezig is met oorlog voeren. We waren als Europa naïef en hadden nooit verwacht dat Rusland tot een invasie in staat zou zijn. Tot het gebeurde en er met de invasie een keerpunt ontstond. Weg met de naïviteit en eindelijk wordt er als 1 EU achter Oekraïne gestaan."
"Ongeziene sancties volgen, maar volledig van het Russische gas af is onmogelijk. Dan moeten bijvoorbeeld alle fabrieken in Duitsland sluiten. Toch is het een gamechanger. Er ontstaat grootschalige samenwerking en men gaat meer en meer op zoek naar andere leveranciers van gas, waarmee men tegen 2027 volledig onafhankelijk van Rusland moet zijn." De correspondent geeft met zijn reis door de tijd de verandering in de toon van de EU aan. Men gaat er niet meer automatisch vanuit dat iedereen lief het spelletje mee speelt. Rusland kan opeens iets weerzinwekkends doen zoals de invasie. Het plaatst de samenwerking met China in een ander perspectief, maar ook de VS, want wat gebeurt er als Donald Trump weer aan de macht komt. De toon van de Europese agenda is veranderd. "Er zijn veranderingen in sentiment. De eigen landbouw meer centraal, voedselsoevereiniteit en hoe kijkt men naar handel. Handelsakkoorden zijn niet meer evident, want worden onze eigen telers dan niet weggeconcurreerd?
"Europa staat dus op een kruispunt met de verkiezingen. Waar gaat de kiezer voor. Meer onafhankelijkheid en samenwerking binnen de EU of een zwak Europa, waarbij landen zelf te werk gaan en er geen vuist gemaakt kan worden tegen bijvoorbeeld landen als Rusland of China?"
Klik hier voor de fotoreportage
Voor meer informatie:
VBT
[email protected]
www.vbt.eu