Drainwater kan de komende jaren in steeds mindere mate worden geloosd. Voor grondgebonden gewassen betekent dit dat telers moeten weten hoeveel water de grond opneemt: daar kunnen ze dan de watergift op aanpassen. Dit kan gemeten worden met een lysimeter, maar dat is een complexe methode. De Business Unit Glastuinbouw en Bloembollen van Wageningen University & Research werkt aan een virtuele lysimeter die werkt met data en sensoren. Onderzoeker Joseph Stoenner: "Het is mooi om te zien hoe wetenschappelijk onderzoek telers kan helpen."
Drainwater is het gietwater dat niet door het gewas wordt opgenomen. Dit water is vaak rijk aan voedingsstoffen; dat is een van de redenen waarom het niet mag worden geloosd. Het is daarom belangrijk dat telers het gewas niet te veel water geven. Met een lysimeter kan een teler meten hoeveel water niet door het gewas wordt opgenomen of in de bodem wordt vastgehouden en daardoor uitspoelt. De lysimeter is een grote container van enkele kubieke meters die in de grond wordt ingegraven. Het overschot aan water kan vervolgens onder de container worden gemeten.
Virtuele lysimeter
Ook een virtuele lysimeter (VL) maakt inzichtelijk hoeveel drainwater er is, maar dan op basis van modellen en data. Hiervoor maakt de VL gebruik van gegevens uit de klimaatcomputer van de teler (zoals watergift, straling en verwarming) en een waterbalansmodel. Voor het gebruik van de VL worden in de betreffende kas ook monsters uit de grond genomen: op 30, 60 en 90 centimeter diepte. Vervolgens wordt gekeken naar het bodemtype: ieder bodemtype heeft immers een andere bufferfunctie (zowel voor het waterhoudend vermogen als voor waterafvoer).
Verdamping
Op basis van alle gegevens berekent de VL hoeveel vocht uit de bodem is opgenomen en hoeveel vocht het gewas (door verdamping) heeft uitgestoten. Hierdoor is het ook mogelijk om te berekenen hoeveel water er 'over' is. De virtuele lysimeter is gevalideerd bij een aantal teeltbedrijven (met verschillende teelten) die al met een lysimeter werkten. Hieruit bleek dat de VL-berekeningen consistent waren met de daadwerkelijke drain.
12 telers
Er zijn nu 12 telers die een virtuele lysimeter gebruiken. Ze kunnen inloggen op een website met een persoonlijk dashboard: daar krijgen ze inzicht in de afvoer en advies over de bewatering. Stoenner: "De wetenschap draagt dus bij aan hoe telers op een duurzame en efficiënte manier kunnen ondernemen." Het Econutri-project heeft tot doel het gebruik van virtuele lysimeters zoveel mogelijk te stimuleren door nieuwe telers met de tool in te schrijven. Econutri wordt gefinancierd door het Horizon Europe Innovation-programma van de Europese Unie onder de Grant Agreement nr. 101081858 en VL 2.0.
Subsidie
De VL wordt verder ontwikkeld binnen het Virtuele Lysimeter 2.0 project, het systeem wordt o.a. uitgebreid met een set sensoren op een diepte van 15, 45 en 60 centimeter (overeenkomend met het midden van elke bodemlaag berekend door de VL): deze informatie geeft de teler extra zekerheid over de betrouwbaarheid van de metingen en adviezen. Het project Virtuele Lysimeter 2.0 wordt gesubsidieerd door de Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen en medegefinancierd en mogelijk gemaakt door Glastuinbouw Nederland, Stichting KijK, LC Chrysant, Eurofins, Yara, LetsGrow.com, Sigrow en Quantified.
Bron: WUR