Tholen - Het faillissement van de Britse tak van vertical farming bedrijf Smartkas dit voorjaar staat niet op zich. Ook in Nederland worstelt het bedrijf met grote financiële en juridische problemen.
Vertical farming-ontwikkelaar Smartkas startte met CEO David Meszaros aan het hoofd met ambitieuze plannen. Het bedrijf zette een vertical farm op voor de teelt van aardbeien in Harlow, nabij Londen en ook een in Amsterdam. Ook een megaproject in Brazilië is twee jaar terug aangekondigd.
Die situatie lijkt totaal veranderd. Beide vertical farms zijn niet (meer) actief en de Britse installatie is zelfs ontmanteld. Tegen de BBC verklaarde CEO David Meszaros vorig jaar zomer dat het bedrijf onder meer serieus last heeft gehad van een chiptekort, wat de bouw van de Amsterdamse vertical farm ernstig vertraagde. De productie in het Verenigd Koninkrijk heeft ook nooit tot bloei kunnen komen, gezien de teelt enkele maanden na de start in december werd gestopt.
Eerder dit jaar vroeg de Britse zakelijke gas- en elektriciteitsleverancier het faillissement van Smartkas aan. Ondanks dat het bedrijf de problemen zelf nog wegwuifde en verzocht lopende procedures af te wachten, omdat er een overeenkomst zou zijn met schuldeiser United Gas & Power, is er inmiddels een curator aangesteld voor het Britse faillissement.
Ook in Nederland zijn er problemen. Meerdere partijen wachten al lange tijd op betalingen na levering van technieken en materialen aan het bedrijf. Of die betalingen er gaan komen, is de vraag nu er op diverse fronten juridische procedures lopen. De afwikkeling van de diverse rechtszaken zal nog maanden op zich laten wachten, zo is de verwachting.
Smartkas is in 2020 opgericht en ging een jaar later naar de beurs in Frankfurt, waar ze 25 miljoen ophaalden om in meerdere Europese landen vertical farms te realiseren. Die investeerders zien vooralsnog weinig rendement terug. Sustainable Capital, genoteerd aan de Frankfurtse beurs, moest eerder dit jaar opnieuw aankondigen geen rente uit te kunnen keren. Dit volgt op eerdere gemiste betalingen van rente op 21 juli 2023 en 21 oktober 2023. Er komt te weinig geld uit de lener, Smarktas Project Finance B.V., om de verschuldigde rentebetalingen te doen.
Nederlands belang
In Nederland is er nog geen sprake van een faillissement, maar de ontwikkelingen rond Smartkas hebben al wel voor onrust gezorgd. De redactie is van meerdere kanten benaderd over die ontwikkelingen, waarbij ook de materialen van de vertical farm uit Amsterdam te koop aangeboden zouden zijn.
De diverse Nederlandse bedrijven die nog op geld wachten, maken zich zorgen dat ook andere bedrijven tot levering aan Smartkas over gaan, waarna betaling vervolgens niet of heel moeizaam geschiedt. Een van de bedrijven die nu op geld wacht, twijfelt inmiddels aan de intenties van het bedrijf. Zo zou nooit echt duidelijk zijn geweest welk gewas er in de vertical farm in Amsterdam geteeld ging worden.
Met het faillissement in het Verenigd Koninkrijk en de problemen die er spelen in Nederland sluit Smartkas aan in een rijtje met andere vertical farmpartijen die het sinds de energiecrisis lastig hebben en noodgedwongen zijn gestopt of fors ingekrompen.
Laatste reactie Smartkas
De redactie sprak diverse betrokkenen. Ook met Smartkas is contact geweest, ook na publicatie van dit artikel. CEO David vindt dat er gepubliceerd is 'zonder de feiten juist te hebben'. Zelf geeft hij geen inhoudelijke reactie. Hij zegt de feiten pas te kunnen delen als er een vonnis is. Wel wijst hij op 'herhaaldelijk falen van bepaalde leveranciers', benadrukt dat het goed gaat met Smartkas en dat men positief naar de toekomst kijkt.
Tot op heden bleef het op vragen aan zowel United Gas & Power als de Britse curator stil.