Eén van de workshops op het LichtEvent op 27 maart ging over het verdampingsvraagstuk. Aangezien verdamping een energiegedreven proces is en energiebesparing kosten bespaart, vragen veel telers zich af hoe hoog, of liever gezegd hoe laag, de verdamping door hun gewas mag zijn zonder negatieve gevolgen voor opbrengst en kwaliteit. Drie onderzoekers praatten de bezoekers bij over lopend onderzoek dat meer duidelijkheid moet opleveren.
Dat een gewas moet verdampen om nutriënten en aangemaakte suikers naar de plaats van bestemming te krijgen en zichzelf indien nodig te koelen, staat buiten kijf. Afgezien van de vraag hoe energie-efficiënt een gewas kan groeien, is er nog een goede reden om een beheerste verdamping na te streven. Minder verdamping betekent immers ook dat er minder vocht uit de kas hoeft te worden afgevoerd, een proces waarbij eveneens energie (en CO2) verloren gaat.
Oedeem in tomaat
Delphy IC zoomt in op de belichte tomatenteelt (ras: Perimos) onder twee schermen bij een lichtniveau van 250 µmol/m²/sec. Er zijn afdelingen gecreëerd met hoge en lage RV, waarbinnen proefvakken staan met een hoog en een laag EC-regime. "Daarmee hoopten we antwoord te kunnen geven op de vraag of het vooral een hoge RV is die in de wintermaanden tot een mindere vruchtkwaliteit leidt, of dat de oorzaak meer gezocht moet worden in het voedingsniveau", zei Stijn Jochems over de opzet.
Na een gelijke start werden de variabelen in de teeltregimes doorgevoerd. Op grond van alle data en waarnemingen concludeerde hij dat een lagere verdamping niet per definitie tot kwaliteitsproblemen hoeft te leiden. "Bij hoge RV zagen we wel meer oedeem ontstaan, wat tot Botrytis kan leiden. Voor de praktijk betekent dit dat luchtbeweging en vochtafvoer uit het gewas cruciaal zijn om onder een hoge vochtregime te kunnen telen. Bij een lage RV kan een hoge EC beperkend werken op de verdamping, bij hoge RV lijkt de EC minder van invloed te zijn."
In het vervolgonderzoek zoomt Jochems in op hoge luchtvochtigheid/lage verdamping en de interactie met luchtbeweging.
Komkommer
Nieves Garcia van Wageningen UR belichtte het verkennende onderzoek in komkommer, waarvoor twee hypothese zijn geformuleerd:
- Een lage verdamping in de nacht leidt tot verminderde passieve opname van calcium;
- Bij een hoge RV in de nacht maakt het blad meer huidmondjes aan, wat overdag tot meer verdamping kan leiden.
Het eerste onderzoek vond plaats in twee klimaatcellen met een RV van 75% overdag en verschillende RV-setpoints voor de nacht, namelijk 88% (referentie) en 95%. De bijbehorende VD's zijn 2 en 0,8 g/kg.
In de cel met hoge RV lag de verdamping 's nachts (8 uur) 34% lager en overdag (16 uur) 6%. Per etmaal kwam dit neer op 10% minder verdamping dan ion de referentiecel. "Met 3 en 2,7 liter per m² per dag is de verdamping in beide gevallen hoog, wat te maken heeft met de luchtbeweging en actieve ontvochtiging in de cellen", verklaarde de onderzoekster. "Qua productie, zowel in aantal vruchten als in het vruchtgewicht, zagen we geen verschillen. Die zagen we ook niet in het gewas en in de gewasanalyses."
Bron: Kas als Energiebron