Tholen - In het tuincentrum lachen de kleine tomaatjes, paprikaatjes of pepers aan de patiogroenten de bezoekers tegemoet nu de lente weer is aangebroken. Voor de consument die z'n groene vingers voelt kriebelen vormen ze een verleidelijke optie. Ze staan enig mooi in de keuken of op het balkon en ze zijn lekker handig als je een gezond slaatje wilt maken, een gerecht op smaak wilt brengen of een recept een kleurrijke toets wilt geven.
Patio- of balkongroenten zijn compact, gemakkelijk in de teelt en ze hebben het voordeel dat ze, indien gewenst, direct geoogst kunnen worden na aankoop. Ook na de eerste oogst blijven ze vaak nog productief. En dat het assortiment zich niet alleen beperkt tot tomaat, paprika en peper, blijkt uit de catalogus van Prudac, een veredelaar uit Enkhuizen, die van innovatieve eetbare planten met een hoge decoratieve waarde en geweldige smaak zijn corebusiness heeft gemaakt. Ja, ook een pot met eetbare bloemen en zelfs broccoli, bloemkool en kale kan een keuken opfleuren.
Volgens Ard Ammerlaan, directeur van het in 2010 opgerichte Prudac – wat staat voor Production & Research for Urban Decoration and Consumption – bestaat de top drie uit rode tomaatjes, rode paprikaatjes en kleurtomaatjes. De bloemen en koolsoorten in het assortiment lijken een erfenis te zijn van het verleden van Ard, met passages in de sierteelt en bij een veredelingsbedrijf dat sterk was in de kruisbloemenfamilie. "Ik heb in de verkoop gezeten en op een bepaald moment was ik zelfs een postorderbedrijf begonnen, alleen ongeveer 15 jaar te vroeg," lacht Ard.
Prudac Team tijdens Flower Trials 2023, met Ard derde van rechts
Uniformiteit als basisprincipe
Ard ontdekte dat er op het gebied van patiogroenten absoluut geen hybrides werden gemaakt. "Terwijl dat essentieel is voor de sector, want uniformiteit in de plantengroei is een groot voordeel voor de kwekers. Dus dat heb ik gedaan, in eerste instantie alleen. Na vijf jaar heb ik een veredelaar aangetrokken en ondertussen zijn we vier veredelaars sterk in het bedrijf."
Prudac levert zaad aan distributeurs, die het doorverkopen aan kwekers, die op hun beurt tuincentra en retailers van de opgekweekte plant voorzien. De klanten beperken zich niet tot Europa, ook Azië, Australië, Nieuw-Zeeland en Noord- en Zuid-Amerika behoren tot de bestemmingsmarkten. "In die zin zijn we een multinational, alleen is onze markt natuurlijk niet zo groot als die van andere producten," legt Ard uit.
Potplantkwekers zijn ermee gebaat als alle planten van eenzelfde ras in dezelfde week bloeien en op hetzelfde tijdstip rijpe vruchten hebben. "Een goed programmeerbare opkweek is belangrijk voor een efficiënte bedrijfsvoering en voor een adequate planning met de tuincentra en de retail. Met hybride zaden krijgen we die uniformiteit voor elkaar. Dit doen we voor tomaten, paprika's, bloemen en koolgewassen, maar ook voor komkommers, aubergines en meloenen hebben we projecten lopen. Naast een voorspelbare groei voor de kwekers is het belangrijk te zorgen voor een product waar de consument thuis vervolgens nog plezier aan heeft. Het mag niet zomaar een plantje zijn dat er mooi uitziet, het moet ook nog goed geoogst kunnen worden."
Een gemaksproduct
Ard legt uit dat er vaak met "wild" materiaal wordt gewerkt. "Materiaal uit genenbanken wordt gecombineerd met bekende producten die in de huidige markt beschikbaar zijn. Op die manier wordt gezocht naar de juiste eigenschappen, die naast een compacte vorm van de plant en een resistentiepakket uiteraard ook kleur en smaakkwaliteit betreffen. De plant moet bovendien gemakkelijk te verzorgen te zijn. Af en toe een beetje water zou moeten volstaan."
Prudac werkt momenteel aan een tomatenplant waar de consument thuis weinig werk aan heeft en die snel een tros geeft. Voor dergelijke exclusieve producten kunnen specifieke prijsafspraken worden gemaakt met distributeurs en retailers. "Consumenten die patiogroenten kopen zijn over het algemeen mensen die geen grote moestuin hebben en het hele traject van zaaien en opkweken lastig vinden, maar het wel leuk vinden om en enkele plantjes in huis te hebben. Daarnaast leveren we ook wel wat zaad aan de echte hobbytuinders, vaak via de postorderbedrijven," legt Ard uit.
Een lenteproduct
Vóór de oorlog in Oekraïne uitbrak werd gestreefd om de potgroenten vanaf februari in de verkooppunten te hebben. Met de gestegen energieprijzen is het startmoment verschoven richting april. "Eind juni houdt het dan meestal op met de acties in de retail. Onze klanten doen in het voorjaar de grote aantallen, in de zomer vind je vervolgens nog plantjes in de tuincentra," vertelt de manager van Prudac.
Ook voor vertical farming
Toen vertical farming een vijftal jaar geleden booming was, zo stelt Ard, werd veel geleverd aan die markt, met name tomaten. "Vertical farmers zijn in staat om na acht weken de eerste tomaat te oogsten, zelfs met een Brix-waarde van 10-11 en goede kwaliteit. Alleen de kostprijs was toen behoorlijk hoog. Nu lijkt de sector er echt wel een rendabel product van te willen maken. Ik verwacht dat die markt nog gaat groeien, toch in gebieden met extreme klimaatomstandigheden. Het is zeker een doelmarkt voor ons." De producten voor vertical farming moeten een grote mate aan uniformiteit hebben en ook automatisch oogstbaar zijn. Het zijn precies de vereisten waar Prudac gewoon is naartoe te werken.
Nieuwe genetische technieken
Mocht CRISPR-Cas in de nabije toekomst worden toegelaten in de EU als veredelingstechniek, zal Ard de mogelijkheden bekijken, maar helemaal warm wordt hij er ook nu niet van. "In de VS, waar de techniek al is toegestaan, vallen de resultaten toch wat tegen. Het is niet zo dat de Amerikaanse rassen echt dominant zijn in de wereld. CRISPR-Cas versnelt het veredelingsproces, maar je kunt er nu ook geen wonderen mee verrichten."
Door genen in het DNA van een plant aan te passen, kunnen met CRISPR-Cas gericht kenmerken worden geannuleerd of juist toepasbaar worden gemaakt. "Toch is het nog steeds een vrij complex gebeuren, want in tegenstelling tot de schil van tomaat, waarvoor slechts enkele genen verantwoordelijk zijn, wordt de smaak van tomaat bepaald door een zestigtal genen. Die moet je dan allemaal net goed weten te zetten om de juiste smaak te krijgen. In de kleur kun je wel veel doen, in een paar jaar heb je dat helemaal klaar," weet Ard.
Ard Ammerlaan en Viktoriia Taranenko van Prudac op Fruit Logistica 2024.
Dit artikel verscheen eerder in editie 4, 38e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
Prudac
Tel.: +310228321634
[email protected]
www.prudac.com