Tholen - Het aantal handelspartijen in de kasgroenten is de laatste jaren in Nederland behoorlijk gereduceerd. "Een aantal spelers wordt kleiner of maakt een terugtrekkende beweging, terwijl de partijen die overblijven, steeds meer volume voor hun rekening nemen," vertelt Martin Scherpenhuizen. Het familiebedrijf uit Eindhoven is op die regel geen uitzondering. "We groeien jaarlijks met 10% en dat doen we al 25 jaar!"
Scherpenhuizen is sinds jaar en dag een echte specialist in Hollands product. "Vruchtgroenten, vollegrondsgroenten en hardfruit zijn onze grootste productgroepen. We hebben een zijstapje gemaakt naar het zachtfruit, maar dat is niet al te succesvol gebleken. Ook voeren we een beperkt exotenassortiment, maar gezien ons totale volume is dat aandeel minimaal," vertelt Martin.
Belichte teelt terug op niveau
Inmiddels komt het Hollandse vruchtgroentenseizoen rustig op gang. "Gelukkig is het aanbod groter dan vorig jaar, toen we nauwelijks belichte teelt hadden vanwege de torenhoge energieprijzen. Dit jaar is de belichte teelt bij ons weer terug op het niveau van twee, drie jaar geleden. Wel zien we dat de aanvoer door het donkere weer in het eerste kwartaal vertraagd op gang komt. We hebben niet voor niets de donkerste drie maanden achter de rug. Maar het is in elk geval beter dan vorig jaar toen er tot mei nauwelijks Hollands product op de markt was."
"We hebben dit jaar weinig verschuivingen gezien van producten binnen onze telers. Wel zijn er diverse telers uitgebreid en hebben we ook een aantal nieuwe leveranciers mogen verwelkomen," vertelt Martin. Scherpenhuizen is nadrukkelijk op zoek naar nieuwe telers. "Dat moet ook, gezien de groei die we doormaken. Maar als je aan de voorkant groeit, moet je dat ook aan de achterkant organiseren."
"Onze afzet is gericht op de grote Europese retailers. We voorzien hen sinds de integratie met Kamps inmiddels ook jaarrond van sperziebonen, bosuien en andere peulvruchten, terwijl de start van Freshclusive ook heeft gezorgd voor een impuls naar de export richting de overzeese bestemmingen," vertelt Martin. "Ook onze afzet van biologische groenten groeit gestaag. We werken de laatste jaren samen met een aantal grotere bio-telers en die afzet blijft goed op niveau."
Dikkere stromen en minder partijen
Volgens de directeur van Scherpenhuizen is de afzet op de Europese retailmarkt aardig gesetteld. "Hadden Europese retailers in het verleden nog vaak vijf tot tien Nederlandse leveranciers, inmiddels is dat aantal vaak gereduceerd tot twee of drie partijen. Retailers kiezen voor dikkere stromen en minder partijen. Dat leidt ertoe dat de overgebleven handelspartijen stuk voor stuk een jaarlijkse groei doormaken."
"Voor nieuwe intreders is het bijna onmogelijk geworden om daar vanuit het niets tussen te komen. Je kunt ook niet meer kleinschalig opereren in de huidige markt met de huidige eisen op het gebied van kwaliteit, certificeringen, duurzaamheid en ICT. Daar komt zoveel bij kijken en je hebt schaalgrootte nodig om dat tegen een bepaalde kostprijs te doen. De tijd van aan de veiling kopen en doorverkopen is voorbij. Je kunt niet zomaar elk ras van een willekeurige teler naar een klant versturen. De markt gaat steeds meer van gespecialiseerde telers direct naar geselecteerde retailpartijen."
Verbazing over uitbreidingsplannen
Tot verbazing van Martin kiezen ook steeds meer Nederlandse glasgroentetelers ervoor om hun areaal uit te breiden. "Als je ziet wat er op het gebied van onder meer energie op hen afkomt met de komende energiebelasting, dan sta ik er versteld van dat Nederlandse telers nog uitbreidingsplannen hebben. Ook arbeid is in Nederland hartstikke duur. Arbeidsloon in Senegal zit rond de 50 cent per uur, in Marokko rond 1 euro, in Spanje 13 euro en in Nederland 26 euro. Als je dat ziet, dan vraag je jezelf af wie er hier nog rendabel kan telen. Blijkbaar is er de laatste jaren toch nog genoeg vlees op de botten gekomen."
"Die invulling van arbeid wordt richting de toekomst wel een grote uitdaging, zeker voor de meest arbeidsintensieve teelten. Die paprika's en trostomaten zullen wel in Nederland geteeld worden, maar ik verwacht wel dat de teelt van snacktomaten- en komkommers en cherrytrostomaten steeds meer naar het buitenland zal verplaatsen, zij het dan met hightechteelt en Hollandse knowhow. Overigens zit niet iedere klant hierop te wachten dat je daar als Nederlandse handelspartij een rol in speelt, veel retailers hebben hun directe lijnen al."
Eigen teelt geen prioriteit
Al jaren teelt Scherpenhuizen in Don Benito – halverwege Madrid en Lissabon – onder begeleiding van Nederlandse telers komkommers en minikomkommers in Spanje. Toch is uitbreiding van de eigen teelt geen prioriteit van het Eindhovense bedrijf. "In Spanje en Noord-Afrika zijn de watertekorten weer een probleem. Met alle genoemde uitdagingen is het voor ons niet per se een must om zelf te telen. Wij hebben onze eigen specialisatie met onze eigen uitdagingen. Arbeid staat daarbij stipt op één. Natuurlijk kijken we naar mogelijkheden van robotisering en daar zouden we graag stappen in zetten, maar het blijkt nog niet zo eenvoudig om dat in te passen in je operatie. Te vaak betalen de koplopers die hierin investeren de rekening," vertelt Martin.
Politiek
"Ook het hele politieke klimaat in Nederland is niet stimulerend voor de hele agrifoodsector. Neem nu de hele plasticdiscussie. En dan kan ik me best voorstellen dat je komkommers en paprika's richting een Nederlandse of Duitse discounter met een hoge omloopsnelheid onverpakt levert, maar de balans is wel een beetje zoek. Wij behandelen met onze haarnetjes en mondkapjes het product alsof we in een verpleegkliniek aan het werk zijn en vervolgens zit iedereen in het schap in hetzelfde onverpakte product te graaien. Persoonlijk denk ik dat er in andere sectoren, bijvoorbeeld de medicinale bij paracetamol, veel meer te bezuinigen valt op plastic. En men lijkt in de discussie weleens te vergeten dat we uitval van het product voorkomen, juist door in plastic te verpakken wat voor een langere houdbaarheid zorgt en daardoor bijdraagt aan minder voedselverspilling. Maar uiteindelijk is het toch de consument die bepaalt. Als die blijkt te kiezen voor een tricolour stoplichtpaprika in flowpack in plaats van de losse, dan is de supermarkt snel weer overstag."
Op de afsluitende vraag of Scherpenhuizen een zelfstandig bedrijf zal blijven, antwoordt Martin bevestigend. "We zijn een familiebedrijf en dat willen we blijven. Hoe dat zich de komende jaren zal ontwikkelen, moet blijken. Ik heb twee zonen van 25 en 26 jaar en ik heb gezegd dat ze eerst vijf jaar zelfstandig moeten gaan leren ondernemen. Door van scratch af aan te ondernemen, leren ze in mijn ogen meer dan dat ze nu al in de AGF mee zouden hobbelen. Zij doen nu een hoop ervaringen op en wat er daarna komt, zien we vanzelf wel!"
Dit artikel verscheen eerder in editie 4, 38e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
Scherpenhuizen 
Tel: +31 (0)40 - 249 50 00
[email protected]
www.scherpenhuizen.nl