Tholen - "Wereldwijd zien we in de sla en bladgewassen een verschuiving naar de binnenteelt. Gedreven door leveringszekerheid, vermindering van water- en meststoffengebruik en natuurlijk de wens voor een maximale opbrengst per vierkante meter. Sla- en bladgewassen volgen hiermee logischerwijs de bekende gewassen als tomaat, komkommer en paprika." Dat vertelt Tim van Hissenhoven van Cultivators. Het consultancybedrijf organiseert in juni een tweedaags evenement voor de wereldwijde hydro sla-sector, want ondanks de potentie staat ook deze sector voor uitdagingen. "De technieken zijn er, maar het realiseren van teeltoptimalisatie en financieel succes blijft een uitdaging. Welke teeltsystemen en technieken je inzet is van belang, maar ook welke keuzes je maakt in variëteiten en verpakkingen. Wie gaat jouw product kopen, en wat wil deze klant hebben? Dat wordt steeds belangrijker.”
Meer zekerheid in sla
Zowel in Noord-Amerika als in Europa wordt de teelt van sla uit de vollegrond meer en meer vervangen door aanvoer uit beschermde teelt, in Noord-Amerika bekend als CEA (Controlled Environment Agriculture). Voedselveiligheid is daar in beide regio’s een belangrijke drijfveer voor, net als leveringszekerheid: in Europa zorgde de extreme weersomstandigen in het mediterrane gebied vorig jaar voor hoge prijzen, in Californië is het watertekort nijpend. "Wereldwijd zien we dit soort problemen. In Australië serveerde KFC vorig jaar hamburgers met kool, omdat er geen sla te krijgen was. Dat wil je natuurlijk voorkomen", vertelt Tim.
Ook de verwerkende industrie toont interesse, met name in het concept Teen Leafs. Enerzijds omdat het snijafval flink lager is dan van buiten geteelde sla, waarbij de buitenste bladeren weggegooid moeten worden, anderzijds ook omdat het een stap in de verwerking scheelt als aanvoer in sommige gevallen niet meer gewassen hoeft te worden. "De verwerkende industrie vraagt om lever- en voedselveiligheid nog verdere zekerheid dan GlobalGAP: om IFS Food. Deze standaarden zijn met CEA sla-teelt te bereiken."
Europees klantcontact
Er liggen dus goede kansen voor de binnenteelt van bladgewassen. "In Amerika werd 95% van de aanvoer in Californië geteeld. De afstand en de kosten van twee dagen rijden maken het makkelijker om te zien dat het beter is om dichter bij de eindklant te telen. Zeker in combinatie met het watertekort: buiten sla telen is bijna vragen om problemen." Die situatie is niet een op een vergelijkbaar met Europa, waar de afstanden korter en de beschikbare producten anders zijn. "Uiteindelijk is de business case leidend en daarvoor is in Europa connectie met de afnemer cruciaal. Als teler wil je vooraf zekerheid hebben in de prijzen, zodat je dit rond kunt rekenen."
Daarin speelt mee dat het opzetten van een teeltsysteem voor leafy greens complex is en substantiële investeringen vereist. "We weten inmiddels goed hoe een tomatenkas te bouwen, en de keuzes zijn redelijk uitgekristalliseerd. Maar in hydro sla, bladgewassen en kruiden zijn er belangrijke vraagstukken.
De afgelopen jaren is een breed scala aan rassen voor de CEA sla-markt veredeld. "Met Rijk Zwaan, BASF en Enza Zaden als grote spelers is er een divers aanbod aan baby leaf, teen leaf, small leafs en kroppen. Ook voor hen is dit segment interessant: dankzij een snellere doorlooptijd en jaarrond teelt, biedt de CEA-teelt veel potentie. Maar je kunt niet al die verschillende variëteiten op één standaard systeem telen. Als je klant daar toch om vraagt, gaat de kostprijs van je productie weer omhoog."
Hij verduidelijkt dat de uiteindelijke business case van nog veel meer factoren afhankelijk is. "Welke types ga je telen, en voor welke rassen en variëteiten kies je? Ga je voor een kas-, of een indoorsysteem, en kies je voor NFT, DFT of nog een andere optie, en wil je werken met belichting?", trapt hij af. "De manier van telen, en de organisatie van het hele bedrijf, spelen een belangrijke rol in de uiteindelijke business case."
Nieuwe rassen
Waar Cultivators zich oorspronkelijk met name richtte op teelttechnisch advies, heeft het bedrijf zich mede door deze ontwikkelingen verder gespecialiseerd in projectmanagement. Een belangrijk aspect is het adviseren over de bedrijfskant van het verhaal. "Als teler of investeerder is het cruciaal de klantvraag te begrijpen. Op basis daarvan kan het projectplan, de business en de faciliteit worden ingericht om optimale teelt- en financiële resultaten te bewerkstelligen."
De vragen hiernaar komen veelal uit noordwest-Europa. "Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland, Hongarije, en ook Nederland natuurlijk. Nieuwe investeerders, of klanten die al een achtergrond hebben in de sector en bijvoorbeeld hun tomatenaanbod willen diversifiëren."
Noord-Amerika
Waar de vruchtgroenten de afgelopen jaren last hadden van hogere rentetarieven en teruglopende investeringen, blijft de Noord-Amerikaanse sla-sector ondertussen gestaag doorgroeien. "Er is nog genoeg ruimte", verklaart Tim simpel. "Er was zes à zeven jaar geleden nog weinig CEA leafy greens, terwijl de tomatensector al een langere historie en een groter areaal kende. Daarin is de sla vergelijkbaar met aardbeien, waarbij de transitie vanuit de vollegrond ook nog in volle gang is. De hoge rentes hebben wel invloed gehad, maar er blijft vraag in de markt."
En hoe zit het dan met de faillissementen in de vertical farming sector? Daar zijn de afgelopen jaren flink wat spelers omgevallen. "We zien dat het gebrek aan teeltkennis daar een rol in heeft gespeeld", zegt Tim voorzichtig. "De manier van telen en de hoge kosten laat zien dat veel faciliteiten zijn opgezet door partijen die beperkte tuinbouwkennis en -achtergrond hebben. Dan ben je veel tijd en geld kwijt aan het ad hoc oplossen van problemen in de teelt."
Hij ziet zowel in Europa als in Amerika zeker wel kansen voor deze manier van telen. "Vertical farms kunnen een optie zijn zoals bijvoorbeeld op plekken waar je goedkope elektriciteit hebt. Drijfveer hiervoor zijn de business case en de afzetmogelijkheden. En dat betekent wel dat een vertical farm in West-Europa moeilijker rond te rekenen is."
Het sla-evenement van Cultivators vindt plaats op 17 en 18 juni, de maandag en dinsdag na de Greentech. Het evenement bestaat uit een seminar en diverse bedrijfsbezoeken, waarbij vraagstukken voor een succesvolle hydro leafy greens faciliteit uitvoerig behandeld worden. "Nieuwe trends, ontwikkelingen, innovaties en openstaande vraagstukken", aldus Tim.
Het precieze schema volgt de komende weken. Geïnteresseerden kunnen zich alvast melden bij Cultivators.
Cultivators
[email protected]
cultivators.nl