Tholen - De wereldwijde zachtfruitsector heeft een snelle groei doorgemaakt, maar de toekomst kan kwetsbaar zijn. Met stijgende kosten voor telers, weersextremen die de hele keten raken en inflatie die de uitgaven van consumenten beïnvloedt, is de markt uitdagend. Toch zijn er lichtpuntjes te zien: de kosten voor telers lijken te stabiliseren, en de consument blijft onverminderd enthousiast over zachtfruit. Dit werd besproken bij de opening van het Global Berry Congress, dat vandaag plaatsvindt in Rotterdam.
Cindy van Rijswick (Rabobank)
Cindy van Rijswick van de Rabobank startte de dag met een lezing over de ontwikkelingen op de markt. Wereldwijde trends die de zachtfruitsector beïnvloeden, omvatten weersextremen die de hele toeleveringsketen raken. De vrachttarieven mogen dan wel dalen, maar het weer zorgt alsnog voor dalende betrouwbaarheid in het transport. Dan is er nog de sterke daling van de koopkracht van consumenten als gevolg van inflatie. Nu de lonen zijn aangepast, herstelt dit enigszins. Interessant in de fruitmarkt, is dat de fruitinflatie op consumentenniveau niet zo spectaculair is gestegen als de algemene toename, maar desondanks heeft de inflatie wel invloed gehad op de aankopen van fruit. Na een positieve piek tijdens de pandemie daalden de aankopen weer naar niveaus vergeleken met 2019. "Is dat positief of negatief?" vroeg Cindy zich af, de cijfers in perspectief plaatsend. "Als je naar de langere termijn kijkt, blijft het verbruik redelijk vlak, dus het hangt af van je perspectief."
Tot 2020 kende de Europese vraag naar zachtfruit een enorme groei, en gezien het algemene hoge prijsniveau en het algehele negatieve sentiment, is de stabilisering helemaal zo slecht nog niet, lieten Cindy's cijfers zien. Ze voegde eraan toe dat de aankopen ook zijn beïnvloed door de lage beschikbaarheid afgelopen seizoen: zowel de aardbeienmarkt als de blauwe bessenaanvoer kende hiaten. "Dit had effect op de aankopen. We geloven nog steeds dat de vraag naar zachtfruit niet minder is."
Colin Fain (Agronometrics)
De beschikbaarheid van zachtfruit wereldwijd is beïnvloed door klimaatextremen. "Of is dit het nieuwe normaal?" vroeg Cindy, eraan toevoegend dat ze bij Rabobank in hun leenportefeuille ook kijken naar de klimaatrisico's, omdat ze hierover moeten rapporteren aan de Centrale Bank. Haar kaart toonde aan dat er geen risicovrije regio voor zachtfruitteelt beschikbaar is, aangezien droogte in het belangrijkste groeiseizoen alle teeltregio's raakt. "Klimaatrisico's kunnen een kans zijn voor sommigen," voegde ze eraan toe, verwijzend naar Belgische perentelers die profiteren van de klimaatrisico's die de Italiaanse teelt beïnvloeden. "Door veranderend weer komen andere vruchten beschikbaar, en het omgaan met deze extremen kan een manier zijn om op te vallen in de markt."
In de jarenlange groei van de export van blauwe bessen, met een huidig mondiaal areaal van 248.000 hectare, zijn verschillende nieuwe landen naar voren gekomen als grote spelers, wat resulteerde in een meer stabiele aanvoer gedurende het hele jaar. Echter, 2023 liet voor het eerst een daling in de productie zien, voornamelijk veroorzaakt door de 30% lagere oogst in Peru. Dat bleek uit cijfers van Colin Fain van Agronometrics lieten zien. Hij zei dat wereldwijd de opbrengst per hectare is afgenomen, alhoewel de gemiddelde groei blijft doorgaan dankzij nieuwe plantages die in productie komen. De markt wordt ook gekenmerkt door algemene prijsdruk, hoewel Colin toevoegde dat de afgelopen jaren de prijzen stabiel zijn gebleven ondanks de groei in productie. Toch wordt de toenemende druk op marges veroorzaakt door hogere inputkosten en niet-oogstkosten.
De toekomst van de blauwe bessensector zal gekenmerkt zijn door globale spreiding. Daarin is de markt anders dan bramen en frambozen, omdat arbeid een groot probleem is voor deze gewassen, wat de teelt naar lagelonenlanden doet vertrekken. Anders is de aardbeienmarkt, waar hogere kwaliteit en minder arbeidsinput belangrijk zijn, resulterend in een snelle daling van de open teelt. Tot tot slot zal nieuw rassenaanbod de sector in de komende jaren beïnvloeden.
"De vraag is naar een meer consistente kwaliteit en kwantiteit, wat bemoeilijkt wordt door de weersextremen. Bedrijven zoeken naar een meer controleerbare productie, spreiden daarom hun inkoopgebieden uit en passen nieuwe technieken toe. Gezien de inputkosten, en weersextremen hebben bedrijven meer dan ooit een financiële buffer nodig."
Meer de komende dagen.