Tholen - De haven van Rotterdam groeit elk jaar aanzienlijk. Dat is uitstekend nieuws voor alle betrokken partijen, maar net als bij adolescenten die een groeispurt doormaken, treden er ook in de haven onvermijdelijk groeipijnen op. “Als individueel bedrijf loop je tegen uitdagingen aan,” zegt Ronald Hoekstra van douaneagent CSI-Fresh. “Maar ik zie dat ook andere bedrijven dezelfde problemen hebben. Laten we dus samenzitten, ook met de overheidsdiensten, de pijnpunten blootleggen en naar heel concrete oplossingen zoeken.”
Een deel van de uitdagingen werd volgens Ronald al in oktober 2021 aangekaart, echter zonder resultaat. “Dus een aantal maanden geleden hebben we met enkele partijen een plan van aanpak opgesteld. We hebben ondertussen een aantal andere bedrijven gecontacteerd, gevraagd of ze tegen dezelfde uitdagingen aanlopen en ze vervolgens uitgenodigd om mee te denken welke oplossingen we kunnen aanreiken. We moeten een uitgebreid onderzoek instellen, waar alle uitdagingen en thema’s kunnen worden besproken,” stelt Ronald.
“Belangenorganisaties moeten begrijpelijkerwijs keuzes maken, waardoor onze sector niet altijd de gewenste aandacht krijgt. Bovendien zijn wij van mening dat bij hen te weinig praktische kennis aanwezig is om bepaalde onderwerpen onder de aandacht te brengen. Op 26 oktober beleggen we een vergadering met alle stakeholders die betrokken zijn in de haven van Rotterdam.”
Scanproces als na te volgen voorbeeld
Wat zijn dan precies de obstakels waarover Ronald het heeft, die ervoor zorgen dat de import en export van AGF-producten via de haven van Rotterdam en de afhandeling van de documentatie niet altijd even vlot verloopt? “Laten we beginnen met een positieve noot,” zegt Ronald. “In het scanproces van de containers zijn toch al enkele slagen gehaald. De termijn die met de Douane is afgesproken, namelijk 36 uur, wordt nu over het algemeen gehaald. Dit is een project geweest waar meerdere partijen actief een bijdrage aan hebben geleverd, waaronder het Havenbedrijf, Portbase, Douane, ECT en Maasvlakte Transport. Ook ik was en ben betrokken bij dit initiatief om te kijken hoe we het scanproces kunnen optimaliseren.”
Toepassing EU-regelgeving
Wat in het scanproces kan, namelijk een betrekkelijk vlotte gang van zaken, zou Ronald ook graag zien in de afhandeling van de douaneaangiftes door de douane. “Soms duurt het veel te lang, voordat douanedocumenten door de douane worden vrijgegeven. Dit kan soms wel weken duren als gevolg van onderbezetting bij de douane. De wetgeving vanuit Brussel wordt ons inziens te vaak te zwart-wit toegepast met als gevolg dat we als Nederland of Rotterdam volumestromen mislopen. Overleg is nodig met de overheidsdiensten op welke wijze de Europese wetgeving efficiënter kan worden toegepast. Momenteel wordt Brussel te vaak als excuus gebruikt. Met name wat het veterinaire aspect betreft, gaat het vaak gemakkelijker en eenvoudiger in andere landen. Hoe kunnen we dit effectief op hetzelfde niveau krijgen, hoe kunnen we een gelijk speelveld creëren? Die vraag moeten we ons stellen.”
Personeelskwestie
Natuurlijk valt het een en ander te herleiden tot een gebrek aan personeel en voldoende gekwalificeerd personeel, zo beweert Ronald. “De haven groeit ieder jaar aanzienlijk, maar de Douane, KCB en NVWA groeien niet op hetzelfde tempo mee. Ook al is er steeds meer automatisering, de bezuinigingen op personeel en andere middelen hebben duidelijk een impact. Je wordt te duur, de afhandeling gaat te lang duren, met als gevolg extra kosten e.d. Op den duur ga je je als haven uit de markt prijzen. Dat willen we natuurlijk vermijden.”
Kennis is een ander punt van zorg. Niet alleen het tekort aan mankracht dus, ook een gebrek aan kwalificatie van het personeel. “Medewerkers gaan nu eenmaal met pensioen en niet alle vervangers hebben dezelfde knowhow, laat staan ervaring. Dat is heel normaal. Wij kunnen als AGF-bedrijven de overheid de helpende hand reiken. Dat zullen we met plezier doen. Dus waarom niet de nieuwe mensen bij ons eerst stage laten lopen? Wij kunnen hen opleiden. Zo kan het bedrijfsleven de overheid ondersteunen. We moeten het tenslotte met elkaar doen.”
Data beschikbaar stellen
Ook met een betere afstemming van de automatisering en het delen van informatie kan een grote slag worden gemaakt, stelt Ronald. “Een groot probleem zit eigenlijk aan de voorkant. Rederijen worden verplicht data aan Portbase beschikbaar te stellen, maar die data zijn niet uniform en wordt te weinig ontsloten aan derde partijen.
Waarom niet één centraal orgaan verantwoordelijk stellen voor die data en die beschikbaar stellen aan andere belanghebbenden, zo vraagt Ronald zich af. “Daar zouden bedrijven dan hun douane-aangiftesysteem op kunnen aansluiten, wat alles veel efficiënter maakt. En efficiëntie betekent minder kosten. Daar zijn we allemaal bij gebaat, ook de consument.”
Verder kunnen overlegstructuren tussen verschillende subsectoren van nut zijn. Met transporteurs kan gepraat worden over onderwerpen zoals eventuele chauffeurstekorten en nachtrijden, met koelhuizen over het afstemmen van de openingstijden, volume en beschikbare capaciteit, en met het Havenbedrijf omtrent het spreiden van containerafhandeling.
‘Rotterdamse belang’
De haven van Rotterdam is een van de economische motoren van Nederland en het aandeel van de AGF-sector in het BBP is aanzienlijk. “De overheid kan niet langer talmen met investeren, anders dreigen we in de toekomst (nog meer) handelsstromen mis te lopen. De kosten moeten beheersbaar blijven. Rotterdam is op dit moment al duur genoeg. Ondanks het feit dat ieder bedrijf een eigen commercieel belang heeft, mag het ‘Rotterdamse’ belang nooit uit het oog worden verloren. Onze concurrenten zitten voornamelijk buiten Nederland.”
Efficiëntieslag en luisterend oor via samenwerking
Omdat de echte efficiëntieslag slechts kan worden bereikt als alle stakeholders samenwerken – de stapjes die nu afzonderlijk worden gezet, monden idealiter uit in een structurele oplossing – en omdat een breed gedragen initiatief veel meer kans op slagen heeft om gehoord te worden, hebben Ronald en enkele andere voortrekkers een aantal koelhuizen en importeurs benaderd. Vanuit de AGF-sector is al een representatieve groep gevormd die haar schouders onder het project wil zetten, maar ook andere sectoren, zoals vlees en vis, mogen zich zeker aansluiten. “Nu zijn we samen met GroentenFruit Huis en het Havenbedrijf aan het inventariseren wie wat doet. Je hebt zicht op het totaalplaatje nodig om daarna de lacunes te kunnen aanwijzen.”
Fresh Corridor als voorloper
In 2012 en daaropvolgende jaren had het Fresh Corridor platform duidelijk een positieve impact op de sector. “Het was een goed initiatief, maar voor ons is er weinig van overgebleven. Je zou het opnieuw moeten doen, want de hele supply chain is ondertussen veranderd, onder meer door containerisatie en automatisering via AI en blockchain. Laat het een voorbeeld zijn voor hoe we samen iets kunnen opbouwen.”
Het feit dat de groep binnenkort samenkomt, is voor Ronald al een belangrijke eerste stap. “Een halve overwinning, zeg maar. De wil om samen iets te veranderen, is er. En je voelt dat we serieus worden genomen, de contacten met onder meer het Havenbedrijf, GroentenFruit Huis, terminals en rederijen zijn goed. Dat komt ook door onze insteek: we willen helpen waar we kunnen, in plaats van met de vinger wijzen. Als je werkt voor het algemeen belang, gaan er altijd deuren open.”
Ondermijning en btw
Tot slot haalt Ronald in de marge van de efficiëntieslag in de haven nog twee onderwerpen aan die de sector heden ten dage niet onberoerd laten. “De AGF-sector staat natuurlijk in een bepaald daglicht door het drugsverhaal. Ondermijning, het fenomeen waarbij criminelen gebruikmaken van legale bedrijven en diensten voor illegale activiteiten, kleeft toch wel aan ons, hardwerkende, eerlijke bedrijven. Het overgrote deel van de AGF-bedrijven heeft daar hoegenaamd niets mee te maken, maar mensen denken natuurlijk: waar rook is, is vuur. We willen dat beeld veranderen, we willen een positief tegengeluid geven om van dit stempel af te raken.”
En dan is er nog de hele discussie over het schrappen van de btw op groenten en fruit. “Er wordt maar geen beslissing over genomen omdat men het niet eens wordt over welke producten wel en welke niet in de lijst moeten worden opgenomen. Volgens ons zou het niet moeilijk moeten zijn. Het wereldhandelsoverleg (WTO) heeft immers in het Harmonized System al bepaald wat als groenten en als fruit aangemerkt moet worden. Hiervoor verwijzen wij naar Hoofdstuk 7 en 8 van het Tarief van Invoerrechten. Als we de producten, die daar staan genoemd nu eens als uitgangspunt nemen, dan kunnen we meteen van start gaan. In de daaropvolgende maanden of jaren kan de politiek dan gerust nog de oefening maken of daar producten moeten worden bijgevoegd, of omgekeerd, geschrapt. Het gaat er toch om Nederland gezonder te doen eten? Laten we dus niet langer talmen!”
Het initiatief is gestart voor de gehele AGF-sector. De initiatiefnemers vinden het belangrijk dat eenieder zijn uitdagingen met de werkgroep deelt. Bedrijven die op één of andere manier betrokken willen zijn bij het initiatief, kunnen dit laten weten via [email protected].Wie bepaalde onderwerpen besproken wil zien worden, kan deze gerust onder de aandacht brengen.
Dit artikel verscheen eerder in editie 10, 37e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.