Tholen - Gotenteelt, schaalvergroting, glas en LED-belichting waren de afgelopen jaren de onderwerpen van door Horti-Consult International georganiseerde symposia. Tegelijk met de viering van het 25-jarig jubileum van het teeltadviesbedrijf ging het donderdagmiddag over energie.
De zeven adviseurs: Jan Verbaarschot, Jan Banken, Gilbert Heijens, Marco van Noord, Ton van Kessel, Pieter Schoenmakers en Wilbert van Oers
Ongeveer elke vijf jaar organiseert het teeltadviesbedrijf een symposium, waarbij de inmiddels zeven teeltadviseurs er een knipoog prat op gaan ontwikkelingen 'te voorspellen'. Nadrukkelijk met een knipoog, want van hoog van de toren blazen houden de mannen niet.
Net als van in het middelpunt van de belangstelling staan. Toch ontkwamen ze daar gisteren op hun feestje in Landgoed Heerlijkheid Mariënwaerdt in Beesd niet helemaal aan. Jan Banken presenteerde een stukje tuinbouw- en bedrijfsgeschiedenis. Ook stond hij stil bij het in 2017 overlijden van collega Ruud van Amersfoort. Na het in ontvangst nemen van bloemen en zoenen was het vervolgens tijd voor het themagedeelte.
Jan Banken aan het woord
Alternatief voor fossiele CO2
Nick ten Asbroek van ingenieursbureau NAMTA Renewable Energy & Sustainability liep met de zaal vol telers de verschillende mogelijkheden voor CO2-afvang door. Hij signaleert een toename van het gebruik van vloeibare CO2 en ook van CO2-afvang en opslag. Dat afvangen kan van verschillende bronnen (afvalverbrandings-installaties, biogas, biomassa of direct uit de lucht) en op verschillende manieren. En dat is maar goed ook, want Nick voorspelt een sterke afname van het aanbod van fossiele, 'goedkope' CO2.
In detail besprak de eigenaar van het ingenieursbureau projecten bij telers in Sirjansland (DES) en bij Wijnen Square Crops (in Egchel). Zij vangen zelf CO2 af na verbranding van biomassa, en benutten ook de warmte. In de Nederlandse situatie is volgens Nick een areaal van zo'n twintig hectare nodig om het rendabel te laten zijn. Internationaal kan het al bij kleinere arealen, omdat hier de CO2-prijzen anders zijn.
Nick ten Asbroek ziet telers ook kijken naar het zelf vervloeien van CO2, om eventueel aan anderen te leveren. Niet goedkoop, dus adviseert hij dan zeker goede leveringsafspraken te maken.
Warmte-accu
De tweede spreker was Gonnie van der Vorst. Zij was voor het 'huldigen' van de teeltadviseurs al op het podium geweest, maar mocht later op de middag de zaal kennis laten maken met de warmte-accu van Cesar energy storage.
Inmiddels worden de eerste woonhuizen al met de uitvinding van Cees van Nimwegen verwarmd. Met een rekenvoorbeeld liet de uitvinder zien hoe bij activiteiten waarbij met regelmaat op grote schaal warmte nodig is, de Cesar warmte-accu een interessante investering kan zijn. Zeker nu er een toenemend aantal uren met negatieve stroomprijzen is, waardoor opladen van de accu (met beton in plaats van water vanwege de hogere capaciteit voor opname van warmte) goedkoop kan.
Cees van Nimwegen spreekt over de Cesar warmte-accu
Waterstofimport
Waar de eerste twee sprekers de zaal vol telers kwamen uitleggen hoe ze op nieuwe manieren gebruik kunnen gaan maken van energie, koos Robert Willemsen van Essent er in zijn verhaal over waterstof voor de zaal niet teveel korte termijnhoop te geven. Waterstof is niet hét antwoord voor de energieproblemen van de glastuinbouw, is hij stellig. Waterstof is namelijk duur, kent logistieke uitdagingen en als het grootschalig zover is, dan staat de glastuinbouw niet vooraan in de rij van ontvangers.
Robert vertelde dat Essent en Nuon samen wel bezig zijn waterstof aantrekkelijk te maken. Daarvoor kijken zij buiten de eigen landsgrenzen. Waterstof maken in het buitenland, waar de elektriciteit goedkoper is en de grond ook, dat is waarop zij inzetten. Robert noemde landen als Canada en Marokko.
Robert Willemsen van Essent gelooft niet in waterstof voor het 'volle bak doordenderen' in de glastuinbouw
Hoe de waterstof vervolgens uit die landen hier moet komen, is alsnog een logistiek vraagstuk. In plaats van pure waterstof vervoeren is het laten reageren van waterstof met ammoniak, met als resultaat ammonia, een alternatief. Net als bij LNG kan het vervolgens per tanker deze kant op komen.
Misschien al eind 2026 of anders in 2027 zou de eerste tanker met ammonia in de Rotterdamse haven aan moeten komen. Hiervoor worden terminals gebouwd en ook 'crackers', installaties die de ammonia weer om zetten naar waterstof.
Zulke 'crackers' zou je ook lokaal bij telers neer kunnen zetten. Een voordeel: in tegenstelling tot bij elektrolyse is voor een cracker geen grote elektra-aansluiting nodig. Een nadeel: de prijzen voor ammoniak zijn volgens Robert nu nog veel te hoog. De prijzen moeten zeker met zestig procent omlaag wil hij in de verdere toekomst heil zien in lokaal cracken voor waterstofproductie. De komende 5 à 7 jaar ziet Robert het er qua waterstof grootschalig in de glastuinbouw nog niet van komen.
Proosten op de toekomst, met uiterst links Gonnie van der Vorst van Cesar energy storage. Zij riep de mannen één voor één op het podium en had ook een speciaal woordje klaar voor de vrouwen van de Horti-Consult-heren
Blik buiten Benelux
In zijn openingswoord wierp Jan Banken namens zijn collega's van Horti-Consult ook een blik in de toekomst. In de nabije toekomst zit er weer een studiereis aan te komen, de negentiende alweer. Een verslag van de reis verschijnt t.z.t. weer op dit kanaal.
Wat de teeltadviseurs op hun reizen steevast zien is dat 'wij het hier zo gek nog niet doen'. Tegelijkertijd komende diverse landen wel dichterbij. Reden voor het team met teeltadviseurs om hun ogen niet te sluiten voor het buitenland en daar, naast de blijvende focus op de Benelux, ook de komende jaren teeltadvies te geven. Op naar weer vijf jaar, met dan allicht als thema robotisering? "Daarmee gaat het nog geen meter vooruit", was Jan stellig. "Terwijl het hard nodig is."
Na de themamiddag was het tijd voor een borrel en diner
Voor meer informatie:
Horti-Consult International
[email protected]
www.horti-consult.nl